І. Негізгі бөлім. Жүзу бойынша әдеби көздерді талдау
Дене тәрбиесі құрылымындағы жүзудің мәні
жүктеу/скачать 51,16 Kb.
|
| 1.2. Дене тәрбиесі құрылымындағы жүзудің мәні
Дене тәрбиесі құралдарына гигиеналық факторлар, табиғаттың табиғи күштері, физикалық жаттығулар жатады. Адамның физикалық дамуына әр түрлі қызмет түрлеріне (еңбек, мүсіндеу, сурет салу, киіну және т.б.) кіретін әртүрлі қозғалыстар, сөзсіз рефлекстер, массаж әсер етеді. Дене тәрбиесі міндеттерін толыққанды шешуге барлық құралдарды кешенді қолдану кезінде ғана қол жеткізіледі, өйткені олардың әрқайсысы ағзаға әртүрлі әсер етеді. Гигиеналық факторлар (сабақ, демалыс, ұйқы және тамақтану режимі, үй-жайдың, алаңның, киімнің, аяқ киімнің, дене шынықтыру мүкәммалының және т.б. гигиенасы) дене жаттығуларының ағзаға әсерінің тиімділігін арттырады. Егер жаттығулар таза, ашық бөлмеде өткізілсе, онда балаларда жағымды эмоциялар пайда болады, жұмыс қабілеттілігі артады, осы жаттығуларды меңгеру және дене қасиеттерін дамыту жеңілдетіледі [2]. Гигиеналық факторлардың өзіндік маңызы бар: олар барлық органдар мен жүйелердің қалыпты жұмыс істеуіне ықпал етеді. Мысалы, қатерсіз және тұрақты тамақтану барлық органдарға қажетті қоректік заттарды уақтылы жеткізуді қамтамасыз етеді, баланың қалыпты өсуі мен дамуына жәрдемдеседі, сондай-ақ ас қорыту жүйесінің қызметіне оң әсер етеді және оның ауруының алдын алады. Қалыпты ұйқы демалуды қамтамасыз етеді және жүйке жүйесінің жұмыс қабілетін арттырады. Дұрыс жарықтандыру көз ауруларының (жақыннан көрушілік және т.б.) туындауын алдын алады және балалардың кеңістікте бағдарлануына барынша қолайлы жағдай жасайды. Үй-жайдың, дене шынықтыру жабдықтарының, ойыншықтардың, атрибуттардың, сондай-ақ балалардың киімдерінің, аяқ киімдерінің, денелерінің тазалығы аурудың алдын алу болып табылады. Күн тәртібін сақтау балаларды ұйымшылдыққа, тәртіпке үйретеді. Табиғаттың табиғи күші (күн, ауа, су) дене жаттығуларының баланың ағзасына әсерін күшейтеді. Ауада дене жаттығуларын өткізу кезінде, күн сәулесі кезінде балаларда жағымды эмоциялар пайда болады, оттегі көп жұтылады, зат алмасу артады, барлық органдар мен жүйелердің функционалдық мүмкіндіктері артады. Күн, ауа және су ағзаны шынықтыру үшін, ағзаның жоғары және төмен температураға бейімделуін арттыру үшін пайдаланылады. 11
Дене жаттығулары-сауықтыру, білім беру және тәрбие міндеттерін шешу үшін қолданылатын дене тәрбиесінің ерекше құралы. Сондықтан дене жаттығулары адам өмірінің әр кезеңінде кеңінен қолданылады. Әр түрлі іс-қимылдарға кіретін қозғалыс баланың ағзасына оң әсер етеді, егер дұрыс дене бітімі, сондай-ақ дене жүктемесінің дозасы сақталса [4]. Барлық циклдық спорт түрлерінен жүзу басқалардан өзгеше, олар туғаннан бастап ғана айналысуға болады. Сонымен қатар үлкен жастағы көптеген балалар, жасөспірімдер, жасөспірімдер, жасөспірімдер және тіпті үлкендер де елімізде жүзе алмайды немесе суда дұрыс қозғала алмайды, жеткілікті жүктеме сезінбейінше, денсаулығы үшін ерекше пайдасыз жүзе алмайды. Жүзу, басқа циклдық жаттығулар сияқты, жүрек-қантамыр жүйесіне жақсы әсер етеді, оның қуатын, үнемділігін, тіршілігін арттыруға ықпал етеді. Жүйелі түрде жүзу кезінде терморегуляция жақсарады, қан ағынының қарқындылығы артады, жүрек бұлшықеттері бекітіледі. Газ алмасу да жақсарады,бұл өсіп келе жатқан ағзаның толыққанды дамуы үшін өте маңызды. (Бірақ мұның бәрі, әрине, тек жеткілікті дұрыс жүзу техникасы және дұрыс тыныс алу.) Қалыпты жүзу жүктемелері жүйке жүйесіне жағымды әсер етеді, шаршауды "шешіп", ұйқысын жақсартып, жұмысқа қабілеттілігін арттырады. 12 Жүзу қазіргі балалар мен жасөспірімдер арасында кең тараған дене бітімі мен суағар бұзылуының алдын алу және емдеу үшін тиімді пайдаланылуы мүмкін. Мысалы, брасспен жүзу кезінде омыртқа түзетіледі. Ал еркін стильде жүзіп жүрген жасөспірімдерде әдетте жоғары өсу қарқыны байқалады [1]. 13
жүктеу/скачать 51,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|