| 26.Ғылыми революциялардың концепциялары.
Т.Кун (1922-1996) өзінің ғылыми революция концепциясымен ғылымның тарихи даму проблемаларын дамытуға маңызды үлес қосты. Кун ғылыми зерттеулердің стратегиялары түбегейлі өзгеріп, түбегейлі жаңа іргелі тұжырымдамалар, зерттелетін шындық туралы жаңа идеялар, зерттеу қызметінің жаңа әдістері мен модельдері қалыптасқан кездегі ғылым тарихындағы кезеңдерге ерекше назар аударды. Бұл кезеңдер ғылыми революция деп аталады. Кун оларды «қалыпты ғылыммен» салыстырды және ғылыми білімнің тарихи дамуын қалыпты ғылым мен ғылыми революция кезеңдерінің біртіндеп ауысып отыруы ретінде ұсынды.
20 ғасырдағы ғылым мен техниканың прогресі ғылымныңәдістемесі мен тарихының алдына ғылымдағы революциядеп аталатын ғылыми білімдегі сол іргелі, сапалықөзгерістердің табиғаты мен құрылымын талдаудың өзектімәселесін алға тартты.
Кун теориясы қысқаша: тыныш даму кезеңдері («қалыптығылымның» кезеңдері) дағдарыспен ауыстырылады, оныбасым парадигманы алмастыратын революция шеше алады. Кун парадигманы ғылыми қауымдастыққа проблемалар меноларды шешудің моделін ұсынатын тұжырымдамалар, теория және зерттеу әдістерінің жалпы танылған жиынтығыдеп түсінеды
27. Дүниенің ғылыми бейнесі
– айнала қоршаған орта, бүкіл әлем, тұтас дүние туралы, ондағы адамның орны, тіршіліктің мән-мағынасы туралы көзқарастардың, пікірлер мен түсініктердің жүйеленген жиынтығы. Дүниеге көзқарас адам қоғамымен бірге пайда болған қоғамдық тарихи құбылыс. Оның шығуының қайнар көзі – өмірдің өзі, адамның тіршілік болмысы. Дүниеге көзқарастың негізгі ұғымдары – «дүние» және «адам». Олар ажырамас бірлікте.
28. Теория құрылымының негізгі компоненттері. Теория (гр. theorіa – пайымдау, анықтау)– белгілі бір құбылыстың, шындықтың заңдылықтары мен байланыстары жайлы жан-жақты, толық мағлұмат беретін тұжырым. Теория өзінің ішкі құрылымы жағынан бір-бірімен логикалық байланыста болатын біртұтас білім жүйесін құрайды. Теорияның мазмұны белгілі бір ұғымдар мен тұжырымдарға негізделіп, арнайы логикалық-методологиялық принциптер мен ережелерге сүйеніп баяндалады. Теория көбінесе болжамдық, тұспалдық сипатқа ие. Теорияның кең көлемді теориялық материалды жүйелеуге, сипаттауға бағытталған сипаттамалы немесе логикаға негізделген дедуктивті түрлері бар.
29. Ғылыми танымдағы фактілердің рөлі .Ғылыми таным мен ғылымның пайда болуына әлеуметтік және логикалық факторлар да әсер етті. Практикалық қызмет, қоғамдық қатынастар, қоғамдық еңбек бөлісінің өндірістік, техникалық талаптары — әлеуметтік ғылымдардың өмірге келуіне түрткі болған факторға, ал ғылыми таным дамуының ішкі логикасының қажеттері — логикалық ғылымдарды талап ететін факторға жатады. Ғылымның әлеуметтік мәнін, негізгі ерекшеліктері мен заңдылықтарын ашуда әлеуметтік және логикалық факторлардың бірлігі қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |
