Жінішке ішекке әсер ететін ішайдатқылар: Майсана майы ұлтабар ішінде ұйқыбез лигазасы әсерінен гидролизденіп , глицерин мен рицинол қышкылы босап шығады . Рицинод қышқылы ішектің сілемейлі қабығының жасушаларын тітіркендіріп электролиттер мен судың белсенді сіңірілу процесін тежейді де , ішектің босауы мен моторикасын жылдамдатады ; глицерин сілемейлі қабықты бүркегі , ішек ішінде нәжістің жылжып шығуын жеңілдетеді , Әсері 2-6 сағатта байқалады , кейде іштің түйіліп ауыруы байқалады .
Жуан ішекке әсер етететін ішайдатқылар. Әсер ету механизмі : Жінішке ішекте антрагликозидтер ( модин , хризомфон қышқылы ) сiнiрiлiп , канға түседі де , кейін қаннан жуан ішектің қуысына өтіп , сол жердегі рецепторларды тітіркендіреді , сондықтан тек қана жуан ішектің бұлшықеттері жиырылады до Она тонусы перистальтикасы артады . Препараттардың әсерінен ішектің нашарлап кеткен эвакуаторлық функциясы ( бану дефекация ) калпына келеді . Әдетте ішті еткізбейді , улкен дәретке отыру қалпына келеді .
Холинергиялық дәрілердің жіктемесі
Тікелей әсер ететін М-Н-холиномиметиктер, ацетилхолин
Антахолинэстеразалық заттар: прозерин, физостигмин, галантамин
М-холиномиметиктер: пилокарпин, ацеклидин
Н-холиномиметиктер: цититон, лобелин
М-халиноблокатордар: атропин, платифиллин, метацин, пирензепин
H-холиноблокаторлар: 2 бөліктен тұрады.
A) Ганглиоблокаторлар: бензогексоний, гигроний Б) Миорелаксанттар: тубокурарин, дитилин
М-Н холиномиметиктер: Әсер ету механизмі- сырттан енгізілген ацетилхолин осы рецепторларды күшейтеді. Ол холинорецепторларын қызметін күшейтіп, постсинапстық мембрананың натрий каналдарын белсендіреді, натрийдің жасуша ішіне енуіне байланысты мембрананың деполяризациясын туындатады.Бұл постсинапстық мембранада әсер ету потенциалдың пайда болуын жағдай жасайды. Ацетилхолиннің жүйкелік әсерінде м-холиномиметикалық әсері басым болады: брадикардия, қан тамырларының кеңеюі, бронхтың және асқазан-ішек жолдарының бұлшықеттерінің тонусы мен жиырылу белсенділігінің жоғарлауы.Ацетихолинді дәрілік препарат ретінде мүлдем қолданылмайды., себебі ол өте тез әсер етеді, бірақ қысқа уақыт әсер етеді. Ішкенде әсері болмайды, себебі ацетилхолинэстеразаға ферментін ен гидролизге ұшырайды.
Антихолиэстеразалық препараттар (АХЭ)- әсер ету механизмі Ацетилхолин медиаторы холинорецепторларымен байланысқаннан кейін ацетилхолинэстераза ферментінің екі белсенді центрлермен байланысып ыдырайды.Ацетилхолиннің холинэстеразамен байланысуының нәтижесінде ферменттің эфирлік орталығы ацетилденеді де, холиннің бөлінуі байқалады. Ал ацетилді тобы сірке қышқылының түзілуінің нәтижесінде эфирлік орталықтың кешенінен босайды. АХЭ препараттары ацетилхолиноэстараза ферментін тежейді, сол себепті синапс аймағына, яғни холинорецепторлар аймағында ацетихолин медиаторын көп жиналады.
Достарыңызбен бөлісу: |
