-кесте М.Өтемісов атындағы БҚМУ ғалымдарының 2010-2012 жж. жарияланған монографиялар тізімі

2010 жылмен (4 монография) және 2011 жылмен (6 монография) салыстырғанда 2012 жылы жарияланған монографиялар саны 2 есеге өсті.

Университет факультеттерінің ішінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын дамыту және ғылыми жобаларына қажетті ақпараттарды жинау мақсатында жаратылыстану-географиялық факультеті ғалымдары мен оқытушылары бір жыл ішінде он жеті рет түрлі жерлерде іссапарда болған.

Сонымен қатар, Ресейдің Мәскеу, Санкт-Петербург, Самара, Тольятти, Саратов, Орынбор секілді қалаларына және Астана, Алматы, Атырау, Ақтөбе, Қостанай, Қарағанды қалаларына университет профессор-оқытушылары құрамы ғылыми іссапарларда болды.

9. Халықаралық ғылыми қарым – қатынас
2012 жылы халықаралық ынтымақтастық қызметі алыс және жақын шетел жоғары оқу орындарымен халықаралық байланыстарды ұйымдастыру және дамыту бойынша бірқатар жұмыстар жасалды. 2012 жылы М.Өтемісов атындағы БҚМУ алыс және жақын шетел жоғары оқу орындарымен 14 келісімшартқа қол қойды (12-кесте).

12-кесте

Соңғы 3 жылда жасалған келісімшарттар саны

2010 ж.	2011 ж.	2012 ж.
12 келісімшарт	13 келісімшарт	14 келісімшарт

Бүгінде БҚМУ алыс, жақын шетелдің 65 жоо-мен ынтымақтастық туралы келісімшарт жасаған. 2012 жылы университетіміз алыс шетелдің Отто фон Герике атындағы Магдебург университетімен, Ұлы Казимир атындағы университетпен, Эгей университеті, Түркі әлемін зерттеу институтымен, Донбасс мемлекеттік педагогикалық университеті, Горлов шет тілдер институтымен, сондай-ақ Н.Г. Чернышевский атындағы Саратов мемлекеттік университетімен, Қалмақ мемлекеттік университетімен, РҒА Урал бөлімшесінің Дала институтымен, Экономика университетімен қосдипломдық білім бойынша, университет студенттернің сараманнан өтуіне қосымша келісімдер жасалды. Сонымен қатар, Пермь мемлекеттік ұлттық зерттеу университетімен, Р.Г. Кузеев атындағы этнологиялық зерттеу институтымен, П.А. Столыпин атындағы Поволжье институтымен, Краснодар мемлекеттік мәдениет және өнер университетімен, Иванов мемлекеттік университетімен келісімдерге және АҚШ елшілігінің ағылшын тілі бағдарламалары аймақтық кеңсесімен университетіміз арасындағы меморандумға қол қойылды.

2012 жылы Орынбор мемлекеттік университеті, «Санкт-Петербург ғалымдары кеңесі» қоғамдық ұйым мен университетіміз арасында «XVIII-XXI ғасырлар кезеңіндегі П.С. Паллас материалдары мен қазіргі заманғы далалық зерттеулер бойынша Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы шекара аймақтарындағы табиғаттағы, халықтың және шаруашылықтағы өзгерістерді зерттеу» тақырыбы бойынша іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулер жүргізудегі ынтымақтастық туралы консорциум жасалды.

Қазір университетіміз Германияның Й. Гутенберг атындағы университеті, Польшаның Халықаралық туризм және мәдениет институты, Экономика университеті, Қалмақ мемлекеттік университеті, Поволжье мемлекеттік сервис университеті, Ресей халықтар достығы университеті, Орынбор мемлекеттік университеттерімен жасасқан келісімшарттардың негізінде академиялық ұтқырлық жүзеге асырылып отыр.

2012 жылдың 22 мамырында М.Өтемісов атындағы БҚМУ профессор-оқытушылары мен студенттерінің Польша мен Ресейдің жоо-на іссапары нәтижелеріне арналған баспасөз мәслихаты өтті. Іс-шара барысында М.Өтемісов атындағы БҚМУ-дың Ұлы Казимир атындағы университетпен байланысы, сонымен бірге Қалмақ мемлекеттік университеті арасындағы ғылыми ынтымақтастықтың болашағы, Қазан, Башқұрт мемлекеттік университеттерімен бірлескен консорциум қызметі туралы мәселелер қозғалды.

2012 жылы оқытушылардың академиялық ұтқырлық бағдарламасы бойынша ҚР Білім және ғылым министрлігінің қаржыландыруымен (4 млн. теңге) университетімізге 12 шетелдік ғалым келіп, студенттерге дәріс оқыды сонымен қатар, университет ғалымдарымен бірігіп ғылыми зерттеулер жүргізді (13-кесте).

Алыс штелдік ғалымдармен тығыз қарым-қатынастың қорытындысында университетіміз 2012 жылдың мамыр айында Еуропалық Кеңесімен қаржыландырылатын «Трансферт знаний, навыков и идей в Центральную Азию-TOSCA2» Эразмус Мундус бағдарламасы бойынша, 18 жоо құрамына енді.

М.Өтемісов атындағы БҚМУ ғалымдары Қалмақ мемлекеттік университетімен (Элиста қ., Ресей) бірігіп, келесі біріккен ғылыми-зерттеу жобаларын дайындады:

- «Совершенствование правовых форм и методов взаимодействия правоохранительных органов РФ и государств-участников СНГ по предотвращению, раскрытию и расследованию преступлений, связанных с применением взрывных устройств»;

- «Живой язык»;

- «Мониторинговые исследования социально-экономического развития сельских территорий как точек роста и условий эффективного взаимодействия стран СНГ»;

- «Мониторинг физического развития студентов вуза, занимающихся национальными видами единоборства как средства формирования толерантной личности и взаимодействия в пространстве стран Содружества»;

- «Опустынивание аридных земель стран СНГ в новых социально-экономических условиях, методы их восстановления»;

- «Кочевое хозяйство народов Прикаспия в ХIХ- начале ХХ века и его природоохранная обусловленность».

Жоғарыда аталған жобалар 2012 жылдың қарашасында Халықаралық гуманитарлық зерттеулер қорының (Мәскеу қ., Ресей) байқауына жолданды. Байқау қорытындысы әлі жарияланбады.

2012 жылдың 24-25 мамырында М.Өтемісов атындағы БҚМУ-да «Ғылым мен білім: даму тетіктері» атты халықаралық жас ғалымдар форумы болып өтті. Форум Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің және Батыс Қазақстан облысы Ішкі саясат басқармасының қолдауымен Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы достастығының 20 жылдығы және М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінің 80 жылдығы құрметіне өткізілді. Форумның басты мақсаты болып жас ғалымдарға жан-жақты қолдау көрсету, халықаралық ғылыми әріптестікті дамыту, жас ғалымдар кеңесі жүйесін жетілдіру болып саналады.

Форумға Ресей Федерациясы Саратов облысының, Башқұрт Республикасының, Татарстан Республикасының, Қазақстан Республикасынан Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан облыстарының жас ғалымдары қатысты. Форумның ашылу салтанатына Батыс Қазақстан облысы ішкі саясат басқармасының бастығы Т.И. Имашев, М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік унивеститетінің ректоры А.С. Иманғалиев және Орал қаласындағы Ресей Федерациясының консулы С.М. Прохоров қатынасты.

Форумға арнайы келген қонақтар арасында Башқұрт мемлекеттік университеті «Башқұртстан Республикасы тарихы және этнологиясы» кафедрасының ассистенті, тарих ғылымдарының кандидаты Т.Т. Ильясов (Уфа қ.), Ресей Федерациясы Президенті жанындағы Ресей халық шаруашылығы және мемлекеттік қызмет академиясы П.А. Столыпин атындағы Поволжье институты жас ғалымдар мен мамандар кеңесінің төрағасы С.А. Лавриненков (Саратов қ.), Ресей халықтар достығы университетінің магистранты (Мәскеу қ.), Саратов мемлекеттік әлеуметтік-экономикалық университеті «Халықаралық байланыс және инновация бөлімі бастығының орынбасары, ұлттық және аймақтық экономика» кафедрасының доценті, экономика ғылымдарының кандидаты А.М. Петров (Саратов қ.), Ақтөбе мемлекеттік педагогикалық институты «Теориялық және эсперименталды физика» кафедрасының меңгерушісі, физика-математика ғылымдарының кандидаты Л.Н. Мяшникова, Батыс Қазақстан аймағынан Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті жас ғалымдар кеңесінің төрайымы, философия ғылымдарының кандидаты Г.Е. Тоқсанбаева, Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық -техникалық университеті ғылыми-зерттеу бөлімінің жетекшісі А. Султанова және т.б. қатынасты. Сонымен қатар, М.Өтемісов атындағы БҚМУ-дың жас ғалымдары форум жұмысына белсенді қатысты.

Жалпы форумның өту барысында мынадай бағыттарда дөңгелек үстелдер, ғылыми презентациялар оздырылды:

- Ғылым мен білім: даму тетіктері;

- Халықаралық ғылыми әріптестіктің мүмкіндіктері;

- Жастар арасындағы инновациялық кәсіпкерлік және аймақтың инновациялық дамуы.

Сонымен бірге қатысушылар төмендегі мәселелерді қарастырды:

- жастар арасындағы инновациялық кәсіпкерлікті дамытудың тиімді жолдары;

- ғылыми-педагог кадрларды сақтау мен оларды дамыту;

- аймақтық жас ғалымдар мен мамандар кеңестері қызметінің болашағы, жас зерттеушілердің экономика секторы мен мемлекеттік билік органдарымен арақатынасы;

- жас ғалымдардың ғылыми-техникалық қызметі мен интеллектуалдық меншігін коммерциялаудың экономикалық және құқықтық мәртебесі.

Форумға қорытындысы бойынша резолюция қабылданды.

2012 жылдың 4 мамырында «Батыс Қазақстан облысы Жас ғалымдар кеңесі» қоғамдық бірлестігі БҚМУ Жас ғалымдар кеңесі ұйымдастыруымен «Х.Доспанова – қазақтың тұңғыш ұшқыш қызы» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция оздырылды. Пленарлық мәжілісте продюсері әрі авторы Мұрат Жәкібаевтың «Хиуаз Доспанова» атты деректі фильмі көрсетілді. Конференцияға М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті ректоры, педагогика ғылымдарының докторы, академик Иманғалиев А.С., Батыс Қазақстан облысы әкімінің орынбасары Сүлеймен С.К. және Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссия кеңесшісі Әлпейісова Қ.Ә. қатысты. Конференция жұмысында Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің доценті, тарих ғылымдарының докторы А.Қ. Ахметтің, Ұлы Отан соғысы ардагері, тарих ғылымдарының кандидаты, ұстаз П.Р. Букаткиннің, М.О. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті профессоры, тарих ғылымдарының докторы Ә.И. Исмаиловтың және Батыс Қазақстан гуманитарлық академиясы доценті, тарих ғылымдарының кандидаты Б.С. Боранбаеваның баяндамалары тыңдалды. Үш секция бойынша 39 баяндама жасалды.

Сонымен қатар, 2012 жылыдың 30 қазан күні «Батыс Қазақстан облысы Жас ғалымдар кеңесі» қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруларымен Жаһанша Досмұхамедовтің туғанына 125 жыл толуына арналған «Алаш Орда және тәуелсіздік» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Конференцияға М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті ректоры, педагогика ғылымдарының докторы, академик Иманғалиев А.С., Батыс Қазақстан облысы әкімінің орынбасары Сүлеймен С.К. және Атырау облысы мен облысымыздағы жоғары оқу орындарынан ғалымдар шақырылды.

Дарынды және ынталы жас ғалымдарды инновацияның дамуына өз үлестерін қосуға жұмылдырып, олар ұсынған жаңа жобалардың жүзеге асуына мүмкіндіктер жасау, оқушылар, студенттер арасында инновациялық ойдың жетілуіне, олардың ғылыми іздену талпынысына тарту мақсатында «Технопарк «Алгоритм» ЖШС мәжіліс залында Батыс Қазақстан облысының Ішкі саясат басқармасы мен М.Өтемісов атындағы БҚМУ қолдауымен «БҚО жас ғалымдар кеңесі» қоғамдық бірлестігі және «Технопарк «Алгоритм» ЖШС-гі 2012 жылдың 31 қазан күні «Жас ғалым - 2012» инновациялық жобалар байқауы ұйымдастырды.

Облыстық «Жас ғалым-2012» инновациялық жобалар конкурсы ақпан айында жарияланып, оған оқушылардың, студенттердің, жас ғалымдардың арасынан 107 жоба тапсырылып және сәйкес сертификаттар алып, соның ішінде 80-і іріктеу кезеңінен өтіп, өз жобаларын конкурс комиссиясының алдында қорғауға мүмкіндік алды. Байқау ІТ технологиялар және инженерлік-конструкторлық жобалар, экология және биотехнология жобасы мен әлеуметтік маңызды инновациялық жоба бағыттары бойынша өтті.

Байқау қорытындысы бойынша әлеуметтік маңызды инновациялық жоба бағыттары бойынша студенттер арасында І-ші орынды М. Өтемісов атындағы БҚМУ студенттері Қапашева А. және Жұмабаева А. жобасы танылса, ал жас ғалымдар арасында І-ші орын М. Өтемісов атындағы БҚМУ магистранты Жақсығалиева Альфия иеленді. Нәтижесінде 27 жеңімпаз жүлделі орындармен және бағалы сыйлықтармен марапатталды.

2012 жылдың наурыз айында Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті Қорының ұйымдастыруымен өтетін жас ғалымдардың және студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарының байқауына М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінен 7 студент пен жас ғалымдардың ғылыми жұмыстары жіберілді. Байқау қорытындысы бойынша жіберілген жұмыстар жүлделі орындарға ие болмады.

М.Өтемісов атындағы БҚМУ Жас ғалымдар кеңесі қарқынды жұмыстар атқарып келеді. ҚР БжҒМ тарапынан ұйымдастырылған гранттық қаржыландыру конкурсына тапсырылған ғылыми-зерттеу жұмыстарына университет жас ғалымдары, сонымен қатар магистранттар тартылуда. М.Өтемісов атындағы БҚМУ Жас ғалымдар кеңесінің төрағасы болып жаратылыстану-география факультетінің оқытушысы, магистр Б.Ү. Бекқалиев, төраға орынбасары С.А. Кажиахметов және Кеңес хатшысы А.А. Тургумбаев сайланды. Сонымен бірге әр факультет жанынан факультеттің ғылыми жұмыстарына жауап беретін жас ғалымдар кеңес мүшелері факультет жас ғалымдарының кеңесін басқарады. Олар: жаратылыстану-географиялық факультеті бойынша: С.А. Кажиахметов, физика – математика факультеті бойынша: Ж.С. Иксебаева, педагогика факультеті бойынша: Қ.Р. Кажимова, экономика және басқару факультеті бойынша: А.Ж. Бахтиярова, филология факультеті бойынша: Р.Б. Сұлтанғалиева, мәдениет және өнер факультеті бойынша: С.С. Гусманов, студенттік ғылыми қоғам төрайымы С. Стаханова, студенттік ғылыми қоғам төрайымының орынбасары Г. Абдулова.