Г.М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия
26
Бақылау сҧрақтары:
1.
Геодезиялық тірек торабы деген не?
2.
Геометриялық түрғыда геодезиялық тораптар қалай аталады?
3.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік геодезиялық тораптары
қандай принцип бойынша тұрғызылған?
4.
Қазықстан Республикасының мемлекеттік геодезиялық тораптарының
белгіленуін атаңыз.
5.
Қазықстан Республикасының мемлекеттік геодезиялық тораптарының
тұрғызу сұлбасын сипаттаңыз.
Г.М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия
27
3
ГЕОДЕЗИЯЛЫҚ ТІРЕК ТОРАПТАРДЫҢ ЖОСПАРЛЫҚ
ӘДІСТЕРІН ҚҦРУ
3.1 Мемлекеттік геодезиялық тірек тораптардың қҧрудағы әдістер
3.1.1 Астрономиялық әдіс
Астрономиялық әдіс пункттердің орналасуын анықтаудың ең кӛне әдісі.
Бұл әдіс бойынша жергіліктің әрбір таңдалған нүктесінде аспан денелері
бойынша астрономиялық координаттар –ендік, бойлық және азимуттар
анықталады. Мұнда бекеттердің байланысының қажеті жоқ. Ол аз уақыт
аралығында жер шарының берілген ауданында негізгі бекеттердің қалың
торын құруға мүмкіндік береді. Бұл әдістің артықшылығы автономдылық
және жылдамдығы.
3.1.2 Триангуляция әдісі
1614 жылы голландиялық ғалым Снеллиус триангуляция әдісін барлық
елдерге кеңінен қолданады.
Бұл әдіс бойынша жергілікте үшбұрыштар жүйесі тұрғызылады,
олардың тӛбелерінде барлық бұрыштар ӛлшенеді, сонымен қатар,
үшбұрыштың бір қабырғасы (базистік қабырғасы) ӛлшенеді. Триангуляция
торабының элементтері болып үшбұрыштар ғана емес, геодезиялық
үшбұрыштар және орталық жүйелер (7-сурет) табылады.
6 сурет – Жобаланған жұйелерді құрастыру әдістері:
а) триангуляция әдісі , б) полигонометрия әдісі
|
