Изучение подлежащего как структурно-семантического компонента простого двусоставного предложения


) Түбір мен қосымша жігінде дауыстылардан кейін тек Г, Ғ, Д ұяңдары ғана тұра алады. Мысалы: терезе+ге, жылқы+ға, қала+дан т.б



бет6/13
Дата27.03.2023
өлшемі130,35 Kb.
#173066
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Байланысты:
№7лекцияФ

2) Түбір мен қосымша жігінде дауыстылардан кейін тек Г, Ғ, Д ұяңдары ғана тұра алады. Мысалы: терезе+ге, жылқы+ға, қала+дан т.б.

3) Ғылыми еңбектерде «дауыстыға біткен сөздерге қатаң дауыссыздан басталатын қосымшалар жалғанбайды» деген ереже кездеседі. Бұл ереже тек К, Қ қатаңдарына ғана қатысты. Қалған қатаңдардан басталатын қосымшалар дауыстыға біткен түбірлерге жалғана береді. Мысалы: әке+тай, ойла+т, бала+сы, сәуле+ш, кісі+ше, түйе+ші, сана+п (отыр), қарбы+п, ілбі+п т.б.

Ал К, Қ қатаңдары, шындығында, түбір сөз бен қосымша жігінде дауыстылардан кейін тұра алмайды. Егер тұрса, олар ұяңданып кетеді. Мысалы: қалақ+ы > қалағы, тарақ+ > тарағы, терек+і > терегі т.б.

Ал К, Қ қатаңдары, шындығында, түбір сөз бен қосымша жігінде дауыстылардан кейін тұра алмайды. Егер тұрса, олар ұяңданып кетеді. Мысалы: қалақ+ы > қалағы, тарақ+ > тарағы, терек+і > терегі т.б.

Жала+қор, пәле+қор, айла+кер дегендердегі Қ мен К есепке алынбайды. Өйткені бұлар – кірме сөздер.

Дауыссыздардың дауыстылармен тіркесімі. Алдымен дауыссыздар мен дауыстылар тіркесімінің сызбанұсқасын (үлгісін) беріп алалық:

Дауыссыздардың дауыстылармен тіркесімі. Алдымен дауыссыздар мен дауыстылар тіркесімінің сызбанұсқасын (үлгісін) беріп алалық:

Үнді

Ұяң дауысты

Қатаң

Мысалы:

1) Үнді/дауысты: мен, нан, лақ, рет т.б.

2) Ұяң/дауысты: бақ, дана, жаза, зат т.б.

3) Қатаң/дауысты: тас, тес, тос, төс, тұс, түс, тыс, тіс т.б.

Бұлар – түбір ішіндегі тіркесім заңдылықтары. Осы соңғы заңдылықтарға (үлгіге) байланысты мынандай ескертпе айтқымыз келеді:

Бұлар – түбір ішіндегі тіркесім заңдылықтары. Осы соңғы заңдылықтарға (үлгіге) байланысты мынандай ескертпе айтқымыз келеді:

Түбір сөзде кез келген дауыссыздан кейін дауысты дыбыс келе береді. Ауытқу байқалса, ол тек түбір мен қосымша жігіндегі дауыссыз бен дауысты дыбыстардың тіркесімінде байқалады.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет