Г. Е. Берікханова Элементарлық математика 5B 01 11 00 «Информатика» және 5B 01 10 00 «Физика» мамандығы бойынша оқитын студенттерге оқулық
жүктеу/скачать 67,2 Mb.
|
|
Олай болса, берілген  қысқартылмайтын бөлшекті дәл ондық бөлшекпен өрнектеуге болады.
М ы с а л.  .
б) Егер m>n болса, онда қашан болса да  бөлшегінің алымын да, бөлімін де 5m-n санына көбейтуге боолады.
Сонда мынау шығады:  .
Олай болса, бөлшегін қарастырылып отырған жағдайда да дәл ондық бөлшекке айналдыруға болады.
М ы с а л. 
в) Егер m<n болса, онда қашан болса да бөлшегінің алымын да, бөлімін де 2n-m санына көбейтуге болады.
Сонда мынау шығады:  .
Олай болса, берілген бөлшекті бұл жағдайда да ондық бөлшек түрінде жазуға болады. М ы с а л.  .
Жай бөлшекті ондық бөлшекке екі тәсілмен айналдыруға болады; 1) берілген бөлшектің бөлімін жай көбейткіштерге жіктеп, бөлім 10 санының қандай да болса бір дәрежесі болып шығарлықтай етіп бөлшектің алымын да, бөлімін де 2 немесе 5 санының дәрежесіне көбейту тәсілі; 2) алымды бөлімге бөлу тәсілі. Кез келген жай бөлшекті оның алымын бөліміне бөлгенде шыққан бөлінді ретінде қарауға болатындықтан, жай бөлшекті ондық бөлшекке айналдыру үшін ондық бөлшекті бүтін санға бөлу ережесі бойынша бөлшектің алымын бөліміне бөлсе болғаны. 1-м ы с а л.  жай бөлшек берілген. Осы бөлшекті бірінші тәсілді қолданып, ондық бөлшекке айналдыру керек.
 .
2-м ы с а л. жай бөлшек берілген. Бұл бөлшекті екінші тәсілді қолданып, ондық бөшекке айналдырамыз, бұл үшін алымды бөлімге бөлеміз.
Сонымен:
С а л д а р. Егер қысқартылмайтын жай бөлшек дәл ондық бөлшекке айналатын болса, онда шыққан ондық бөлшектің ондық таңбаларының саны бөлімдегі 2 мен 5 көбейткіштердің қайсысының дәреже көрсеткіші артық болса, сол артық дәреже көрсеткішке тең болады. Біздің қарастырған бірінші мысалымызда бөлім  . Шыққан ондық бөлшек 0,2125-ге тең, яғни оның 4 ондық таңбасы бар.
жүктеу/скачать 67,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||