ды. Бұл үкімді шығарған сот «Миссисипи университеті өзін қабылдайды
деп ойласа, қаранәсілдінің ақыл-есі дұрыс емес» деген түсініктеме берді.
Шырғалаң шеңбер: кездейсоқ пайда болған хал-ахуалдар қытымыр әлеу-
меттік жүйенің ырқымен нығая түседі.
Оңтүстік штаттағы америкалықтарға (Солтүстіктегілерге де) қара
ер-азамат пен ақ әйелдің арасындағы жыныстық қатынас немесе неке
қию туралы ойдың өзі сұмдық үрей үйірді. Нәсіларалық жыныстық қа-
рым-қатынасқа үзілді-кесілді тыйым салынды, оны бұзғандар дереу
қатаң жазаланды - сәл күдік туа қалса, «қылмыскерді» қинап өлтірді.
Ақнәсілшілдердің қүпия үйымы «Ку-клукс-кланның» есебінде мұндай
жазалау түрі жетіп жатыр.
Нәсілшілдік әдет-ғұрып тұрмыстың жаңа салаларының бәріне
біртіндеп жайыла бастады. Америкалық эстетика ақ адамның сұлулығы
идеалына құрылды. Бұл нөсілдің сырт келбеті - ақшыл тері, жалқын
сары төгілген шаш, шошайған шағын мұрын әдемі болып саналды.
Әдеттегі «африкалық келбет» - қарақошқыл тері, қап-қара бұйра
шаш, жалпақ мүрын кейіпсіздік ретінде қабылданды. Осындай жалған
пайымдар қиялдағы иерархияны түйсіктің әлі де терең деңгейінде
ұстап, сол арқылы оны біразға дейін алып барды.
Жүздеген, мыңдаған жылдар сақталатын шырғалаң шеңберлер де
болады: әлдеқандай тарихи кездейсоқтықтан туындаған қиялдағы ие
рархия мөңгілік төртіпке айналады. Уақыт өткен сайын әділетсіз дис
криминация сейілудің орнына, асқына түседі. Ақша ақшаға қүйылады
да, кедей көдейлене береді. Білімділер білім алып, ал сауатсыздар
бұрынғысынша надандық өтінде бүрсең қағады. ¥тылғандарға тағы да
ұтылу қаупі төнөді, ал тарихтың өзі қолына бәрін үйіп-төгіп ұстатқан-
дар, сірә, кейіндө түгел сыпырып ала береді.
Кездейсоқ тарихи оқиғалар
Достарыңызбен бөлісу: |
