Химия пәнінен өткізілетін практикалық жұмыстар (оқу-әдістемелік нұсқау) Нургалиева Зәмзәм Нурбауловна

Тақырыбы: «Синтетикалық талшықтардың қасиеттерін талдау»

Жұмыстың мақсаты: Оқушылардың күнделікті өмірде кездестіретін талшықтарды танып білу икемділіктерін қалыптастыру.

Жұмысқа қажетті құралдар мен реактивтер; сынауығы бар тұрғы, қысқыш, қайшы, сақинасы бар тұрғы, спиртшам, шыны , сіріңке, синтездік тадлшықтар: полиэфир және полиамидті талшықтар, концентрлі күкірт және сірке қышқылдары, 20%-тік натрий гидроксиді, органикалық еріткіш.

№	Талшықтар	Талшықтардың негізгі элементтік құрамы	Қыздыруға әсері	Жанғандағы күлінің түрі, түсі	Еріткіштердің әсері
					Азот қышқылы	Сілті (10%)	Ацетон
1	Мақта	Целлюлоза	Балқымайды, жанған қағаздың иісін шығара лезде жанады	Сұр түсті	Ерімейді	Ерімейді	Ерімейді
2	Жүн, табиғи жібек	Белок	Күйген құс қауырсыныны-ң иісін шығара баяу жанады	Қара түсті түйіршік	Ісінеді, ерігенде сары түс пайда болады	Ериді	Ерімейді
3	Ацетат	Ацетилцеллюлоза	Тез жанады, жалыннан алса, жанбайды	Күңгірттеу, қоңырқай түсті түйіршік	Ерімейді	Ерімейді	Ериді
4	Капрон	  H O	Қыздырғанда жұмсарып, балқиды. Иісі жағымсыз	Жылтыр, қоңыр түсті түйіршік	Ериді	Ерімейді	Ерімейді
5	Лавсан	CN	Балқымайды, ыдырайды	Қоңыр түсті күл	Ерімейді	Ерімейді	Ериді

1. 
   Анықтайтын талшық үлгісінен 3 сынауыққа салып, біреуіне 1-2 мл конс. азот қышқылын, екіншісіне 1-2 мл 10%-тік сілті ерітіндісін, үшіншісіне сондай мөлшерде ацетон тамызып, араластырыңдар. Не өзгеріс байқалды?
   
2. 
   Талшықты қыздырған кезде не байқалады? Жану нәтижесінде түзілген заттың иісі қандай? Күлдің түрі мен түсін анықтаңдар.
   

1. 
   Синтездік талшықтардың физикалық қасиеттерін тексеріңдер: а) түсі; ә) балқуы; б) органикалық еріткіште еруі; в) созылуы. Талшықтың созылуын суретте көрсетілгендей тексеріңдер: жіптің бір ұшын сақинаға байлаңдар да, жайлап бұрыңдар. Жіп үзілгенше қанша бұрадыңдар, соны санаңдар. Осылай жасанды талшықтарға да тексеру жүргізіңдер.
   
2. 
   Синтездік талшықтардың химиялық қасиеттерін тексеріңдер: а) күкірт қышқылының әсері; ә) сірке қышқылының әсері; б) сілтінің әсері.