Хасанов М. Ғылым теориясы indd
фальсификацияпринципі
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
| фальсификацияпринципі
деп атай ды. Бас қа ша айт қан да, ол та- ным теория сын да өзін дік бет бұ рыс жа са ғы сы кел ді: объек тив ті шын дық қа жа қын дау үшін теория мен тә жі ри бе нің айыр ма шы- лы ғы на не гіз де ліп, ақи қат ты із деу жо лын «ке рі ден» бас тау ке рек. Бұр ма лау тех но ло гиясы қой ыл ған сау ал ға бір жақ ты жауап («иә» не ме се «жоқ») алу ға мүм кін дік бе ре ді. Өз тұ жы ры мын дә лел деу үшін Поп пер нео дар ви низм идеяла ры мен эмерджентті (эво лю- циялық) дамупринципін пай да лан ды. Ғы лым ның да муы үшін қа жет ті құ рал дар ға тіл, мә се ле нің қойы луы, бол жам жә не жа ңа проб ле ма лық жағ дай лар дың туын дауы, бә се ке лес теория лар дың бо луы, пі кір та лас ба ры сын да ғы сын жа та ды деп са най ды Поп пер. К. Поп пер дің ең ал ғаш жа рық көр ген ең бе гі «Logik der For- schung» (Зерт теу дің ло ги ка сы. Ве на, 1934) ғы лым фи ло со фиясы- на ар нал ған. «Ғы лы ми жа ңа лық тың ло ги ка сы» атауы мен ши рек ға сыр дан кейін (1959) ба сы лып шық қан бұл кі тап тың ағыл шын- ша нұс қа сы та ны мал ды лық қа ие бо лып, клас си ка ға ай нал ды. К. Поп пер дің «Ұсы ныс тар мен те ріс ке шы ға ру лар», «Объек тив- ті бі лім: эво лю циялық әдіс», фи зи оло гия жә не ме ди ци на бой ын- ша Но бель сый лы ғы ның лау реаты, ағыл шын ней ро фи зи оло гы Дж. Эклс пен бі рі гіп жаз ған «Же ке тұл ға жә не оның миы» ең бек- те рі де ғы лым фи ло со фиясы мә се ле ле рі не ар нал ды. Та рих шы жә не ғы лым фи ло со фиясы ның әдіс ке рі К. Поп пер әлеу мет тік ин же не рия, ғы лы ми кос мо ло гия, квант тық ме ха ни ка мен фи зи ка жә не ғы лы ми бі лім нің бас қа да көп те ген са ла ла ры- мен айна лыс ты. Ол квант тық ме ха ни ка фи ло со фиясы ның ғы лым фи ло со фия сын да ғы ала тын ор ны на ба ға бер ді. Квант тық ме ха ни- ка фи ло со фиясы – ғы лым фи ло со фиясы ның едәуір өң дел ген бө- 3-бө лім. ғы лым ның позити вис тік тұжы рым дамалары 68 лім де рі нің бі рі, бұл бө лім ғы лым мен ті ке лей бай ла ныс қа тү се ді. Бай ла ныс ба ры сын да ғы лым да ғы күр де лі мә се ле лер ді ал ға тар- тып, олар дың ше ші мін тауып қа на қой май, ғы лым ның ма те ма- ти ка лық жә не тұ жы рым да ма лық әдіс те рін де иге ре ді. Квант тық ме ха ни ка фи ло со фиясы фи зи ка фи ло со фиясы ның па ра диг ма сы қыз ме тін ат қа ра ды деп айтуға да бо ла ды. Өт кен ға сыр дың ба сын да ғы ғы лым фи ло со фиясы ның да му- ын анық тайт ын мә се ле лер дің бі рі – демаркация мә се ле сі (бұл тер мин ді К. Поп пер ен гіз ді). Әң гі ме ғы лым мен бей ғы лым ның ара сын да ғы ше ка ра ны анық тау жай ын да бо лып отыр. Ол бы лай жаз ды: «Ол уа қыт та ме ні «теория қа шан ақи қат бо ла ды?» жә не «теория қай кез де жа рам ды бо ла ды?» де ген мә се ле қы зық тыр ған жоқ. Мен ал ды ма бас қа мә се ле қой дым. Мен жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|