тым, аса, тіпті, ора-
сан тәрізді көмекші сөздердің сапалық сандармен тіркесуі де
сөздің аналитикалық формасына жатады. Өйткені бүл жер-
де күшейткіш буындар да (үп-үлкен, тап-тамаша, жап-жақсы,
қып-қызыл, т. б.), күшейткіш көмекші сөздер де (өте үлкен,
тым тамаша, аса жақсы, тілті қызыл, т. б.), біріншіден, форма
тудыратын қосымшалар сияқты әзі тіркескен сөзге қосымша
грамматикалық (күшейткіш) мағына үстейді, бірақ лексикалық
мағынасына нүқсан келтірмейді не оны өзгертіп жібермейді,
екіншіден, белгілі бір парадигмалық түрлену жүйесінің бір
түлғалық көрсеткіші, түрі (күшейтпелі шырай) больга табылады.
Етістіктің аналитикалық формасын жасайтын көмекші
етістіктер әдетте непзгі етістіктерден кеиін келіп, онымен
тіркессе, яғни бүл жерде постпозиция лық орын тәртібі болса, сын
есімнің аналитикалық формасын жасайтын күшейтпелі буын-
дар мен кәмекші сөздер сын есімнен бүрынтүрып, препозативтік
орын тәртібінің көрінісі болып табылады. Әрине, орын тәртібі
60
жағынан бүл қүбылыстыц моиіи тарихи-салыстырма магсри
алдар арқылы ғана айқыидауга болады. Сондай-ақ күшсй і кііл
мәнді комскші сочдср оқүлықтарла үсгсу дсп таиылыи жүрсс
(Ы. А. ҚҚТ, 356), кейбірғалымдар оларды үстеуге жатқьиудыи
даулы скеидігіи, үстеу болса, стістікпеи тіркесетін с о і табы, ал
күшейткіш мәнді комекші со чдср етістікпсн гіркесивйтіиіи, ксй
жағдайда тіркесс қалса, сын ссім түсіп қалып (оте қатты асық-
ты - өте асықты төрізді) барып, кейін гаиа тіркескенін корсстеді
(О. - ҚҚАФ, 20-21).
II бөлім
ГРАММАТИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ
Достарыңызбен бөлісу: |
