Бөлім 9.1А Электролиттік диссоциация

Оқу мақсаты

9.4.1.2 Заттардың ерітінділері

электрөткізгіштігі химиялық
екендігін түсіндіру

немесе балқымаларының байланыс түріне тәуелді

Бағалау критерийі


Білім алушы

• 
  Ионды және ковалентті полюсті заттарға мысал келтіреді
  

• 
  Заттардың электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екенін түсіндіреді
  

Ойлау


дағдыларының

Білу және түсіну

деңгейі


Тапсырма

1. 
   Кестеге иондық және коваленттік полюсті байланысы бар заттарға мысал келтіріңіз және оларға тән байланыс типі мен және электрөткізгіштігін көрсетіңіз:
   

Заттар	Байланыс түрі	Электр	тоғын	өткізуі
		немесе өткізбеуі

2. 
   Берілген заттардың химиялық байланыс түрін және электрөткізгіштігін сәйкестендіріңіз:
   

KCI (қатты)
HCI		коваленттік байланыс
СI2		иондық байланыс		электр тоғын өткізбейді
Al		металдық байланыс		электр тоғын өткізеді
КОН (балқыма)
С (графит)
Дескриптор	Білім алушы

• 
  иондық немесе коваленттік байланыс тән заттарға нақты мысалдар келтіріп, олардың электр тогын өткізуін немесе өткізе алмауын анықтайды;
  

• 
  берілген заттардың химиялық байланыс түрін анықтап, олардың электрөткізгіштігін сәйкестендіреді.
  

Бөлім
9.1А Электролиттік диссоциация

Оқу мақсаты

9.4.1.4 Иондық

заттардың
түсіндіру

және коваленттік полюсті байланысы бар электролиттік диссоциациялану механизмін

Бағалау критерийі


Білім алушы
 Электролиттік диссоциация теориясының
қағидаларын сипаттайды
негізгі

• 
  Электролиттік диссоциация үдерісін түсіндіреді
  

Ойлау___дағдыларының__Білу_және_түсіну____деңгейі'>Ойлау


дағдыларының

Білу және түсіну

деңгейі


Тапсырма

1. 
   Электролиттік диссоциациялану процесіндегі бөлшектер мен қосылыстарды өздерінің сипаттамаларына сай етіп сәйкестендіріңіз:
   

иондар		қышқылдардың сулы ерітіндісі
катиондар		электр тогымен зарядталған бөлшектер
аниондар		қант ерітіндісі және дистильденген су
электролиттер		оң зарядталған бөлшектер
бейэлектролиттер		теріс зарядталған бөлшектер

2. 
   Берілген терминдерді қолдана отырып, мәтіндегі бос ұяшықтарды толтырыңыз:
   

ерігенде, әлсіз, күшті,


ыдырауын,


қайтымды

Суда ........................... электролиттердің иондарға ........................... электролиттік диссоциация деп атайды. Электролиттік диссоциация бұл ........................... үдеріс. Егер заттың молекуласы толық диссоциацияға ұшыраса оны ........................... электролит деп атайды. Егер де заттың молекуласы жартылай диссоциацияға ұшыраса оны ...................................... деп атайды.

Дескриптор


Білім алушы

• 
  электролитттік диссоциациялану процесіндегі бөлшектер мен заттарды сипаттамаларына қарай дұрыс сәйкестендіреді;
  

• 
  берілген тірек сөздерді дұрыс қолдана отырып электролиттік диссоциация теориясына дұрыс қорытынды шығарады.
  

Бөлім
9.1А Электролиттік диссоциация

Оқу мақсаты

9.4.1.6 Қышқыл, негіз, орта және қышқылдық тұздардың

электролиттік диссоциациялану теңдеулерін құрастыру

Бағалау критерийі


Білім алушы
 Қышқыл, негіз, орта және қышқылдық тұздардың
электролиттік диссоциациялануын ажыратады
 Қышқыл, негіз, орта және қышқылдық тұздардың
электролиттік диссоциациялану теңдеулерін құрастырады

Ойлау


дағдыларының

Қолдану

деңгейі

Тапсырма

1. 
   Төменде берілген қосылыстардың электролиттік диссоциациялану теңдеулерін жазыңыз:
   

Na2SO4, K2CO3, ZnCl2, Ba(NO3)2, HCl, HgCl2.

2. 
   Төрт стақанда келесі сұйықтықтар берілген: натрий гидроксиді, тұз қышқылы, натрий хлориді және натрий гидрокарбонаты ерітінділері.
   

натрий гидроксиді тұз қышқылы натрий хлориді натрий гидрокарбонаты

Стақандарға электродтарды салғанда, қай стақанда жарық жанады?

Дескриптор Білім алушы

• 
  берілген заттардың диссоциациялану теңдеулерін дұрыс жазады;
  

• 
  электролиттер арқылы электр тогы өткенде оларда жүретін процестерге дұрыс қорытынды шығарады.
  

Бөлім
9.1А Электролиттік
диссоциация

Оқу мақсаты

9.2.2.1

Реакция теңдеулерін молекулалық құру

және иондық түрде

Бағалау критерийі


Білім алушы
 Реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрады

 Реакция теңдеулерін сауатты теңестіреді

Ойлау


дағдыларының

Білу және түсіну

деңгейі

Тапсырма


1. Сізге барий нитраты мен алюминий сульфатының ерітінділері берілген. Осы қосылыстар өзара әрекеттескенде жүретін реакцияның молекулалық және иондық теңдеулерін жазыңыздар:

2. 
   Берілген қысқартылған иондық теңдеу жүру үшін қандай қосылыстардың ерітінділері алынған? Реакцияның қысқартылған иондық теңдеуі:
   

Ca²⁺+ CO3^2- = CaCO3
Реакцияның молекулалық және толық иондық түрде жазыңыз.

3. 
   Зертханалық жұмыс: «Иондар арасындағы қайтымды реакциялар»
   

Реактивтер мен жабдықтар: KNO3 және NaCl ерітінділері, тамшуыр, қысқыш, таза сынауықтар, фенолфталеин.

KNO3 бар сынауыққа 2-3 тамшы фенолфталеин қосыңыз, сосын 1-2 мл NaCl ерітіндісін құйыңыз. Не байқадыңыз? Молекулалық және толық иондық реакция теңдеулерін құрыңыз:

Қорытынды:
Дескриптор Білім алушы

• 
  қысқартылған иондық теңдеуді негізге ала отырып берілген заттардың реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастырады;
  

• 
  зертханалық жұмыстың бақылау нәтижелерін дұрыс жазып, тиісті қорытынды шығара алады.
  

Бөлім
9.1А Электролиттік диссоциация

Оқу мақсаты

9.3.4.1 Қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың

химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін
молекулалық және иондық түрде құрастыру

Бағалау критерийі


Білім алушы

• 
  Қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастырады
  

• 
  Реакция теңдеулерін сауатты теңестіреді.
  

Ойлау дағдыларының Білу және түсіну


деңгейі


Тапсырма

1. 
   Кестедегі берілген қосылыстардың қайсы бірі сұйытылған күкірт қышқылы ерітіндісімен әрекеттеседі?
   

1	2	3	4	5	6	7	8
SiО2	LiОН	Ва(NО3)2	НСI	К2О	К2SiО3	НNО3	Fе(ОН)3

Жүруі мүмкін болатын реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде жазыңыз.

2. Кестеде		берілген деректерге сай реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде
	жазыңыз:
				Еритін негіздер (сілтілер)		Ерімейтін негіздер
Қышқыл				+		+
Қыздыру				Ыдырамайды		ыдырайды
Қышқылдық оксидтер				+		-
Тұз ерітінділері				+		-
3.	Зертханалық жұмыс «Қышқылдардың химиялық қасиеттері». Реакция теңдеулерін аяқтап,
	молекулалық және иондық түрде жазыңыз: