20.Төрт түліктің ішінде түсіне қарай сипатталатыны A)Ешкі
B)Қой
C)Түйе
Д)Сиыр
Е) Жылқы
1136 нұсқа 1-мәтін
Хандық дәрежесне көтерілген тұңғыш қазақ әйелі 1821 жылы Уәли хан дүниеден өткенде Айғайым 38 жаста болатын. Үміт күткен ұлы
Шыңғыс әкеден бар болғаны 10 жасында қалыпты. Осы тұста Ресей патшалығы
Айғанымды «Орта жүздің ханы» деп таниды.
Уәлидің өзге әйелдерінен қаншама ұлдары бола тұра, таққа Айғанымның отыруы
патша үкіметіне өте қолайлы еді. Осыған орай Айғанымды «хандық дәрежесіне
көтерілген тұңғыш қазақ әйелі» ден атаушылар да бар. Бірақ бұл «хандык» ұзаққа
созылмай, 1822 жылы М.М.Сперанскийдің «Сібір қазақтарын басқару» атты ережесі
шығады да, Орта жүздің хандығы жойылып, қазақтары: Құсмұрын, Көкшетау, Ақмола,
Баян, Қарқаралы, Аякөз аталған алты дуанға бөлініп кетеді. Ал Айганым Кекшетау
дуанына біраз жыл аға сұлтан болып тұрады. Бұл туралы ғалым Әлкей Марғұлан:
«Айғаным - ақылды, көреген, өз заманына сай білімді болған әйел. Ол шығыстың
бірнеше тілін білген, орыс мәдениегіне деп қойып, Сыртқы істер министрлігінің Азия
департаментімен және Петербордағы Сібір комитетімен хат жазысып. байланысып
отырған», - дейді. Айғаным жергілікті халықтың арасында өте зор беделге ие болған.
1. Айғанымның хандық дәуірінің ұзаққа созылмауының себебі A)
Орта жүзде хандық жойылган соң
B)
Аға сұлтаи қызметіие тағайындалған сон
C)Көкшетауда хандық билік жойылған соң
Д) Хандықты баласына беруіне байланысты
Е) Қазақ жерінде хандық дәуір жойылған соң
2. Айганымның жергілікті халықтың арасында зор беделге ие болуынын себебі A)
Бірнеше тіл біліп, хат жаза алғандықтан
B)
Аға сұлтан қызметін мінсіз атқарғандықтан
C)
Хандық дәрежесіне көтерілген әйел болғандықтан
Д) Жергілікті халықтың жағдайын жасағандықтан
Е) Өте білімді, ақылды болғандықтан
