Географиялық есептер шығару жолдары
Географиялық есептер шығару жолдары
жүктеу/скачать 1,21 Mb.
|
географиялық есептер шығару жолдары
Саясаттану, Жаһандану
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланылған әдебиеттер
| Географиялық есептер шығару жолдары
Жер шары шеңберінің 10 доғасының қанша километр екенін анықтаңыз? Жауабы: 40000 : 3600 = 111км. 2. Африканың батыс жағалауынан шығыс жағалауына дейінгі экватор бойынша градустық қашықтығы қанша? Жауабы: 111км × 340 = 3774км. 3. 700 батыс бойлық бойынша Оңтүстік Американың солтүстігінен оңтүстігіне дейінгі қашықтығы қанша? Жауабы: 111км × 650 = 7215км. 4. Мысалы ,100 метрде 200 қадам болды делік. Демек әрбір қадамның ұзындығы қанша болғаны? Жауабы: 100 м : 200 = 0,5 м. 5. Егер қашықтық 700метр болып, ал қағаздың көлемі бір ғана парақ болса, ол қашықтықты қағазға қалай түсіру керек? Жауабы: мұндай жағдайда қашықтық кішерейтілген түрде бейнеленеді. Қағаздағы 1см 100 м орнына алынады. Бұл жағдайда сызбадағы қашықтық 7 см-ге тең болады. 6. Егер ұзындығы 9 метр , ені 6 метр, биіктігі 4 метр десек, сынып бөлмесіндегі ауаның салмағы қанша болатынын есептеп шығарыңыз? Жауабы: 9 м ×6 м × 4 м =216 м3; 1 кг 300 г × 216 м3 = 280 кг 800 г. (Бір куб сантиметр ауаның салмағы 1кг 300 г шамасы екені есептеліп шығарылған) 7. Бөлменің ұзындығы 7 метр, ені 5 метр, биіктігі 3,5 метр. Бөлменің көлемі мен ондағы ауаның салмағын есептеңіз? Жауабы: 7 м ×5 м × 3,5 м =122,5 м3; 1 кг 300 г × 122,5 м3 = 159 кг 29 г. 8. Көлемі 200 куб метр сынып бөлмесінің ауасында +200 температура- да қанша литр су буы болады? Жауабы: 200 м3 ×17 г =3400г= 3,4 л ; 9. Радио былай хабарлады: +100 температурада ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 50% . Мұндай 1м3ауада неше грамм су болады? Оның қанығуы үшін қанша су керек? Жауабы: t1 = +100 –да 9 г су буы – 100 % ; t2 = +100 –да Х г су буы – 50 % ; Х = = 4,5 г су буы. +100 температурада ауаның қанығу үшін 4,5 г су буы қажет. 10. Бір тонна мұхит суынан қанша тұз алуға болады ? Жауабы: 1 литр мұхит суындағы тұздылық 35‰; 1000 л × 35‰ = 35000г Өзеннің 1тонна суы 1000 л × 0,2 ‰ = 200г. 11. Егер тұздылығы 18‰ болса, Қара теңіздің 1 тонна суынан әр түрлі заттардың неше грамын алуға болады? Жауабы: 1 тонна 1000 л ; 1000 л × 18 ‰ = 18000 г 12. Бір тәулік ішінде ауа температурасы төмендегідей болып өзгерді: +40, -20, +80,+60. Тәуліктің орташа температурасын тап ? Жауабы: 40 +( -20) +80+60 =160; 16 : 4 = 40. 13. Таудың етегінде +200, ал шыңында -160 болса, таудың биіктігі қандай ? Жауабы: + 200 -( -160) =360; 36 : 6 = 6 км. 14. Үш километр биіктікте термометр 00 –ты көрсетті. Осы кезде тау етегінде температура қандай болды? Жауабы: 60×3 км = +180; 15.Ұшақ қанатында ауа температурасы -300 көрсетті. Осы кезде жер бетіндегі температура +240 болса , ұшақ қандай биіктікте көтерілген ? Жауабы: ( -300) -24 =540; 540 : 60 = 9 км. 16. Барометр тау етегінде 740 мм , ал тау басында 440 мм көрсетсе, тау басының биіктігі қандай? Жауабы: ( 740 мм- 440мм) × 10мм =3000 м; (Әрбір 100 метр биіктеген сайын қысым шамамен 10 мм-ге кемиді. Ал 10метр биікте 1 мм-ге төмендейді.) 17.Ұшақ үш километр биіктікке көтерілді. Егер жер бетіндегі атмосфералық қысым 750мм болса, ұшақ көтерілген биіктікте атмосфералық қысым қандай ? Жауабы: 3км = 3000м; 750 мм – ( 3000 м :10 мм) =450 мм ; 18. Мәскеу қаласының атмосфералық қысымы 748 мм болса, мұхит деңгейімен салыстырғанда оның биіктігі қандай ? Жауабы: ( 760 мм – 748 мм) ×10мм =120 м ; (Мұхит деңгейінде барометрдегі сынаптың биіктігі 00 –та 760 мм болады. Мұндай қысым қалыпты атмосфералық қысым болып табылады.) 19. Орташа айлық ауа температурасын есептеп шығарыңыз. Мысалы : желтоқсан айының орташа температурасы -80С; Тамыз айының орташа температурасы +240С. Аытқу температурасын табыңыз? Жауабы: + 240 -( -80) =320 ауытқу амплитудасы; 240 – 80 = 160; 160 : 20 = 80 орташа температура; 20. Арал теңізінің ауданында жауын –шашынның мөлшері 150 мм шамасында, ал булану мөлшері 1000 мм. Ылғалдану коэффицентінті анықтаңыз? Жауабы: К = ; К = = 0,15мм; 21. Астана қаласында жауын –шашынның жылдық мөлшері 300мм шамасында, ал булану мөлшері 600мм. Сонда ылғалдану коэффицентінті анықтаңыз? Жауабы: К = = 0,5мм; 22. 770 ш.б. Алматыда- сағат 1600, 730 б.б. Нью-Иоркте – сағат х00; Жауабы: 3600 : 24 сағат = 150 1. 770+730 = 1500 10 – х минут, 2. 1500 ×4 мин = 600мин. 150 – 60 минут: 3. 600 :60 = 10 сағат, = 4минут; 4. 1600 – 1000 = 600 таңғы . 23. Семейде – 790 ш.б.- 4 – ақпан, сағат 2200 ; Токиода 1390ш.б. –та қай күн, қай сағат? Жауабы: 1. 1390 – 790 = 600; 2. 600 ×4 мин = 240мин; 3. 240мин :60 = 4 сағат, 4. 2200 +400 = 200. ( 5-ақпан, түнгі сағат 200). 5. Аустарлия материгінің оңтүстік жарты шардағы үлесі % қанша? Жауабы: Жердің жалпы көлемі- 510 млн. км2; 510 млн. км2 : 2 = 255 млн. км2; Аустралияның көлемі –аралдары мен қоса есептегенде -9млн.км2 = 3,5% ; 25. Батыс Қазақстанның экономикалық ауданындағы 2179 мың адамның 71% экономикалық белсенді халық. Оның 52 % өндірістік емес салада жұмыс істейді.Өндірістік емес салада жұмыс істейтін адам санын тап ? Жауабы: 1. = 1547,09 мың адам ; 2. = 804,4 мың адам ; 3. 26. Африка материгінің дүние жүзлік құрлықтағы аудан үлесі – қанша ? Жауабы: = 5,89 % ; 27. Оңтүстік жарты шардың ауданы 255 млн. км2; Оңтүстік жарты шардағы құрлық ауданы 49 млн. км2.Оңтүстік жарты шардағы мұхит үлесін тап ? Жауабы: 1. 255млн км2– 49млн.км2 = 206 млн.км2; 2. = 81 % ; 3. Карта бетінде 2– нысан арасындағы қашықтық 13см. Жер бетіндегі қашықтық 455 км. Картаның масштабын анықтаыңыз? Жауабы: 1. 1:45 500 000; 2. 1см-де – 455км; 3. 45 500 000 : 13 = 3500 000. 4. Өзеннен жолға дейінгі қашықтық 1 км, оның картадағы өлшемі 20 см; Масштабын анықта? Жауабы: 1. 1:100 000; 2. 1см-де – 1км; 3. 100 000 : 20 = 5 000. 4. Солтүстік жарты шардағы құрлықтың үлесі 39% . Осы жарты шардағы мұхиттың ауданын анықтаңыз? Жауабы: Жердің жалпы көлемі- 510 млн. км2; 510 млн. км2 : 2 = 255 млн. км2; 100% – 39% = 61% = 155,55млн.км2 немесе 156 млн.км2. 31. 31. Республиканың жер қоры -270 000 000 га; Оның ішінде шабындық пен жайылым 190 000 000 га алып жатыр. Шабындық пен жайылым үлесін тап ? Жауабы: = 70,3%; Решение географических задач Работа с картой. Масштаб 1° длины меридиана = 111,1 км ≈ 111 км 1° дуги экватора (0° ш) = 111,3 км ≈ 111км. Длинна экватора ≈ 40 тис. км 1 га = 10 000 м2 = 100 ар 1 ар = 100 м² = 0,01 га Пример: Определите протяженность Африки с севера на юг, если координаты ее крайних точек 32°с.ш. и 35°ю.ш. Решение: Находим разницу координат крайних точек (сумму в случае, если крайние точки материка расположены в разных полушариях), 35° + 32° = 67°. Один градус дуги меридиана равен 111 км, поэтому 67° • 111 км = 7437 км. Пример: Рассчитайте расстояние между городами А и Б в сантиметрах на карте масштаба 1:50 000, если на карте масштаба 1:200 000 оно равно 2 см. Решение: На карте масштаба 1 : 200 000 (в 1 см 2 км) реальное расстояние между городами равно 4 км (2 см • 2 км). Значит, на карте масштаба 1 : 50 000 (в 1 см 500 м), оно будет равно 8 км (4 км / 0,5 км). Климатические показатели При поднятии на 1 км высоты температура воздуха в тропосфере падает на 6°С. Разница между максимальным и минимальным значениями температуры воздуха называется амплитудой температур. Давление атмосферы на каждые 100 м высоты снижается на 10 мм. рт. ст. Нормальное атмосферное давление (0 м над уровнем моря) = 760 мм. рт.ст. Альбедо = отраженная / поглощенная солнечная радиация • 100% Коэффициент увлажнения = количество осадков (мм) / величина испарения (мм). Пример: Рассчитайте температуру на вершине горы, высота которой 6500 м, если у ее подножия, на уровне моря, температура составляет +22°. Решение: Поскольку на каждый километр высоты температура воздуха падает на 6°, тогда 6,5 км • 6° = 39° (величина перепада температуры между подножием горы и ее вершиной). Следовательно, +22° ‒ 39° = ‒ 17° ‒ температура на вершине горы. Гидрологические показатели Уклон реки = падение реки / длина реки. Падение реки = высота истока ‒ высота устья. Речной сток = расход воды (в м³ • время (измеряется в сек.) Расход воды = поперечное сечение реки (ширина русла • среднюю глубину) • скорость течения. Пример: Рассчитайте уклон реки, если ее длина равна 50 км, высота истока – 150 м, высота устья – 100 м. Решение: Находим падение реки, 150 м ‒ 100 м = 50 м. Находим уклон реки, 50 м / 50 км = 1 м/км. Задачи на определение разницы во времени Всего земная окружность 360 º = 24 часа (соответственно 24 часовых пояса). 15 º = 1 час (1 часовой пояс). 1 º = 4 минуты. Пример: Определить разницу поясного и местного времени между Киевом и Пекином. Решение: Разницу поясного времени можно определить с помощью карты часовых поясов. Киев расположен во втором поясе, в то время как Пекин в 8. Значит разница поясного времени между ними составляет 6 часов. Находим разницу местного времени. Определяем долготу Киева и Пекина и разницу между ними, 116° в.д. (Пекин) ‒ 30° в.д. (Киев) = 86°. Находим разницу во времени, 86° / 15° = 5 часов + 11° в остатке (11° • 4 минуты = 44 минуты). Получается, разница местного времени между Киевом и Пекином составляет 5 часов 44 минуты. Задачи на определение температур в недрах Земли До 20 м в толще геологических пластов температура постоянна. На больших глубинах t повышается на 3°С на каждые 100 м. Задачи на определение высоты Солнца на местности Высота Солнца над горизонтом в полдень: λ = 90° – φ ± δ. φ (фи) – географическая широта объекта; δ (дельта) – солнечное склонение; Склонение δ в дни равноденствия составляет 0 º, в день летнего солнцестояния +23º27', в день зимнего солнцестояния – 23º27'. Задачи по социально-экономической географии Ресурсообеспеченность (на годы) = запасы / добыча; Ресурсообезпеченность (на душу населения) = запаси / количество населения. Грузооборот = объем перевозок • расстояние; Пассажирооборот = количество перевезенных пассажиров • расстояние. Плотность населения = количество населения / площадь; Природный прирост = количество родившихся – количество умерших. Сальдо миграции = количество иммигрантов – количество эмигрантов. Уровень безроботицы = количество безработных / трудовые ресурсы • 100% Трудовые ресурсы = занятое население + безработные. Пример: Рассчитайте ресурсообеспеченность Украины бурым углем, если ежегодная добыча составляет 10 млн. т, а запасы – 3,3 млрд. Решение: Ресурсообеспеченность бурым углем, 3,3 млрд. т / 10 млн. т = 330 лет. Пример: Рассчитайте плотность населения Харьковской области, если ее площадь составляет 31,4 тыс. км², а население – 2738 тыс. чел. Решение: Плотность населения области, 2738 тыс. чел / 31,4 тыс. км² = 87,2 чел/км². Пример: Рассчитайте уровень безработицы в стране, если количество трудовых ресурсов составляет 15 млн. чел., а безработных – 1,5 млн. Решение: Находим уровень безработицы, 1,5 млн / 15 млн • 100% = 10 %. Пример: Рассчитайте количество населения в стране на конец года, если на начало года в стране проживало 100 млн. чел., а показатели движения населения были следующими: коэффициент рождаемости ‒ 30‰, смертности ‒ 18‰, эмиграции ‒ 3‰ и иммиграции ‒ 1‰. Решение: Важно помнить, что коэффициент (‰) является показателем на 1000 жителей. Тогда, общий прирост населения будет 30 ‒ 18 ‒ 3 + 1 = +10‰. Значит, прирост населения составил (100 млн / 1000 чел) • 10 = 1 млн. чел. На конец года количество населения составит 101 млн. чел (100 млн + 1 млн). Уровень безработицы Уровень безработицы = Численность безработных / Численность экономически активного населения * 100% Уровень структурной безработицы (УСБ) определите по формуле: УСБ = (СБ / РС) *100%, где СБ – количество структурных безработных, РС – рабочая сила. К рабочей силе относятся все категории населения трудоспособного возраста, которые хотят работать, работают или ищут работу. Падение реки Падение реки - разность высот равнинной поверхности воды реки в двух разных точках, расположенных на определенном расстоянии по длине реки; выражается в метрах. Разница высот между утечкой и устьем называется полным падением реки. Конечно вычисляют падение реки на 1 км русла. Для равнинных рек оно составляет несколько см / км, для горных - несколько м / км. Падение реки определяют по формуле: П = h1 - h2, единица измерения - [м], где П - падение реки, h1 - высота истока, h2 - высота устья. Отношение падения реки к ее длине называют уклоном реки. Уклон реки Уклон реки - отношение падение реки на длину реки. Выражается в промилле (‰), т.е. метр на километр (м/км), реже в процентах (%). Уклон реки определяют по формуле: У = П / Д, единица измерения - [‰ (м/км) или %], где П - падение реки, Д – длина реки. Различают средний (отношение определенного падения реки к общей длине русла) и частичный (для отдельных отрезков русла) уклон реки. По длине реки уклон, как правило, уменьшается от утечки в устья; эта закономерность нарушается под влиянием рельефа, характера горных пород и почв, в которых проходит русло. От уклона реки зависит скорость течения реки. Измерения уклонов проводят на характерных участках по уровнями воды в период устойчивой межени. Для всей реки общий уклон находят путем усреднения уклонов ее участков. Например средний уклон реки Прут у истока (в пределах Карпат) 100 ? (100 м / км), около устья - 0,05 ? (0,05 м / км). Задача 1. Найдите уклон реки Южный Буг если исток на высоте 321 м, а устье на высоте 0 м. Длина реки - 806 км. Решение: уклон реки = падение реки/длина реки = һ1 - һ2/ длина реки 1) падение реки = 321 - 0 = 321м 2) уклон реки = 321 м / 806000 м = 0.0000036182 = 0.000362‰ = 0.0362‰ Расход воды Расход воды (в водотоке) — объём воды (жидкости), протекающей через поперечное сечение водотока за единицу времени. Измеряется в расходных единицах (м³/с). В промышленности расход воды (жидкости) измеряется расходомерами. В гидрологии используются понятия максимального, среднегодового, минимального и др. расходов воды. Наряду с расходом наносов является одним из руслоформирующих факторов. В общем случае методология измерения расхода воды в реках и трубопроводах основана на упрощённой форме уравнения непрерывности, для несжимаемых жидкостей: где: — расход воды, м³/c; — площадь поперечного сечения водотока (трубы или части русла реки, заполненного водой), м²; — средняя скорость потока, м/с. В гидрогеологии и геологии вместо термина «расход воды» может использоваться термин «дебит» (например, «дебит скважины»), однако его использование носит локальный характер для этих специальностей и не распространяется, например, на родственную им гидрологию. В океанологии расход морских течений измеряется в свердрупах. Пайдаланылған әдебиеттер 1.Н.И.Егоров.План и карта.М.Просвещенение,1988 2.В.И.Сиротин.Самостоятельные и практические работы по географии. М.Просвещенение,1991 3. Б.С Добржицкий , Б.А Кондратьев . Практические работы по физической географии в средней школе. М. Просвещенение,1994 жүктеу/скачать 1,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|