Хасанов М. Ғылым теориясы indd
КарлПоппердіңсынирационализмі
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
| 3.4.КарлПоппердіңсынирационализмі
Пост по зи ти визм нің не гі зін сал ған ло гик жә не со циолог Карл Поп пер (1902 – 1994). Өзі нің «Объек тив ті бі лім. Эво лю циялық амал», «Ғы лы ми зерт теу дің ло ги ка сы», «Ашық қо ғам жә не оның жаула ры» ең бек те рін де ол бі лім ді алу дың теория лық жә не эм пи- ри ка лық дең гейле рі нің ор га ни ка лық бір лі гі ту ра лы жа за ды. Ол «ар найы фи ло со фия лық әдіс жоқ, нақ ты мә се ле лер ді ра ционал- ды тал қы лау жә не сы ни тал дау әді сі бар» дей ді. Кез кел ген ғы лы- ми бі лім де ақи қат та бар, қа те ле су де бар, ғы лым ның та би ға ты сон дай. Ол фальсификация прин ци пін (кез кел ген дә лел ді те ріс- ке шы ға ру) не гіз де ді, оны ве ри фи ка ция прин ци пі не қар сы қой ды. Ве ри фи ка ция (ғы лы ми бі лім ді ғы лы ми емес тен айыру) тә жі ри бе мен теория ның сәй кес ке луін бол жайды. Алай да бі лім нің ғы лы- ми лық дә ре же сін анық тау үшін бұл прин цип жет кі лік сіз. Ол тек «біз дің өз ойы мыз дың дұ рыс ты ғы жай лы суб ъек тив ті се нім ді лі гі- міз ді арт ты ра ды». Поп пер бой ын ша, ғы лы ми та ным ның бү кіл та- ри хы – бұл ба тыл бол жам дар мен олар дың тоқ тау сыз те ріс ке шы- ға ры луы ның та ри хы. Сон дық тан фаль си фи ка ция лық тек се ріс тер ба ры сын да қа те лік тер та был ған ғы лы ми теория лар ды ақи қат деп 67 3.4. Карл Поп пер дің сы ни ра ци она лиз мі та ну қа жет, се бе бі сын нан өт кен теория лар дың ғы лы ми әлеуеті се нім ді рек бо ла ды. Поп пер ғы лы ми бі лім мен ғы лы ми емес бі лім нің ара жі гін анық тап алу қа жет деп са най ды. Әр түр лі бол жам дар дың қой ылуы жә не олар дың те ріс ке шы ға ры луы ның, сын ға ұшы рауы ның ар- қа сын да ғы лы ми бі лім өсе ді. Егер ғы лы ми тұ жы рым да ма лар- ды те ріс ке шы ға ру ға мүм кін бол ма са (жар ты лай бол са да), он да олар ды ғы лым ның емес, дін нің аясы на жат қы зу ке рек. Поп пер бой ын ша, ғы лы ми бі лім жа ңа ғы лы ми де рек тер ді тоқ тау сыз жи- нақ тау дың ар қа сын да өс пей ді, ол ғы лы ми теория лар ды қайта- қайта те ріс ке шы ға ру дың жә не олар ды қа те сіз, одан да жақ сы рақ теория лар мен ал мас ты ру ар қы лы өсе ді, мұн дай амал ды Поп пер жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|