Химия және биология сабақтарында модульді оқыту технологиясы арқылы оқушылардың интелектуалды-ақпараттық Қабілеттерін арттыру
жүктеу/скачать 1,04 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 17-кесте – Модуль – «Ковалентті байланыс»
- Газдар қ атты, сирек
- 18-кесте – Модуль – «Ионды байланыс»
- 3 топ Металдық байланыс оқулықтағы § 6,7 22-25 бет, 25 бет.
- Электрондар
- 20-кесте – Модуль сутек тік байланыс
- 23- кесте – «Метан» модулі
Химиялық байланыс(Атомдардың бір-бірімен және күрделі заттар түзіп қосылатынын химиялық байланыс деп атайды). Сонымен химиялық байланыстың негізгі түрлеріне – ионды, ковалентті (полюсті, полюссіз), металдық және сутектік байланыстар жатады. Оқушылардың сұраныстарын білу. 15-кесте – ББК (білем, білгім келеді, үйрендім)
Әуелі «Білемін» бағанын толықтырады, оқушылар күрделі химиялық байланстар сипаттауда есте қалған білімдерінің көмегімен иондық, ковалентті полюсті, полюссіз, металдық, сутектік байластар туралы мәліметтерді еске түсіреді. Мұғалім бәрін тақтаға, оқушылар дәптерге қатесі болса да жазады, одан келіп «білгім келеді» бағанын толтырылады. Кестені толықтыру барысында оқу мақсаты жүзеге асады.Оқушылардың білгілері келетін сұрақтарды күрделілігіне қарай реттеу. 2.4.2 Операциялық орындаушылық блок: 1) кіші топтың өзіндік жұмысы, кілтті сөздерге түсіндірме сызба құру; 2) химиялық байланыс түрлеріне модуль құру; 3) алғашқы түсінікті болжау. Жалпы талқылау; 4) сабақтың қорытындысы. Тест сұрақтарына жауап беру. Бұл тақырыптағы кілтті сөздер қандай? Кілтті сөздер: ионды байланыс, ковалентті байланыс (полюсті, полюссіз) металдық байланыс ,сутектік байланыс. Кіші топтың өзіндік жұмысы: кілтті сөздерге түсіндірме сызба жасау, химиялық байланыстың негізгі түрлеріне түсінік ағашын құрастырып, модулін шығару. Бұл жерде оқушылар сөздікпен, оқулықпен тағы басқадай мәліметтер арқылы жұмыс жасайды. 16-кесте – Химиялық байланыстың негізгі түрлері
1 топ. Ковалентті байланыс Оқулықтағы § 6,7 және анықтама сөздік. Ортақ (байланыстырушы),электрон жұптарының түзілуі нәтижесінде пайда болатын байланыс. Полюсті H..CL - әр түрлі, бірақ электртерістік аз айырмашылығы бар атомдар арасындағы байланыс және полюссіз CL..CL байланыс беріктігінің өлшемі, молекуланы жеке атомдарға дейін ыдыратып, яғни байланысты үзуге жұмсалған энергия.
2 топ. Ионды байланыс Бір - бірінен электртерістік мәні бойынша үлкен айырмашылығы бар атомдардың әрекеттесуінен түзілетін байланыс 2Na + CI2--2NaCI + Әрекеттесу нәтижесінде иондар түзіледі. 2NaCI: - 2Na + 2CI: Кристалды заттар NaCI, NaF т.б. 18-кесте – Модуль – «Ионды байланыс»
Ионды байланыс бір-бірімен электротерістіктері бойынша үлкен айырмашылығы бар атомдар әрекеттескенде түзіледі. Мысалы, нағыз металдар литий, натрий, калий,кальций, стронций, барий бей металдар мен негізінен галогендермен ионды байланыс түзеді. Бірақ сілтілік оттек және күкірт сияқты электротерістік элементтермен өзара әрекеттескенде ионды байланыс бұл үғымның толық мәнінде түзілмейтінінесте түтү керек. Сілтілік металдар галогенидтерінен басқа ионды байланыс тағы да сілтілер мен тұздар сияқты қосылыстарда да түзіледі. Әр түрлі атомдардың әрекеттесуінен түзілетін байланыс. Мысалы натрий гидроксидінде және натрий сульфатында ионды байланыстар тек натрий мен оттек атодары арасында болады. 3 топ Металдық байланыс оқулықтағы § 6,7 22-25 бет, 25 бет.Салыстырмалы бос электрондардың металл иондардың әрекеттесу нәтижесінде түзілетін байланыс. Жай заттар – металдар Fe, Al, Cu, Mg, т.б. 19-кесте – Модуль «Металдық байланыс»
4 топ Сутектік байланыс оқулықтағы § 6,7 23-24, 25 бет. Сутекттік байланыс - бір молекуладағы сутек атомымен екінші молекуладағы үлкен электртерістік элемент атомдары (О,N, F) арасында түзілетін байланыс. Сұйық және қатты заттар Н2О спирт, аминқышқылдар және т.б. молекулалар арасында түзіледі. Бұл сутегі атомының радиусының өте кіші болуымен түсіндіріледі. Сутегі атомы салыстырмалы жоғары оң зарядқа ие болады, сол арқылы бір молекуладағы сутегі басқа молекулалар (HF,H2O,NH3) құрамына кіретін бөлшекті теріс заряды бар электртеріс элемент атомдарымен әрекеттеседі.Сутектік байланыс көптеген басқа органикалық қосылыстарға да тән ( фенолдар,карбон қышқылдары және т.б.). Сутектік байланыстың болуымен нәруыздың екінші құрылысы ДНК-ның қос оралмалы құрылысы, яғни комплементарлық құбылыстың түсіндірілетіні жалпы биологиядан белгілі. 20-кесте – Модуль сутектік байланыс
Алғашқы түсінікті болжау: - топтағы қорытынды немесе микроқорытынды - ауыспалы кезең немесе білімді кезеңдер бойынша меңгеру. І, ІІ, ІІІ, ІV. ІІ, ІІІ, ІV, І... Жалпы талқылау Бұл кезеңде оқушылар өз ұсыныстарын, пікірлерін ғылыми негізінде қорғайды, яғни төрт топтағы әрбір оқушы өз жауаптарының негізінде химиялық байланыс түрлері бойынша түсіндерме сызбасын, құрған модульдарын тақтада дәлелдейді, интерактивті тақтада берілген модульмен салыстырып қателерін тауып түзетеді. Осыдан кейін мұғалім көмегімен оқушылар химиялық байланыс түрлерін бір жүйеге келтіріп, тақырып бойынша модуль құрастырады. 21-кесте – Модуль «Химиялық байланыс тұрлері»
2.4.3 Рефлексия - бұл сабақта не алғанын анықтау: Оқушылар ББКҮ кестесінің «үйрендім» бағанын толтырады,түйін шығарады. Тақырып бойынша тест сұрақтары. 2.4.4 Үй жұмысы, §6,7. Жаттығуларды орындау 4-9 бет. 2.4.5 Бағалау парағы бойынша қорытынды шығару, баға қою. 22-кесте – Бағалау парағы
2.5 Қаныққан көмірсутектер тақырыбына сабақ жоспары Сабақтың тақырыбы: Қаныққан көмірсутектер. Сабақтың мақсаты: 1) Білімділік: Дүниетанымдық сипатта қорытынды жасау үшін қаныққан көмірсутектер туралы оқушылардың білімін жүйелеу және толықтыр; 2) Дамытушылық: Оқушылардың ой – ақылын дамыту үшін негізгі түйін шығару; 3) Тәрбиелік: Ұжыммен жұмыс барысында оқушыларды сыйластыққа, бір-бірін тыңдауға, адамгершілікке үйрету. Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты игеру. Технологиясы: Дамыта оқыту, модульдік оқыту. Әдіс-тәсілі: Проблемалық, жартылай ізденгіштік.Баяндау, әңгімелеу, сұрақжауап, мәтінмен жұмыс, тапсырмаларды орындау, модуль құрастырып оны қорғау. Оқу әрекетін ұйымдастыру түрі: жеке, жұппен, топпен жұмыс. Сабақтың көрнекілігі: «Метан» сызбанұсқа модулі, түсінік ағашын жасауға және құрастыруға арналған кестелер, слайдтар. Техникалық құралдар: Интерактивті тақта. Пәнаралық байланыс: Физика, математика, биология. Сабақтың құрылымы. 2.5.1 Шақыру: 1) ұйымдастыру кезеңі. Сабақтың басталуы: оқушыларды топтарға бөліп,топтың қөшбасшысын сайлау; 2) үй жұмысын тексеру (деңгейлік тапсырмалар); 3) сабақта проблемалық жағдай (ситуация) туғыздыру; 4) ББКҮ кестесі арқылы оқушылардың сұраныстарын білу; 5) сұрақтардың күрделілігіне қарай реттеу. 2.5.2 Ұғыну: 1) кіші топтың өздік жұмысы, кілтті сөздерге түсіндірме жазу және түсінік ағашын құрастыру; 2) алғашқы түсінікті болжау.
1) метанға модуль құру; 2) әрбір топ өзінің салған модулін қорғайды
Оқушыларға «Сіздер қаныққан көмірсутектер деген ұғымын қалай түсінесіздер?» деген сұрақ қойылды. Бұл сұрақ оқушыларға білімді даяр бермей, олардың алдына белгілі проблемаларды міндет қойып, соны өздері ізденіп шешуіне бағыттайды. Сонымен, оқушыларды әлемдік түсінікке проблемалық жағдай арқылы кіргізгенде қаныққан көмірсутектер деген ұғымды осылай түсінуге болады: оның молекулаларында тек қарапайым (дара) байланыстар болатын көмірсутектер шекті деп аталады.Олар шегіне дейін сутек атомдарымен қаныққан. Және шекті көмірсутектердің басқа да атаулары бар, олар қаныққан, себебі көміртегінің валенттік байланыстары қаныққан, парафиндер (латынша раrum affinis-белсенділігі аз)деген атауы олардың химиялық белсенділігін төмен екенін көрсетеді. Халықаралық номенклатура бойынша олар алкандар деп аталады. Бірінші және ең қарапайым шекті көмірсутек – метан. - Бұл тақырыптағы кілтті сөздер қандай? Кілтті сөздер(жаңа терминдер): - қаныққан; - парафиндер; - алкандар; - гомологтар, гомологтық айырым, гомологтық қатар.
1) кіші топтың өзіндік жұмысы, кілтті сөздерге (жаңа терминдерге) түсіндірме сызба құру және қаныққан көмірсутектерге түсінік ағашын құрастыру; 2) алғашқы түсінікті болжау. Әр топ кезекпен, құрастырған түсінік ағашын қорғайды.
Бұл жерде оқушылар сөздікпен, оқулықпен жұмыс жасайды. Мұғалім қаныққан көмірсутектердің гомологтық қатарына сәйкес мәліметтерді және тапсырмаларды әрбір топқа таратады. Қаныққан көмірсутектер тақырыбына құрастырған модульдерін әрбір алты топ жеке құрып, соңында салыстырады. Модульдік оқытудың дамыту кеңістігін жасауда негізгі екі проблеманы шешу керек: 1) мазмұн проблемасы, яғни оның жүйелілігі, ұйымдастырылуы, нақты мөлшері; 2) мұғалім мен оқушының өзара әрекет технологиясының мөлшері. Модульдік оқытудың басқа оқу жүйесінен айырмашылығы: - оқытудың мазмұны модуль түрінде беріледі; - мұғалім мен оқушының оқу үрдісіндегі өзара әрекеті модуль көмегімен іс жүзіне асырылып, нәтижесінде оқушы белгілі деңгейге өздігінен қол жеткізгенін жете түсінеді; - оқу үрдісінде оқушы мен мұғалім арасындағы өзара әрекеттің тепе-теңдігін сақтауды талап етеді. Модульді әрбір алты топ жеке құрып, соңында салыстырады.
Әр топ өзінің жасаған модулін қорғайды Бұл кезеңде оқушылар өз ұсыныстарын, көшбасшылары ғылыми негізінде қорғайды, яғни алты топтағы әрбір оқушы өз жауаптарының негізінде химиялық қаныққан көмірсутектер тақырыбы бойынша, құрған модульдарын тақтада дәлелдейді. Осыдан кейін мұғалім көмегімен оқушылар қаныққан көмірсутектерді бір жүйеге келтіру үшін тақырып бойынша мұғалім құрастырған модульмен салыстырады. Рефлексия - бұл сабақта не алғанын анықтау: Оқушылар ББКҮ кестесінің «үйрендім» бағанын толтырады,түйін шығарады.Тақырып бойынша тест сұрақтары. 2.4.5 Үй жұмысы §6,7. Жаттығуларды орындау 4бет. 2.4.6 Бағалау Бағалау парағы бойынша қорытынды шығару, баға қою. Бағалау парағында, әр топтың көшбасшылыры жалпы бағаларын шығарады, нәтижесінде әр бір оқушы өзінің әділ бағасын алады. 22-кесте – Бағалау парағы
Қорытындыға келсек оқушылар белгілі тапсырманы орындау, іс-әрекет жасау барысында оқу пәнінің мазмұнын жетік меңгереді. Окушылардың күнделікті білім деңгейін істеген еңбектеріне, ауызша жауап беруіне қарай бағалаймыз. Мұнда әрбір окушы жолдастарының еңбектерін мұқият талдауға жіберілген кемшіліктерін ашып айтуға, түзетуге үйренеді. Олардың арасында өзара сын өрістейді, сонда ғана дұрыс көзқарас пайда болады. Сынау-бірін-бірі әшкерелеу емес, мәдени түрде әділ баға беру, ортақ тұжырымға келу. Сұраққа дәлелді жауап беруде әркім өз позициясын , идеясын жасырмай айтуға дағдыланады. Ойдың дамуы жүйелі түрде сөйлеудің дамуымен тығыз байланысты. Сөйлеу мәдениеті өспейінше, жоғары дәрежелі қарым-қатынас мәдениетіне жету мүмкін емес. Күнделікті тапсырманы бағалауда, белсенділігін арттыруда оқушыдан өз еңбегі жайында, баяндап беруді қажет етеді. Бұл тиімді әдіс пікірлесуге, өз ойларын ортаға салуға шақырады. Бүгінгі уақыт талабы оқушыларға білім беруде, олардың өз бетімен жұмыс істеуін ұйымдастырудың жаңаша әдіс-тәсілін іздестіруге бетбұрыс жасауды міндеттейді. Оқытушы жасөспірімдердің түсінігін ғана байытып қоймай оның акылының күшін қарқынды жоғарлату үшін саналы түрде жаңалықпен бірге қадам басып, ондағы оянған күштермен сусындап, рухтануы тиіс. Өзінің шығармашылық дамуын әрқашан арттыра отыра колледж қабырғасынан өз бетінше өмір сүре алатын шығармашыл жан - жақты дамыған азаматтар шығаруға бағыттайды.
2 Губаев М. М. Модульдіқ оқыту технологиясын сабақта меңгеруде атқаратын ролі. «Иностранный язык в школе» / Журналы. –№ 4. – 2005 3 Жайтпакова А. А. к. п. н., доцент. Модульное обучение. Национальная модель образования в поисках оптимального варианта / Қазақ тілі оқытушысы. – 2006. – № 2 4 Ксензова Ю. Г. Перспективные школьные технологии. – М., 1996. – 356 с. 5 Попов В. П., Камынина Т. В. Через модульное обучение к профессианальному успеху Среднее профессиональное образование // Журнал. – 2006. – № 7 6 Стахеев А. Ю. Вся химия в 50 таблицах : псобие для абитуриентов и учителей. – М. : МИРОС, 1993. – 85 с. 7 Цявичение П. Ю. Теория и практика модульного обучения. –Каунас, 1989. – 345 с.
жүктеу/скачать 1,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||