&ЫС&аша тарихы едсіз аралға өзіммөн бірге ала кететін

ҮШ ІН Ш І БӨЛІМ
көңіл қалауынан туындамайды, керісінше, жоғарыдан, абсолютті 
биліктен келеді деп үйретеді. Сол арқылы ең маңызды заңдар күмән 
тудырып, сынға ұшырамайды, ал бұл әлеуметтік тұрақтылықты 
қамтамасыз етеді.
Дін дегеніміз -
қудіретті, адами өреден жогары тәртіпке сенуге
негізделген нормалар мен қундылықтар жүйесі.
Соның екі белгісіне 
тоқталайық:
1. Дін - жалпы адамзат қауымының қалауымен тіпті келісімімен 
белгіленбейтін, адами өреден жоғары тұратын тәртіп. Кәсіби футбол -
дін емес. Оның да ережелері, рәсімдері, қызық ырымдары бола тұра, 
футболды адамдардың өздері ойлап тапқан. ФИФА кез келген сәтте 
қақпаны кеңейтуге немесе офсайд ережесін өзгертуге шешім қабыл- 
дауы мүмкін.
2. Осынау жоғарғы, адами өреден биік тұратын тәртіптің, негізінде, 
дін даусыз құндылықтар мен нормаларды белгілейді. Батыста әлі күн- 
ге дейін албастыға, пері мен басқа нәрсеге айналып кету мүмкіндігіне 
сенеді, бірақ осынау ырым-жырымдардан ешқандай мораль мен мі- 
нез-құлық үлгілері қалыптаспайды, демек, олар дінге жатпайды.
Іс жүзінде діннің бәрі бірдей өзінің әлеуетін асырып, әлеуметтік 
және саяси құрылыстың заңдылығын нығайта алмайды. Әртекті тұр- 
ғындары бар ауқымды жер аумағын өз қарауына жүмылған жұдырық- 
тай біріктіру үшін дін тағы екі негізгі өлшемге сәйкес келуге тиіс. Бі- 
ріншіден, ол барша үшін және әрқашан ақиқатқа айналатын әмбебап, 
адами өреден биік тәртіп үсынуға тиіс. Екіншіден, ол өзінің ақиқатын 
әрбір адамға жеткізуге талпынуы шарт. Басқаша сөзбен айтқанда, бі- 
ріктіруші дін әмбебап әрі миссионерлік болуы қажет.
Әлемдегі христиандық, мүсылмандық және буддалық наным сияқ- 
ты ең мәшһүр діндер әмбебаптық пен миссионерліктің нышандарын 
үштастыра білді. Соның нәтижесінде адамдар діндердің бәрі осындай 
деп ойлауға бейім тұрады, ал, шын мәнінде, ежелгі нанымдардың көп- 
шілігі эксклюзивті әрі жергілікті аядағы сенімдер болатын. Адамдар 
жергілікті қүдайларға сыйынды, оларға бүкіл адамзатты жүгіндіруге 
талпынған жоқ. Біздің білетініміз: әмбебап миссионерлік діндер тек 
біздің дәуіріміздің шегінде тебе көрсетті. Әмбебап діндердің пайда бо­
луы - ақша мен империялар сияқты - адамзатты біріктірудің аса бет- 
бұрысты әрі шешуші факторына айналды.

жүктеу/скачать 18,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: