Хасанов М. Ғылым теориясы indd
Сараптаужүйелеріжәнеғылымизерттеудің
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
| 4.4.Сараптаужүйелеріжәнеғылымизерттеудің
жаңатехнологиялары Бі лім ді ком пью тер же лі ле рі ар қы лы бе ру – жа сан ды ин тел- лек ті ні құ ру да ғы ма ңыз ды мә се ле лер дің бі рі. Бұл мә се ле ні ше шу ар қы лы бағ дар ла ма лық жүйе лер ді үй рен бе ген ма ман дар ға ЭЕМ- мен ті ке лей «іс кер про за» ті лін де сұх бат та су ға, қа жет ті ше шім- дер ді бе ру ге жә не қа был дау ға мүм кін дік бе рі ле ді. Ком пью тер лік же лі лер мен осын дай ты ғыз бай ла ныс ор на ту ар қы лы ЭЕМ-нің кө ме гі мен адам ның ин тел лек ту ал дық қыз ме тін кү шейтуге бо ла ды. Бі лім ді элект рон дық түр де бе ру ке зең-ке зең бой ын ша жүр гі- зіл ді. Ал ға шын да ғы лы ми де рек тер мен олар ды өң дейт ін бағ дар- ла ма лар элект рон ды бі лім бе ру ге жат қы зыл ды. Өз мүд де сі үшін ЭЕМ-ді пай да ла на тын түр лі са ла ма ман да ры ның бір-бі рі мен бай ла ны сы қол дан ба лы ма те ма ти ка ма ман да ры мен бағ дар ла ма- шы лар дың кө ме гі мен жү зе ге асы рыл ды. Бер тін ке ле, де рек тер бағ дар ла ма лар дан бө лі не бас та ды, ба за лар мен де рек тер ба за сы құ рыл ды, бұл өз ке зе гін де түр лі тип те гі жә не дең гейде гі ақ па- рат тық-анық та ма лық, ақ па рат тық-із деу жүйеле рі нің құ ры лу ына не гіз бол ды. Адам ЭЕМ-мен сұх бат ор на ту ға (ті лін та бу ға) мүм- кін дік ал ды, бұл бағ дар ла ма лық жүйе лер ді үй рен бе ген ма ман дар- дың ком пью тер мен жұ мыс жа сау мүм кін ді гі не сеп ті гін ти гіз ді. Өз ке зе гін де де рек тер бан кі мен ба за сы ның, сон дай-ақ әр қи- лы күр де лі бағ дар ла ма лар дың құ ры лу мүм кін ді гі нің туу се бе бі бағ дар ла ма лық қам та ма сыз ету дің ті лі мен прин цип те рі тү бе- 5-бө лім. ғылыми бі лім нің құрылымы 102 гей лі өз гер ді. Жа сан ды ин тел лек ті нің эво лю циясы ЭЕМ ті лі мен адам ті лі нің жа қын да су жо лы мен жүр ді. Үл кен ақ па рат тық-із- деу жүйеле рі нің пай да бо луы тұ ты ну шы мен ЭЕМ-нің шек теу лі та би ғи тіл де, яғ ни «іс кер про за» ті лін де сұх бат ор на туына мүм- кін дік ту дыр ды. Осы жол да ғы ке ле сі қа дам мә тін дер дің ма ғы на- сын тал дау үде рі сі, бұл кез де бел гі лі бір та қы рып тық са ла ның се ман ти ка лық (ма ғы на лық) мо де лі өң де ліп, жа са ла ды. Алай да за ма науи ЭЕМ тек ны сан дан ды рыл ған де рек тер ді өң деуге қа- бі лет ті бол ған дық тан, мұн дай үл гі лер осы са ла да ғы бі лім дер сәт ті ре сім дел ген де ға на құ ры ла ала ды. Сон дық тан жа сан ды ин тел лект үшін «бі лім бе ру дің фор ма лиз мі», се ман ти ка лық же- лі лер, фрейм дер, өнім жүйеле рі құ рыл ды. Жа сан ды ин тел лек ті- нің фор ма лиз мі, бір жа ғы нан, де рек тер ба за сы на ұқ сас бі лім дер ба за сын құ ру ға, екін ші жа ғы нан, си пат та ма лы жә не әл сіз ны- сан дал ған ғы лым са ла ла ры ның (геоло гия, ме ди ци на, биоло гия, қо ғам дық ғы лым дар жә не т.б.) бі лім бе ру мо де лін құ ру ға мүм- кін дік бе ре ді. Де ген мен адам миына ұқ сас жа сан ды ин тел лек ті ні қор ша ған ор та ны то лық тай фор ма ли за ция лау жо лы мен құ ру мүм кін емес. Бұл тұй ық қа ті рейт ін амал: аб со лют ті фор ма ли за ция бас та ла тын жер де шы найы ин тел лект аяқ та ла ды. Се бе бі шы найы ин тел лек- ті нің не гі зін де адам миы ның ажы ра мас қа сиеті бо лып та бы ла тын шы ғар ма шы лық ер кін ді гі жа тыр. Ал ком пью тер же лі ле рі не қа- тыс ты бұл ере же ні бы лай кел ті ру ге бо ла ды: «то лық тай фор ма ли- за ция – жа сан ды ин тел лек ті нің жауы». Бү гін гі кү ні ЭЕМ бі лім бе ру құ ра лы ре тін де ке ңі нен қол да ны- лып отыр. Алай да ЭЕМ-нің өзі бі лім ге емес, ақ па рат қа ие, яғ ни бі лім бе ру ші не ме се бі лім нің мо де лі бо лып та бы ла ды. Мұн дай мо дель дің не гі зін де тұ ты ну шы өзі не қа жет ті бі лім ді қайта құ ра- ды. ЭЕМ «жа ды ның» маз мұ ны адам ның бі лі мі не са па сы жа ғы- нан да, кө ле мі жа ғы нан да тең емес. Бұл күр де лі фе но мен бо лып та бы ла ды, алай да қа рым-қа ты нас жа сауға қо лай лы бі лім мо де лі қыз ме тін ат қа ра ды. Са рап тау жүйеле рі адам ның ин тел лек ту ал дық қыз ме ті не жағ- дай жа сайт ын дық тан, олар ды жа сау қыз ме тін жа сан ды ин тел- лект са ла сын да ғы же тіс тік тер ге жат қы за ды. Көп ші лік ма ман дар са рап тау жүйеле рін жа сан ды ин тел лек ті нің тиім ді ба ла ма сы деп са най ды, бұл жүйе лер ді құ ру ға жа сан ды ин тел лект жүйесі нің бір қа тар соң ғы же тіс тік те рі пай да ла ныл ды. 103 5.1. ғы лым да ғы теория лық жә не эм пи ри ка лық дең гей лер Со ны мен, екі жүйе нің өза ра ұқ сас тық та ры нан гө рі, айыр ма- шы лық та ры көп. Жа сан ды ин тел лект бол мыс тың ин тел лек ту ал- ды мо дель де рін құ ру ға ар нал ған, бұл үл гі лер лай ық ты жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|