8. Ласко үңгірінің қабырғасындағы суретті шамамен 15-20 мың жыл бұрын салған. Мүнда не бейнеленген және сурет қандай мағына береді? Біреулер: «Құсбасты әрі тән ләззатын қатты аңсаған адамды бизон өлтіріп жатыр», - дейді. Адамның төмен жағында тағы бір құс бар. Екінші қус адам өлген сәтте денеден ушып шығатын жанды бейнелеуі мүмкін. Ендеше, фреска аң аулау кезіндегі қайгылы жағдайды ғана емес, тірілер әлемінен өлілер дүниесіне өту жайын суреттейді. Алайда мүндай ой-түжырымдардың дүрыс-бүрыстығын тексере алмаймыз. Бүл қазіргі ғалымдарға арналған Роршах сынағы шығар: осы тастагы таңба арқылы олар туралы әлдене білгендей боламыз, ал ежелгі аңшылар мен терімші- лөрдің наным-сенімдері жөнінде ештеңе білмеген қалпымызда қала береміз. 57
К О ГН И ТИ В ТІ РЕВО ЛЮ ЦИЯ лалардың айналасына мүсіншөлер мен әртүрлі сүйек бүйымдар қой- ған. Тәжірибесі мол қолөнерші еркек (немесе әйел), сірә, бір моншақты жасауға шамамен 45 минут уақыт жүмсады, ендеше, басқа артефакті- лер мен әшекейлерді айтпағанда, өлген екі баланы көмкерген осынау 10 мың моншақты дайындауға, ежелгі зергер жалғыз өзі еңбек етсе, 7500 сағат, яғни үш жылдан аса уақытын жұмсар еді! Осы екі бала бүлдіршіндей жасында тайпаның көсемі немесе бел- делді мүшелерінің бірі бола қоймаған шығар. Ендеше, соншалықты салтанатты жерлеу рәсіміне тайпаның мәдени ерекшелігі сеп болған. Бір теория бойынша, мұндай мәртебеге олар ата-ана беделі арқылы жөткен. Мүмкін, олар көсемнің балалары шығар, ал сол кезөңнің мә- дениетінде бірегей харизмаға, отбасының «құдіретіне» сенді немесе үрпақтар сабақтастығының жол-жорасын қатаң сақтады. Басқа теория «балаларды әлдеқашан өлген әлдебір бабасының жаны көшкен қа-
