Формалдық жағы
| |
Мазмұндық жағы
| |
Өктемшілдік стиль
|
Іскерлік, қысқа әмірлер.
Аяусыз, қоқан-лоққылы тиым салу-лар.
Нақты сөз, салқын үн.
Мақтау мен сөгу субъективті.
Эмоциялар есепке алынбайды.
Тәсілдерді көрсету – жүйе емес.
Лидер позициясы- топтан тыс.
|
Топтағы істер алдын-ала жоспарла-нады (барлық көлемінде).
Тек тікелей мақсаттар ғана анықта-лады, алыстары – белгісіз.
Жетекшінің сөзі – шешуші.
|
Демократиялық стиль
|
Нұсқаулар ұсыныс түрінде.
Құрғақ сөз емес, жолдастық үн.
Мақтау мен сөгу – кеңеспен.
Әмірлер мен тиымдар – пікірталас-пен.
Лидер позициясы – топ ішінде.
|
Шаралар алдын ала емес, топ ішінде жоспарланады.
Ұсыныстардың іске асуына бәрі жауап береді.
Жұмыстың барлық бөлімдері тек қана ұсынылмай, талқыланады.
|
Бетімен жіберу стилі
|
Үн – конвенционалды.
Мақстау мен сөгудің болмауы.
Ешқандай ынтымақтастық жоқ.
Лидер позициясы – елеусіз, топ жағында.
|
Топтағы істер өздігінен жүреді.
Лидер нұсқаулар бермейді.
Жұмыстың бөлімдері жеке мүдде-лерге қаланады немесе жаңа лидер тарапынан беріледі.
|
Зерттеушілер стильдің инструменталды, компенсаторлық, жүйеқұраушы және интегративті сияқты әртүрлі функцияларын (Е.А. Климов, В.С. Мерлин және т.б.) және оның құрылымдық ұйымдасуын анықтайды. Іс – әрекеттің даралық стилінің, Е.А. Климов бойынша, белгілі бір құрылымы бар, оның ұйытқысына даралық-психологиялық ерекшеліктер кіреді, олар іс-әрекеттің табысты болуына не ықпалын тигізеді, не кері әсер етеді.
Мінез-құлықтың жалпы стильдерін анықтай отырып зерттеушілер, адамдар қысылшаң, қақтығыстық жағдайларда мінез-құлықтың онға жуық даралық стильдерін айқындайтынын атап өтеді, олар қақтығыстық, конфронтациялық, келеңсіздікті жуып-шаюшы, ынтымақтастық, ымыраға келушілік, көнгіш, қашқақтау стилі, басу, бәсекелестік және қорғаныс стилі (Г.Б. Морозова). Маңыздысы, мінез-құлықтың бұл стильдері іс-әрекеттің кез-келген даралық стильдерімен қатарласып жүреді және ол оның аясын құрай отырып, сәйкес эмоционалдық реңк береді. Олар педагогикалық іс-әрекеттің, педагогикалық қарым-қатынастың жалпы эмоционалдық аясын да анықтайды.
Қорыта келе, мінез-құлыққа, іс-әрекетке, қарым-қатынасқа қатысты неғұрлым ортағы К. Левин ұсынған стильдер (оның формалды және мазмұнды жақтарының жиынтығында) болып табылады. Стильдің саралап жіктелінуі адамдардың өзара әрекеттесу сипатының өзгешелігімен және олардың даралық-психологиялық ерекшеліктерімен, мысалы, мінез акцентуациясымен байланыстырылады.
Достарыңызбен бөлісу: |