Рефлектік доға дегеніміз- қозуды рецептордан жүйке жүйесінің орталықтарына,сосын одан басқа шеткі ағзаларға жеткізетін жол.Рефлекстің доғаның шеткі ағзаларға жеткізілу жолы өте күрделі болғандықтан, бірнеше құрылымдық бөліктерден тұрады.
5құрылымдық бөлімдері:
Қабылдаушы құрылымы-рецептордан тұрады;
Афферентік жүйке-қозуды орталыққа жеткізеді;(Сезімтал нейрон)
Аралық нейрондардан тұратын орталық;(Аралық нейрон)
Эфферентік жүйке-қозуды орталықтан эффекторға апарады; (Қозғалтқыш нейрон аксоны)
Жауап беретін құрылымы-эффектордан тұрады.(Бұлщықет)
Сезгіш нейрондар- сұр заттың артқы мүйізінде орналасады, қозу шеткі мүшелерден орталық жүйке жүйесіне өтеді.
Қозғалтқыш нейрондар- сұр заттың алдыңғы мүйіздерде орналасады, қозуды орталық жүйке жүйесінен бұлшықеттер мен ішкі мүшелерге өткізеді.
Қозғалтқыш нейрондардың жүйкелері қозуды шеткі ағзаларға, қанқа еттеріне жеткізеді.Сезгіш,қозғалтқыш нейрондар, аралық нейрондар арқылы немесе бір-бірімен,тікелей байланасып рефлектік доға құрады. Сол себепті жұлын мидың қатысуысынсыз ақ, өзінің рефлекстерін атқарады.
Егер рефлекстің доғаның бүтіндігі кейбір жағдайларға байланысты бұзылып кетсе, рефлекс мүлдем жоғалып кетеді.Рефлекстерді қабылдап отыратын аймақ,яғни рецептивтік өріс бұзылатын болса,доғаның бір бөлімі алынып тасталынатын болса, барлық рефлекс мүлдем жоғалып кетеді.
Рефлекторлық доғаның компоненттерін,бөлімдерін анықтайды.
жұлын; қозғалтқыш нейрон; рецептор; ми; бұлшықет; сезімтал нейрондар арқылы рефлекстерді анықтаймыз.
81. Тежелу түрлері. Тежелудің пресинапстық және постсинапстық механизмері.
Тежелу дегеніміз-қозуды күшейтеді немесе төмендететін процесс болып табылады.Бұл процесті тәжірибеден өткізіп, Сеченов ашқан.
Тежелудің екі түрі болады:
Достарыңызбен бөлісу: |
