Ол үшін, ең алдымен, қазақ тіліндегі дауыссыз дыбыстар тіркесімін үш түрлі позицияда қарастыру керек екендігін ескертіп алалық. Олар:
Ол үшін, ең алдымен, қазақ тіліндегі дауыссыз дыбыстар тіркесімін үш түрлі позицияда қарастыру керек екендігін ескертіп алалық. Олар:
1) түбір сөз ішінде;
2) түбір мен қосымша жігінде;
3) сөз бен сөздің аралығында.
Бұл үш позицияның үшеуіне де ортақ жалпы заңдылықтар бар да, әр позицияның өзіне ғана тән тіркесу ерекшеліктері және бар. Мәселен, түбір сөз бен қосымша жігінде «қатаңнан соң – қатаң, ұяңнан соң – ұяң келеді» дейтін заң сөз бен сөздің аралығында әр уақыт сақтала бермейді. Мысалы: бес мың, жүз мың т.б. Ал «үнділерден соң ұяңдар да, үнділер де келе береді» деген заң үш позицияның үшеуінде де ұшырасады.
Бұл үш позицияның үшеуіне де ортақ жалпы заңдылықтар бар да, әр позицияның өзіне ғана тән тіркесу ерекшеліктері және бар. Мәселен, түбір сөз бен қосымша жігінде «қатаңнан соң – қатаң, ұяңнан соң – ұяң келеді» дейтін заң сөз бен сөздің аралығында әр уақыт сақтала бермейді. Мысалы: бес мың, жүз мың т.б. Ал «үнділерден соң ұяңдар да, үнділер де келе береді» деген заң үш позицияның үшеуінде де ұшырасады.
Дауыссыздардың тіркесімі жөніндегі ойымызды баяндау үшін, алдымен белгілі фонетист С.Мырзабековтің «Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі» атты оқу құралынан алынған дауыссыздардың тіркесім кестесін беріп алалық.
Дауыссыздардың тіркесімі жөніндегі ойымызды баяндау үшін, алдымен белгілі фонетист С.Мырзабековтің «Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі» атты оқу құралынан алынған дауыссыздардың тіркесім кестесін беріп алалық.
