Филология факультеті

1. 
   «Тәуелсіз Қазақстанның жаңа әдебиеті». Нәтижесі монография және мақалалар.
   
2. 
   «Филологиялық терминдердің қазақша-орысша-ағылшынша сөздігі» («Трехъязычный словарь филологических терминов») атты сөздік. 2-жылға ұзарту ұсынылған.
   
3. 
   «Қазақстан халқы әдебиеттерінің тәуелсіздік жылдарындағы даму жолдары»
   

Ғылыми жетекшісі – п.ғ.к., проф. Оразбаева Ф.Ш. Қатысушылар – Рахметова Р.С., Нұрсұлтанқызы Ж., Бейсенбекова Г.Т., Жиренов С., Н.Шадиева, С.Нұрғали, Ж.Әшіров, Қ.Абиыр, Ұ.Исабекова.

3. ҚР Білім және ғылым минстирлігі Қаржылай іргелі зерттеу жобасы.

«ҮЗДІКСІЗ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕ ҚАЗАҚ ТІЛ БІЛІМІ САЛАЛАРЫН ДЕҢГЕЙЛІК ТҰРҒЫДАН САРАЛАУДА ЖЕКЕ ТҰЛҒА МЕН ОНЫҢ ҚҰЗІРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ» тақырыбындағы ғылыми зерттеу жұмысында (2009 ж.) үздіксіз білім беру жүйесінің қалыптасу жолдары сараланды. Жеке тұлғаның өзіндік ерекшеліктеріне талдау жасалып, оның қоғамдық-әлеуметтік өмірдегі орны дәйектелді. Тілші-ғалымдардың қазақ тіл білімі мен оны оқытуға қосқан үлестері анықталды. Қазақ тіл білімі салалары деңгейлік тұрғыдан меңгертудегі құзіреттілік теориясының мәні мен маңызы айқындалды. Жоба тақырыбы аясында 16 ғылыми мақала жарияланды және деңгейлік қазақ тілінің Білім беру стандарты мен қарапайым деңгейге арналған типтік оқу бағдарламасының жобалары ұсынылды ( 5 б.т.).

Биобиблиографиялық анықтамалық ұстаздардың ұстаханасы аталған бір кездегі қарт КазПИ-мен бүгінгі ҚазҰПУ-да қызмет жасаған тілші-әдебиетші ғалымдардың өмірбаяны мен ғылыми шығармашылық жолы туралы ақпараттарды студенттер мен көпшілік оқырманға қажетті мәліметтерді алуға мүмкіндік туғызады.

«Тілтаным: Қазақ және түркі лексикасы» атты бұл ғылыми жоба филология факультеттерінде оқытылатын «Түркітануға кіріспе», «Тарихи грамматика», «Түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасы» т.б. пәндерінің мазмұнын жетілдіруге үлес қосуда.

Жобада қазіргі уақыттағы графика мәселесінің ғылыми теориялық және практикалық маңызы деген мәселе жан-жақты қарастырылды.

Қазақ әдебиеті кафедрасында 2009-2010 жылдары университет гранты бойынша 2 ғылыми жоба бойынша жұмыс жүргізілді:

1. Қазақ әдебиеті кафедрасының мүшелері Т.Тебегенов, Б.Әбдіғазиұлы, Г.Асқарова, Г.Есіркепова, Д.Сатемировалар «Қазіргі әдебиеттанудың өзекті мәселелері» атты бағдарлама бойынша «Түркі халықтарының әдебиеті» атты ғылыми жоба бойынша жұмыс жасады (2009, 28 мамыр).

Жобаның мақсаты - «Түркі халықтары әдебиеті» оқу құралында қарастырылатын түрік, әзербайжан, башқұрт, қырғыз, қарақалпақ, татар, түрікмен, өзбек, ұйғыр халықтары әдебиеттерінің әуелгі тарихи тамырлас ғасырлар бойы өзара тектес табиғатын жоғалтпай келе жатқан көркемдік дәстүр ықпалдастығын, әрқайсысының дербес ұлттық сипатын, жанрлық, көркемдік ерекшеліктерінің әлемдік әдеби үрдістеріндегі поэтикалық даму заңдылықтарын әдебиеттану және әдістемелік тұрғыдан жүйелеп, қазіргі кредиттік оқу технологиясы материалдарына сәйкестендіру болып табылады.

Жұмыстың ғылыми маңызы. «Түркі халықтары әдебиеті» жобасы бойынша жүргізілген жұмыс нәтижелері (оқу құралы, баяндамалар, мақалалар) жоғары оқу орындарындағы кредиттік технология бойынша оқу үдерісінде пайдасын тигізеді. Дайындалған оқулық гуманитарлық мамандықтар бөлімдеріне пән болып оқытылуды жүзеге асыруға мүмкіндік жасайды. Жоба нәтижелері бойынша Қазақстан Республикасындағы түркі халықтары (татар, өзбек, ұйғыр) өкілдері оқитын мамандықтарға да көмекші құрал бола алады. Жоба нәтижелері Түркітануға арналған жаңа іргелі ғылыми зерттеулерге көмек, бағдар бере алады.

Жоба нәтижесінде 2009 жылы «Түркі халықтарының әдебиеті» атты оқу құралы жарық көрді.

2. Кафедра меңгерушісі ф.ғ.д.проф. Тебегенов және кафедра мүшесі ф.ғ.к. Д.Сатемирова басқа да авторлармен бірлесіп 2010 жылы «Филологиялық терминдердің қазақша-орысша-ағылшынша сөздігі» («Трехъязычный словарь филологических терминов») атты сөздік дайындауға қатысты.

Жобаның мақсаты – «Филологиялық терминдердің қазақша-орысша-ағылшынша сөздігі» теориялық негіздемесін жасау және макетін әзірлеу. Филологиялық сөздіктер тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдары теориялық және қолданбалы салалары үшін маңызды орын алады.

Осыған орай ғылыми жобаның басты міндеттерінің бірі – филологиялық терминдердің ғылыми-теориялық негіздемесін жасау, терминдерді топтарғ жіктеу, тіл және әдеби терминдерді еліміздің жоғары оқу орындары мен жалпы білім беретін орта мектептерде оқытудың әдістемелік жүйесін әзірлеу және филология ғылымдарының заңдылықтарын түсіндіретін термин атауларды ғылыми тұрғыдан жүйелеп, қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде әзірлеп шығу болып табылады.

Жұмыстың ғылыми және практикалық маңызы - «Филологиялық терминдердің қазақша-орысша-ағылшынша сөздігі» ғылыми жобасы бойынша жүргізілген жұмыс нәтижелері алдағы уақытта (макеті, мақалалар) жоғары оқу орындарындағы кредиттік технология бойынша оқыту үдерісінде де пайдасын тигізеді. Жоба нәтижелері филология ғылымдарына арналған жаңа іргелі ғылыми зерттеулерге негіз болып, көмегін тигізе алады.

Ғылыми-зерттеу жұмысы бойынша:

Тебегенов Т., Д. Сатемирова. Әдебиеттану теминдерінің филолгиялық сөздіктер құрастырудағы маңызы». - Алматы, Қазақ тілі мен әдебиеті орыс сыныптарында № 6, 2010 жыл. 18-24 б. және Қосымова Г. Тайпа атауларын зерттеудің теориялық негіздері. «Профессор А.Ысқақов және ұлттық педагогика» атты Халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары. –Алматы, 18 қараша 2010. –21-25 б. мақалалар жарияланды.

Ғылыми жобасы бойынша жүргізілген жұмыс нәтижелері 2010 жылдың соңында сөздіктің макеті әзірленді.

3.3 Теориялық және қолданбалы тіл білімі кафедрасы бойынша университетішілік және басқа ғылыми мекемелердегі ғылыми грантқа қатысушылардың қорытынды есебі мен нәтижелері (әр жыл бойынша).

Ф.ғ.д., проф. А.Қ.Жұмабекованың “Филолог мамандарға тіл мен әдебиет пәндерін оқытудың ғылыми-инновациялық әдістемесі» ғылыми жобаға қатысу туралы есебі:

Аталған жоба бойынша ғылыми-әдістемелік жұмыс барысында мемлекеттік тілдің дамуына аударманың ықпалын айқындай отырып, Қазақстан жоғары оқу орындарының қазақ бөлімдерінде аудармашы мамандарды даярлау жүйесіндегі аударманың орны мен рөлі қарастырылды.

Ғылыми жоба барысында төмендегідей міндеттер орындалды:

- еліміздегі екітілді аудармашы мамандарды даярлаудың ғылыми-әдіснамалық ұстанымдарын әзірлеу мәселесіне үлес қосу;

- еліміздегі аударматанудағы қолданбалы бағыттардың өзекті мәселелерін айқындау және оларды шешу жолдарын анықтау.
Жобаның қол жеткізген нәтижелері (тоқсан бойынша):

№	Ғылыми-зерттеу жұмысының атауы	Орындалу мерзімі	Алынған нәтиже
1	2	3	4
1	Еліміздегі 10-15 жылдың ішіндегі аударматану ғылымының негізгі бағыттарын айқындау	2010 ж. 1 тоқсан	Аударма теориясын оқыту әдістемесіне байланысты аударматанудың негізгі бағыттарына аналитикалық шолу жасалынды, тақырыпқа байланысты қажетті материалдар жинастырылып, сұрыпталды, оларға талдау жүргізілді.
2	Қазақстандағы аударматанудың қолданбалы бағытының өзекті мәселелерін айқындау.	2 тоқсан	Қазақстандағы аударма түрлерінің негізгі бағыттары айқындалып, аударма түрлерін оқыту әдістемесінің өзекті мәселелерін шешу жолдары анықталды.
3	Аударма теориясын оқыту мәселелерімен айналысатын отандық ғалымдар және практик-аудармашылар туралы мәліметтер қорын құру	3 тоқсан	Аударма теориясын оқыту әдістемесімен айналысатын отандық ғалымдардың және практик-аудармашылар туралы мәліметтер қоры құрылды; мәліметтер компьютерлік өңдеуден өткізілді. Қазақстандағы аударма теориясын оқыту әдістемесі жайында халықаралық, республикалық ғылыми конференцияларға қатыстым, мақалалар жарияладым.
1	2	3	4
4	«Аударма ісі» мамандығы бойынша кредиттік жүйесі негізінде ғылыми-әдістемелік еңбектер жариялау	4 тоқсан	Аударма теориясының жеке (орысша-қазақша және қазақша-орысша) оқу пәні ретінде ғылыми-әдістемелік негіздері қарастырылды Аударма теориясын оқыту мәселелері бойынша оқу құралы (3 б.т.) құрастырылды.

1) «Аударма теориясын оқытудың әдістемелік мәселелері» оқу құралы

(3 б.т.) даярланды. Аталмыш оқу құралы Абай ат. ҚазҰПУ-дың баспаханасына өткізілген «Аударма теориясы» (16 б.т.) атты оқу құралының әдістемелік тұрғысынан мәліметтер қамтитын қосымша басылым болып табылады.

2) 3 Халықаралық ғылыми конференцияларға қатыстым:

• 
  «Қазіргі терминография мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Алматы, Қазақ-Америка университеті, 05.02.2010
  
• 
  II Международная научно-практическая конференция «Русский язык и культура в зеркале перевода» - Халкидики (Греция). 28.04.2010 - 02.05.2010
  
• 
  Тәлім-тәрбиедегі сапа және өнімділік. Үздіксіз білім беу негізінде ұйымдастырылған халықаралық ғылыми-практикалық конференция. – Алматы, Шет тілдер және іскерлік карьера университеті. 21-23.05.2010
  

2 республикалық ғылыми конференцияларға қатыстым:

• 
  «Шет тілінде кәсіби бағдарлы білім беру: мәселелері. Ахуалы. Болашағы». – Алматы, Абылай хан ат. ҚХҚжӘТУ. 28.05.10
  
• 
  «ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына «Жаңа оң жылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты жолдауының басымдықтары мен негізгі бағыттарын жүзеге асыру» Республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. –Алматы: Абай ат.ҚазҰПУ, 2010.
  

1. 
   Из опыта работы над учебным пособием по теории перевода для студентов казахских отделений //Русский язык и культура в зеркале перевода. Материалы ІІ Международной научной конференции. – Салоники (Греция): Изд.Высшая школа перевода МГУ. – 2010. – С.214-217
   
2. 
   Мәдениетаралық коммуникация теориясы мен практикасы бойынша жоғары оқу орындарындағы оқу курсында студенттерді төзімділікке тәрбиелеу туралы // «ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына «Жаңа оң жылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты жолдауының басымдықтары мен негізгі бағыттарын жүзеге асыру». Республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. –Алматы: Абай ат.ҚазҰПУ, 2010.. – Б.89-92
   
3. 
   Болашақ аудармашыларға ұлттық тәрбие берудегі қазақ терминологиясын оқыту маңызы // «Тәлім-тәрбиедегі сапа және өнімділік» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Шет тілдер және іскерлік карьера университеті. Ғылыми-педагогикалық журнал. - Алматы, 2010. - № 8. – Б. 151-153
   
4. 
   From textbook complition experience on the theory of interpretation for kazakh department students //Профессионально-ориентированное иноязычное образование: Проблемы.Состояние.Перспективы. – Материалы республиканской научно-практической конференции. – Алматы, КазУМОиМЯ им.Абылай хана. - 2010 – Б.91-93
   
5. 
   Аударматану терминологияның өзекті мәселелері // «Қазіргі терминография мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Алматы, 2010. – Б. 42-48
   

Абай атындағы ҚазҰПУ студенттердің ғылыми-зерттеу жобасы бойынша қысқаша есеп:

• 
  А.К.Жумабекова «Болашақ аудармашыларға ұлттық тәрбие берудегі қазақ терминологиясын оқыту маңызы»;
  
• 
  А.М.Макулжанова «Terminology of translation theory and the problem of variability in the English, Russian and Kazakh languages»;
  
• 
  Ж.Е.Атабаева. «Халықаралық терминдердің қазақ тілінде берілу жолдары туралы»;
  
• 
  А.М.Макулжанова - «Қазақ тілінің аударматану терминдерінің арасында орын алып отырған варианттылық мәселесі»;
  
• 
  Ж.Е.Атабаева - «Ғылыми-техникалық терминдердің аударылу ерекшеліктері».
  

Перечень членов коллектива, принимавших в 2010 г. участие в темах, выполняемых за счет грантов университета

6. 
   Журналистика кафедрасы бойынша университетішілік және басқа ғылыми мекемелердегі ғылыми грантқа қатысушылардың қорытынды есебі мен нәтижелері (әр жыл бойынша).