1-мысал. Оттегінің алынған көлемін озонға айналдырғанда бастапқы көлем 5 мл кеміді. Алынған оттегінің және түзілген озонның келемін табыңдар.
Шешуі: Берілген көлемдердің айырмасы . Бұл айырманың себебін теңдеуге қарап табамыз.
3 О2 = 2 О3
Теңдеуге қарағанда 3 көлем оттегінің 2 көлем озон түзіліп, 1 көлемге кішірейеді. Осыларды ескеріп талқыласақ, көлем 1мл кемігенде – 3 мл О2, 5мл кемігенде - Х мл О2 озондалады.
Пропорция құрамыз: 3 мл : х = 1 мл : 5 мл
х = 3 мл ∙ 5 мл = 15 мл О2
Теңдеуден 3 мл О2 – 2 мл О3 түзіледі.
3 мл : 15 мл = 2 мл : х
Жауабы: 15 мл О2, 10 мл озон.
2-мысал. Көміртек (II) оксиді мен көміртек (IV) оксидінің 16мл қоспасын (СО + СО2) оттегінің артық көлемінде жаққанда көлем 2мл кемиді. Қоспадағы көміртек (II) оксидінің көлемін процентпен табыңдар.
Шешуі: Берілгені: V = СО + СО2 = 16мл
Т/к: V% (СО) - ?
Реакция теңдеуін жазамыз: 2 СО + СО2 = 2 СО2
2мл 1мл 2мл
1. Теңдеуге қарағанда 2мл СО жанғанда бастапқы көлем 1мл азаяды. Есептің шартына сүйеніп талқылаймыз:
Көлем 1мл азайғанда — 2мл СО жанса, 2мл азайғанда Хмл СО жанады.
Пропорция құрамыз: 1мл : 2мл = 2мл : х
х = 4мл СО
2
. V% (СО) = 100 = 25%.
2. Заттың массасы өзгеруімен байланысты есептеулер
3-мысал. Массасы 100г темір пластинка тотияйын ерітіндісіне батырылды. Мыс қонған пластинканы жуып және кептіріп кайта өлшегенде 101,Зг тартты. Темір пластинкасына қонған мыстың массасын табыңдар.
Шешуі: Берілгені: m (Fе) = 100г.
m1 (Fе) = 101,3г.г
Т/к m (Сu) - ?
М
асса айырмасы
Бұл айырма мыс атомының темір атомынан ауыр болуына байланысты.
Fe + CuSO4 = FeSO4 + Cu
М 56г/моль 64г/моль
56г 64г
Бір моль темір бір моль мысты ығыстырғанда масса 8г ауырлайды.
Талқылаймыз: Масса 8г ауырлағанда — 64г Сu бөлінеді.
1,3г ауырлағанда – Хг Сu бөлінеді.
Пропорция құрамыз: 8г : 1,3г = 64г : Хг
№14 Дәріс тақырыбы: Күрделі есептердің типтері
Достарыңызбен бөлісу: |
