Іі. Негізгі бөлім Жасушаның тіршілік циклі, құрылысы
жүктеу/скачать 3,57 Mb.
|
лекции по основам биохимии и синтезу БАВ
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Қорытынды
- Нуклеин қышқылдарының құрылысы мен атқаратын қызметі
| Жоспар
Кіріспе Эндокринологияға кіріспе Негізгі бөлім а) Гормондардың түрлері ә) Химиялық қасиеттері б) Зат алмасуға әсері 3. Қорытынды Гормондар-тіршілік стимуляторы Жоспар:
Нуклеин қышқылдарының құрылысы мен атқаратын қызметі Нуклеин қышқылдарының бірінші реттік құрылымы ДНҚ-ның екінші реттік құрылымы ДНҚ-ның үшінші реттік құрылымы Генетикалық кодтың құрылысы Нуклеин қышқылдарының биосинтезі РНҚ биосинтезі – транскрипция ДҚН-ның репарациясы Нуклеин қышқылдарының құрылысы мен атқаратын қызметі Дезоксирибонуклеин қышқылының тарихы швейцария биологы Фридрих Мишердің еңбектерінен басталады. 1868 жылы ол ірің клеткаларының ядросынан құрамында фосфоры бар зат бөліп алды. Бұл затты ядродан бөліп алғандықтан нуклеин деп атады.Нуклеин екі компоненттен тұрады. Қышқылдық компонент – бұл кейіннен ДНҚ деп аталды. Негіздік компонент – бұл ақуыздық бөлім. Дегенмен, Мишердің нуклеин қышқылдарын 1868 жылы бөліп алғанына қарамастан, олардың коваленттік құрылысы 1940 жылдарға дейін белгісіз болып келді. Ф.Мишер және т.б. көптегенғалымдар ДНҚ-ның клетканың тұқым қуалаушылығына қатынасының бар екендігін болжағанмен, оның шын мәнінде генетикалық ақпарат тасушы екендігі тек қана 1943 жылы дәлелденді. Рокфеллер институның ғалымы Эвери және оның қызметтесері бактериялардың ауру туғызушы штаммаларынан алынған ДНҚ-ның, осы ауруды бактериялардың сау штаммаларына жеткізетіндігін байқады. Сондықтан, олар ауру штаммалардан алынған ДНҚ-ны сау штаммаларға осы ауру туралы генетикалық аппаратты жеткізеді, сөйтіп бұрынғы сау штаммалар, ару туғызатын штаммаларға айнала алады деп қорытынды жасады. Олар пневмококтың екі түрін алды, бір түрі ауру туғыза алатын пневмококтарды қайнату арқылы жойып, оларға сау клеткаларды қосқанда, сау пневмококк клеткаларының кейбірінің ауру туғыза алатын түріне көшкендігі байқалады, яғни өлген бактериялардан тірі бактерияларға бір заттың көшетіндігі байқаған. Бұл не болғаны? Эвери және оның қызметтесері оны ДНҚ-ның қасиеті деген тұжырымға келді. Бұған қарсы келушілер де болды, мүмкін ақуыздар тұқым қуалаушылық қасиетті жеткізетін шығардеген пікірлер болды. Бірақ, кейіннен дезоксорибонуклеоза ферментімен бактерия клеткаларына әсер еткенде тұқым қуалаушылықтың байқалмағаны, ал протеолиттік ферменттер бұл тұқым қуалаушылық қасиетіне еш әсер етпейді, тек қана ДНҚ-дары осы генетикалық ақпаратты ұрпақтан ұрпаққа жеткізіп отырады деп дәлелденді. Сонымен, тек ДНҚ ғана геннің материалдық негізі болып, геннің негізгі төмендегідей қасиеттеріне ие болады: Өз-өзін дәл қайталау, соның арқасында генетикалық ақпаратты ұрпақтан ұрпаққа жеткізу. Клетка метаболизмін басқару үшін ферменттердің синтезін бағыттау. Нуклеин қышқылдары – жоғары молекулалық қосылыстар. Олардың молекулалары жіп тәрізді пішінде болуы нуклеин қышқылдары ерітінділерінің тұқырлығы жоғары екендігіне негізделген. Адамның 23 жұп хромосомасында ДНҚ-ның ұзындығы 1,5 м тең. РНҚ-ның молекуласы өте қысқа, ұзындығы 0,01 мм тең. ДНҚ негізгі бөлігі клетаның ядросында – хроматин негізінде; аздаған мөлшері митохондрияда орналасқан. РНҚ клетканың барлық жерінде кездеседі. Нуклеин қышқылдары – нуклеотид полимерінен құралған. Нуклеин қышқылдарының құрамындағы азоттық негіздердің екі түрін ажыратады: пуринді және пиримидинді негіздер. Нуклеозид – азоттық негіз және рибозадан немесе дезоксирибозадан тұрады. Нуклеотидтер – пиримидинді немесе пуринді негіздерден, пентозадан және фосфор қышқылы қалдығынан тұрады. Нуклеотидтер пентозалардың табиғатына байланысты екі топқа бөлінеді: рибонуклеотидтер және дезоксорибонуклеотидтер. Дезоксорибонуклеотидтер – ағзадағы ДНҚ–ның түзілуіне қатысады, ал рибонуклеотидтер болса, РНҚ– түзілуіне жұмсалады. Сонымен қатар рибонуклеотидтердің кейбірі транферазалық реакцияларда коферменттік роль атқарады. Аденильді рибонуклеотидтер НАД+, НАДФ+, ФАД, КоА коферментінің құрамына кіреді. АТФ ағзада энергия айналу қызметін атқарады. Барлық нуклеозидтрифосфаттар АТФ ұқсас болғандықтан, гидролиз кезінде 50 Кдж/моль жуық энергия бөледі. жүктеу/скачать 3,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|