| Сабақтың мақсаты: Етістіктің түрлерін, рай, шақ түрлерін меңгеру, көсемше мен есімше тұлғалы етістіктерді ажыртау, етістік жасаушы жұрнақтарды қарастыру, етістіктің сөйлемдегі қызметін анықтау.
Тапсырмалар:
1-жаттығу. Дара, күрделі етістіктерді тауып, күрделі етістікті кесте бойынша теріп жазыңдар.
Күрделі етістік
|
Құранды етістік
|
Ауыспалы көмекші етістік арқылы жасалғандар
|
Тұрақты көмекші етістік арқылы
|
Тұрақты көмекші етістік арқылы
|
Ауыспалы көмекші етістік арқылы
|
Ұлпан үйге сәлем етпей кіріп еді. Төр жақта Есенейге жақын төрт-бес ақсақал отыр екен, Ұлпан оларға да сәлем етпей, Есенейден аз-ақ төмен барып отырды. Манадан бері Ұлпан не істесе соны істеген Шынар төрге шығуға іркіліп қалып еді, Ұлпан – бері кел! – деді. Шынар амалсыз үлкен үйдің төріне шықты. Қызарып кетіпті, көзін көтермей, есікке қарай бір қаран отырып қалды. Шынардың қасына Несібелі бастаған құдағилар отырды (Ғ.М.). Ызалы көкжалдың араны ашылып кетті. Жылы қан иісі мүңкіп барады. Ол бар күшін жинап алып атылды. Арлан қасқыр соншалық жылдам секіріп түскен жерінен және тез бұрыла берді. Сол кезде әлдене гүрс етті де, құлағы тарс бітіп қалды (Т.Ахт.).
2-жаттығу. Етістік түбірге үстемелеген әрбір қосымшаға сипаттама беріңіздер.
Көңілім қайтты достан да, дұшпаннан да,
Алдамаған кім қалды тірі жанда?
Алыс-жақын қазақтың бәрін көрдім,
Жалғыз-жарым болмаса анда-санда.
Ендігі жұрттың сөзі - ұрлық-қарлық,
Саналы жан көрмедім сөзді ұғарлық.
Осы күнде, осы елде дәнеме жоқ,
Мейір қанып, мәз болып қуанарлық (Абай).
Достарыңызбен бөлісу: |
