Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары

183
i,  ï
  дыбысына  біткен  үшінші  жақ  тәуелдік  жалғауынан  кейін  табыс  септік 
(-n)
 
жалғанғанда 
i, ï
 дыбысы түсірілмей жазылған сөздер: 
транскрипциясы: мағынасы:
орны: транскрипциясы: мағынасы:
орны:
at
1ïn2
атын
С 3
y1aγzïn2
қоңырын
С 5
aqïn2
ағын
Ш 40 qaγan1ïn1
қағанын
Ш 36
ar1maqčïs2ïn2
шаршағанын Ш 6
t
2ägd2ükin2
жеткенін
Ш 34
al1mat1ïn2
алмаған
О 9
t
2ör2üs2in2
заңын
Ш 1
äkin
2
екеу
Ш 1
s
2üs2in2
әскерін
С 6
äkis2in2
қарындасын С 9
ud1
l1
ïqïn2
аяғын
Ш 36
äb2in2
үйін
С 1
kiks2ür2
t
2ükin2
кектескенін
Ш 6
oγl1ïn2
баласын
Ш 7
y1oŋašur1
t
1uqïn2
отаспағанын
Ш 6
oγl1ïnta
баласында
Ш 1
y1oγïnta
қазасында
С 7
il2in2
елін
Ш 6
y1ar1ïqïnta
жарығында
Ш 33
b1ul1γaqïn2
бүлінгенін
С 4
y1or1čïn2
жорыққа 
шыққанын
Ш 32
b1ol1
t
1uqïnta
болғанында С 3
y1al1mas1ïnta
шабарманында Ш 33
iŋ/-ïŋ
  түріндегі  екінші  жақ  тәуелдік  жалғауы  қосылғанда 
i,ï
  дыбысы  түсірілмей 
жазылған сөздер: 
транскрипциясы:
мағынасы:
орны: транскрипциясы:
мағынасы: орны:
aγïs2ïŋa
затыңа
О 6
s
1ab1ïŋa
сөзіңді
О 6
oγl1ïŋa
ұлыңа
О 12
t
1
at
1ïŋa
тат руына О 12
or1
t
1us2ïŋar1u
ортасына 
дейін
О 2
b1
at
1
s
2ïqïŋa
батысыңа О 2
y1azïŋa
жазығына
С 8
b2is2ükiŋä
бесігіңе
О 6
y1ašïŋï
жасында
Ш 32 b1ašïŋa
басыңа
Ш 33
i/-ï
  түріндегі  үшінші  жақ  тәуелдік  жалғауы  қосылғанда 
i,ï
  дыбысы  түсірілмей 
жазылған  сөздер  де  бар:    in2is
2
i  (інісі),  b1uy1r1uqï  (шабарманы),  y1aγï  (жауы),  y1ol1ï 
(жолы), aγïsï (заты) т.б. 
Сын  есім  тудыратын  жұрнақ 
-siz,-lïγ
  жалғанғанда  құрамындағы  i/ï  дыбысы 
түсірілмей жазылған сөздер: 
транскрипциясы: мағынасы:
орны: транскрипциясы: мағынасы:
орны:
b1od1un1
l1
ïγ
халқы бар
Ш 6
y
1
aγïsïz
жаусыз
Ш 30
qal1ïsïz
түгел
С 1
 
 
-ir/-ïr 
тұлғалы есімше қосымшасы жалғанғанда 
i, ï
 дыбыстары түсірілмей жазылған 
сөздер: 

184
транскрипциясы: мағынасы:
орны: транскрипция-
сы:
мағынасы: орны:
y
1
aγut1ïr1-
жақындастырар- О 5
b2il2ir2
s
2
iz
білерсің
Ш 34
b1ar1ïr1-
барар-
Ш 10
 
 
 
-täči
 тұлғалы есімше қосымшасы жалғанғанда i, ï дыбыстары түсірілмей жазылған 
сөздер:
транскрипциясы:
мағынасы:
орны:
öl2
t
2äčis2än
Өлетін едік
О 8
-ïp 
тұлғалы көсемше қосымшасы жалғанғанда i, ï дыбыстары түсірілмей жазылған 
сөздер:
транскрипциясы:
мағынасы:
орны:
y1or1ïp
жорып
Ш 35
Бұйрық райдың І жақ тұлғасында келген етістіктердегі i, ï дыбыстары түсірілмей 
жазылған сөздер:
транскрипциясы:
мағынасы: орны: транскрипциясы: мағынасы:
орны:
it2äy2in2
Жіберейін Ш 39 qon1ay1ïn
2
Қонайын
О 7
Кестедегі қиғаш жазылып, асты сызылған 
i, ï 
дыбыстары ереже бойынша түсіріліп 
жазылуға  тиіс  болғанмен,  толық  жазылған.  Ескерткіште  мұндай  сөздер  көптеп 
кездеседі. 
Дауысты дыбыстардың емле ережесі бойынша, сөз басында келген 
o, u
 дыбыстары 
ықшамдалмай, толық жазылады: umay1 (ұмай), ul1ay1u (тағы), ul1uγ (ұлық), ud1ïmad1ïm 
(ұйықтамадым), ul1uš (ұлыс, ел), oγuz (оғыз), oγuš (оғыс, тайпа аты), opl1ay1u (ұмтыла), 
ot1 (от), ot1uz (отыз), u (ұйқы), ol1ur1
t
1
d
1ï (отырды), oγl1ïŋa (ұлыңды), uγuš (ру) т. б.
o, u
 дыбыстары сөздің бірінші буынында келгенде түсірілмейді: qop (барлық), qul1 
(құл), b1un1ča (мұнша), y1oγčï (жоқтаушы), t1or1u (арық), t1on1
l1
ïγ (тонды), t1oqït1
d
1ïm 
(қашаттым), y1or1ïy1ur1 (жорыққа шықты), qunčuy (қаныша), b1od1un1 (халық), b1ošγur1ur1 
(басқарған), t1oγs1ïqa (шығыста) т.б.

жүктеу/скачать 4,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: