5-бө лім
ҒЫЛЫМИ БІ ЛІМ НІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
5.1.Ғылымдағытеориялықжәне
эмпирикалықдеңгейлер
Зерт теу ба ры сын да алы на тын бі лім дер ді ғы лым нан тыс, ғы-
лы ми емес жә не ғы лы ми деп бө лу қа лып тас қан.
Ғылымибілім
– бұл нақ ты, ло ги ка лық жа ғы нан қай шы лық қа то лы емес бі лім.
Оның ғы лы ми лы ғы ның бас ты өл ше мі бі лім нің объек тив ті-шы-
найы маз мұ ны ның өсуі бо ла ды. Бұл оның шы найы лық қа сәй кес-
тік дең гейін көр се те ді. Мұ ны ар найы құ рал дар мен та ным әдіс те-
рі нің кө ме гі мен тек се ру ге бо ла ды.
Гно се оло гия – та ным теориясы тұр ғы сы нан ал ған да ғы лы ми
та ным ның екі тү рі, екі бас ты дең гейі ажы ра ты лып көр се ті ле ді,
олар эм пи ри ка лық жә не теория лық. Олар өза ра бір-бі рі нен то-
лық ты ғы, те рең ді гі жә не объек ті ні жан-жақ ты қам ту, бі лім ді алу
тә сі лі, зерт теу әдіс те рі мен амал да ры,
танымформалары
(елес-
те ту, қа был дау, се зі ну – се зім дік дең гейде; ой қо ры ту, пай ым дау,
тү сі ну – оң тай лы дең гейде) бой ын ша ажы ра ты ла ды.
Та ным ның эм пи ри ка лық жә не теория лық дең гейле рі бір-бі-
рі мен ты ғыз бай ла ныс ты. Эм пи ри ка лық та ным ба ры сын да, яғ ни
ба қы лаудан экс пе ри ме нт ке дейін теория лық ал ғы шарт тар дың мә-
ні мен рө лі тоқ тау сыз өсе ді. Экс пе ри ме нт ке кі ріс пес бұ рын, зерт-
теу ші оны жос пар лай ды, ал ды на мақ сат қояды, ба қы лау әдіс те рі
мен құ рал да рын ой лас ты ра ды. Мұ ның бар лы ғын ло ги ка ны, ғы-
лы ми ұғым дар мен пі кір лер ді пай да ла на оты рып жа сай ды. Бір
сөз бен айт қан да, бір де-бір экс пе ри мент теория ның қа ты сын сыз
бас та ла да, аяқ та ла да ал май ды, ал эм пи ри ка лық зерт теу ба қы лау
мен экс пе ри ме нт тің кө ме гі мен жа ңа де рек тер ді анық тай оты рып,
теория лық та ным ды ын та лан ды рып, оның ал ды на едәуір жа ңа,
күр де лі мін дет тер ді қояды. Екін ші жа ғы нан,
Достарыңызбен бөлісу: |