§ 1. Мемлекетпн пайда болуы мен мен)

Мемлекстдегенугымею магападаколданылалы: 1)ксн магы­насында улкен элеумегпк топтын уйымын б!лд1ред1 де "халык", "когам", "ел" деген угымдарга сейкес келедц 2) тар магынасында баскару курылымынын, мемлекетпк аппаратгьш жиыктырын Oumipin. "уюмет", "етшплж" деген угымдарга сай келсдЬ'Сая-сягануда скшин магынасында пайдаланылады. Булан кейпш жер-Де сол кезкарасты устанамыз. V Мемлекет — саяси жуйенш басты элемент!, онын. непзп уПммы. Ол — керек ксз1нде арнаул ы куштеу органдарын пайдала-п.) отырып, езаумагындатуратын адамдардын муддесш коргауга 'Пис жене соган орай олардын арасындагы аракатынастарды КУКЫКТЫК ережедер аркылы рстгейтш когамдык механизм. /

\. Теологиялыктеория. Онын непзш салушылар А. Августин мен Ф. Аквинский мемлекетпн пайда болуын кудайдын куд]рспмен тусиадрдь

2. 
   Патриархтык теория. Онын непзш еалушы XVI11 г. eMip сургенагылшын ойшылы РобертФилмер мемлекетпнпайла бо­луын рулардынтайпага, тай палардын. одан улкен кауывдастыкка, олардын одан эр! мемлекетке дсйш 6ipiryineH деп санайды. Осы-faH уксас идеяиы Аристотель де айткан болатын.
   
3. 
   Когамдык келтам теориясы (Т. Гоббс, Г. Гроций, Ж. Ж. Рус­со) егеменд! oMipuii мен онын кол астындагы адамдардын K&niciMiHiHаркасында мемлекет пайда болды дсйлк
   
4. 
   "Зорлык жасау" теориясы (Е. Дюринг, Л Гумплович, К. Каут­ский) 6ip елтц скшш» елдщбасып алуыныннэтижеанде арадагы катынастарды ретгеу улйн мемлекет пайда болды деп пайымдай-ды.
   
5. 
   Географиялык теория (А. Ратцсдь, В. Соловьев, Б. Чиче­рин) мемлекетпн пайда болуы географиялык ортаиын (ауа райы, жербедер1 жэне т.б.) езгешел1ктершсн дептустншредь
   
6. 
   Психологиялык теория адамдарга багыну мен кулшылыксту кджетпп мэнп баки тэн болган дегещц айтады.
   
7. 
   Марксист!к теория мемлекетпн пайда болуын жеке мениик пен таптардын шыгуымен байланысты рады. Ол экономика жагы­нан устемдк етуш! Tairn.iH саяси устемд1пи камтамасыз ету ушш жэне баска таптардын карсылыгын басу ушш керек деп санайды. Ф. Энгельс мемлекетэрдайым "ен куатгы, экономикалык жагы­нан устем таптын мемдекеп болып табылады, сондай-ак ол тап мемлекетпн кемепмен саяси жагынан да устем таг! болып алаДы жэне осы аркылы езшентапты басып-жаиыштау жэне канау ушЫ жана куралдарга ие болады" деп жазды. (К. Маркс пен Ф. Энгельс. Шыгармалар,21-том, 171-бст).
   
8. 
   Ka3ipri шетелйк зерттеушитер мемлекетпк мэди таптык курест! бтепруде, татуластыруда деп бшедь Оган барлык ха­лыктыц, ултгынмудцесшесай келепн когамдык торт! nri жасай-тын уйым, курал ретшде карайды. Когамга Kpyinri елеуметпк шиелешетерд! аскындырмауга тырысып жэне оларды бейб1т са­яси жолмен шешу ушш мемлекет непзп элеуметпк топтар ара­сындагы катынастарга бел сене араласьш, ортадагы ЭД1Л тореил сиякты болуы керек дейд1.
   

Сонымен мемлекет деп белгш 6ip аумак, шецбертде адамдардыц элеуметпж топтар, таптармен Ырлеотктерд'щ кдтынастарымен
U
кызмет терт уйымдастыратын, бакылайтьш когамнын, саяси жуйеашц негЬггтементт аитамыз,

жүктеу/скачать 7,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: