Ж ұ мысо қ у б а ғ дарламас ы (силлабус)

1. Қоздырғышы

2. Ауру белгілері

3. Ауруды анықтау

4. Сақтандыру шаралары мен санитарлық бағасы

Практикалық сабақ жоспары (2 сағ).

1. Ара балын ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, балдың жалғандығын анықтау жəне алдын алу шаралары.

Зертханалық сабақ жоспары (1 сағ)

1. Балды зертханалық диастаза ферментін анықтау.

ОСӨЖ арналған бақылау сұрақтары (2 сағ).

1. Балдың жалғандығын зерттеу, борық қамыс немесе кызылша қантының, қанттың шырынды ертіндісінің (инверттелінген қанттың диастаза санына қарай) қоспаларын анықтау.

1. Ауру анықтамасы және қоздырғышы

2. Ауруды анықтау

3. Емі және алдын алу шаралары

4. Санитарлық баға

Практикалық сабақ жоспары (1 сағ).

1. Ара шаруашылығы өнімдерін араның əр-түрлі токсикоздарына байланысты ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, күресу жəне алдын алу шаралары жəне т.б.

Зертханалық сабақ жоспары (1 сағ)

1. Қамыс немесе қызылша қантының қоспасын анықтау.

1. Ара шаруашылығы өнімдерін аралардың вирусты ауруларына байланысты ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, күресу жəне алдын алу шаралары.

1. Аралардың жұқпалы емес ауруларына жалпы сипаттама.

2. Азықтық уланулардың түрлері

Практикалық сабақ жоспары (2 сағ).

1. Ара шаруашылығы өнімдерін аралардың бактериалық ауруларына байланысты ветсансараптау мен санитариялық бағалау, қарсы күресу жəне алдын алу шаралары.

1. Қоспаны анықтау (жасанды инвертирленген қант).

1. Омарталарды ветеринариялық санитариялық бақылау. Өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау.

Мәнжазбалық жұмыстардың тақырыптары.

1. Патологиямен материалмен жұмыс істеу кезіндегі жеке алдын алу шаралары.

2. Тірі балықты цистерналарда сату кезіндегі СҚҚ ерекшеліктері

базардың аумағы.

3. Базарда балықтардың қандай түрлерін сатады?

4. Шаяндар мен асшаяндарды бақылау және бағалау қандай белгілері бар?

5. Тірі шаяндардың тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитариялық талаптар.

6. Консервілеу кезіндегі ақаулардың алдын алу соңғы тағамдық өнімнің қауіпсіздігі мен сапасына тікелей әсері балық өнімі.

7. Ішкі сауда обьектілеріндегі балық өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптамасы.

8. Тұщы су балығы және шаяндардың қоздырғыштарының көздері болып табылатын адам аурулары.

9. Балықтың, балық емес объектілердің микробиологиялық көрсеткіштері және олардан өндірілетін өнімдер.

10. Балықтарды, балық емес объектілерді микробиологиялық талдау әдістері

және олардан өндірілетін өнімдер.

1. Балауса тамыр-түйнекті жеміс, көкөніс жəне көкөнімдер сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

2. Балауса жеміс-жидек, жемістердің сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

3. Цитрусты жемістер сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

4. Ашытылған қырыққабат сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

5. Тұздалған, маринадталған қияр, қызанақ, қарбыз, т.б. сапасын сараптау

жəне санитариялық бағалау.

6. Өсімдік майының сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

7. Кептірілген саңыраукұлақтардың сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

8. Астық жəне бұршақты дақылдар өнімдерінің сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

9. Крахмал жəне талқанның сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

10.Əр-түрлі ұн мен жарма сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

11. Бақшалық дақылдар сапасын сараптау жəне санитариялық бағалау.

12. Өндірістік жолмен ауланып, Қазақтанда сатылатын балық өнімдерін

ветеринариялық санитариялық сараптаудың қазіргі жағдайын талдау.

13. Тағамдық басаяқ моллюскілерді ветеринариялық санитариялық сараптау.

14.Тағамдық қосжақтаулы моллюскілердің биологиялық қауіпсіздігін

ветеринариялық санитариялық бағалау.

15.Теңіз шаянтəрізділерінің тағамдық қауіпсіздігін ветеринариялық санитариялық сараптау.

16.Балықты микробиологиялық көрсеткіштері бойынша ветеринариялық санитариялық сараптау

17.Тағамдық омыртқасыз гидробионттарды микробиологиялық зерттеу əдістері.

18.Сапасыз балықтарды ішкі сауда объектілерінде мен аулау орындарында ветеринариялық санитариялық өңдеу немесе жоюды ұйымдастыру.

19.Жұқпалы емес аурулар жəне улану кезінде уақытша улы балғын балықты

ветеринариялық санитариялық сараптау.

20.Балық өнімдері зиянкестерімен залалданған консервіленген балықты ветеринариялық-санитариялық сараптау.

21. Балық балғындылығын анықтайтын қазіргі зертханалық əдістер.

22.Қазақстанның ара шаруашылығы, оның қазіргі кезеңдегі жағдайы мен болашағы.

23.Ара шаруашылығының маңызы, бал араларын өсіру жəне пайдаланудың озат ғылыми-тəжірибелері.

24.Ара шаруашылығы өнімдерінің түрлері, сипаттамасы жəне өнімдерді пайдалану салалары.

25.Ара өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау

26.Ара балын ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, балдың жалғандығын анықтау жəне алдын алу шаралары.

27.Ара шаруашылығы өнімдерін аралардың вирусты ауруларына байланысты ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, күресу жəне алдын алу шаралары.

28.Ара шаруашылығы өнімдерін аралардың бактериалық ауруларына байланысты ветсансараптау мен санитариялық бағалау, қарсы күресу жəне алдын алу шаралары.

29. Ара шаруашылығы өнімдерін араның микоздық ауруларына байланысты ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, күресу жəне алдын алу шаралары.

30. Ара шаруашылығы өнімдерін араның инвазиялық ауруларына байланысты ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, күресу жəне алдын алу шаралары.

31.Араны қоректік заттармен қоректендіру технологиясының бұзылуына қатысты ара шаруашылығы өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, күресу жəне алдын алу шаралары.

32.Ара шаруашылығы өнімдерін араның əр-түрлі токсикоздарына байланысты ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, күресу жəне алдын алу шаралары жəне т.б.

33. Жұқпалы ауруларда ара шаруашылығы өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау.

34. Бал араларының вирусты, бактериалы жəне саңырауқұлақты-зеңдік (микоздық) жұқпалы аурулары (америкалық жəне еуропалық шіріктер, қапшықты тұқым, перицистоз, аспергиллез, меланоз, паратиф, септицемия, салдану жəне т.б.).

35. Инвазиялық ауруларда ара шаруашылығы өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау.

36. Бал араларының акарапидозы, амебиазы, браулезі, мелеозы, физоцефалезі, мермитидозы, лейшманиозы, сенотаиниозы, варроатозы, т.б. инвазиялық аурулары.

37. Бал араларының жұқпалы емес - токсикоздар, ашығу, бал ара ұрлығы, құрғақ себінді, үсіген тұқым, саудайылылық, т.б. ауруларында ара шаруашылығы өнімдерін ветсансараптау жəне санитариялық бағалау.

38. Омарталарды ветеринариялық санитариялық бақылау және омартадағы аурудың алдын-алу жəне ауру ошақтарын жою шаралары.

39. Қазақстанның өндірістік маңызы бар балық тұқымдастары туралы мəліметтер.

40. Балық етінің морфологиясы, химиялық қасиеттері, тағамдық, биологиялық құндылығы жəне балық еті мен өнімдерінің балғындығын зерттеу тəсілдері.

41. Балықты өңдеу жəне балық өнімдерін дайындау технологиясы және консервіленген балық өнімдерін зерттеу əдістері мен санитариялық бағалау.

42. Ішкі сауда объектілерінде балық еті жəне өнімдеріне құжаттарды рəсімдеу, жөнелту, ветеринариялық санитариялық сараптау ерекшеліктері.

43. Балық, теңіз сүтқоректілері жəне омыртқасыз жануарлар етінің қысқаша сипаттамасы, олардан алынатын өнімдердің тағамдық құндылығы жəне ветеринариялық санитариялық сараптамасы.

44. Балық етін, балық шаруашылығы жəне жануар тектес теңіз өнімдерін санитариялық гигиеналық бағалаудың заманауи халықаралық стандарттары.

45. Құс еті, морфологиясы мен химиялық құрамы, тағамдық құндылығы.

46. Сау, зорыққан жəне ауруға шалдыққан ауыл шаруашылығы құстары етінің дəмдену ерекшеліктері.

47.Құс етінің балаусалығын және биохимиялық зерттеу анықтау əдістері.

48. Құстың жұқпалы ауруларын, сойғанға дейін жəне соғаннан кейінгі балау, ажыратып балау.

49. Бактериалық, вирустық және инвазиялық ауруларда құс ұшасы мен ішкі ағзаларын балау және санитариялық бағалау.

50. Жұмыртқаның тағамдық маңызы, құрылысы жəне химиялық құрамы және құндылығы.

51. Мемлекеттік стандартқа сəйкес тауарлы жұмыртқаның жіктелуі және ақаулары.

52. Жұмыртқаның адам мен малдың жұқпалы ауруларының жұғу көздері болу мүмкіндігі және жұмыртқа өнімдерін өндіру технологиясы жəне ветеринариялық санитариялық сараптау.

53. Құс шаруашылығы өнімдерін сальмонеллезға ветеринариялық санитариялық сараптау əдістемесі.

5. ЕМТИХАН СҰРАҚТАРЫНЫҢ ТІЗБЕСІ

1. Кәсіпшілік балықтардың тұқымдастары туралы қысқаша мәліметтер.

2.Сынамаларды іріктеу ережесі және ілеспе құжатты ресімдеу балықтарды бактериологиялық зерттеу

3. Балық етінің морфологиясы мен химиясы, оның тағамдық және биологиялық құндылығы.

4. Балық өңдеу технологиясы және балық өнімдер.

5. Балықты консервілеу тәсілдері.

6. Балық және балық өнімдерін балғындық зерттеу әдістері.

7. Балықтарды ветеринариялық-санитариялық сараптау және санитарлық бағалау жұқпалы аурулар.

8. Балғындық пен балғындық әсер ететін балық етінің табиғи автолизінің себептері сапасы құжаттар?

9. Балық және балық өнімдеріне қандай құжаттар болуы керек?

10. Тексергеннен кейін балық және балық өнімдерінің СҚҚ қалай жүргізіледі?

11. Екі еритін ұлуларды сақтауға және тазартуға қойылатын талаптар

12. Балықтарды ветеринариялық-санитариялық сараптау және санитарлық бағалау инвазиялық аурулар кезінде.

13. Балықтарды ветеринариялық-санитариялық сараптау және санитарлық бағалау уланулар кезінде.

14. Балықпен мал дәрігерлік немесе ветеринарлық куәліксіз түскен балық пен не істейді?

15. Екі жақты моллюскаларды алдын ала өңдеу және өңдеу.

16. Моллюскаларды жинау және өңдеу.

17. Клиникалық сау балықтың ВСЭ?

18. Балықтың балғындығын қалай анықтауға болады?

19. Ветдокумент, сәйкестік сертификаты және үстеме балық және балық өнімдерінің қауіпсіздігіне кепіл болып табылады м?

20. Бірнеше күн ішінде балықты қалай сатуға болады?

21. Стафф ауруы кезінде таза балықтың ВСЭ.

22. Бранхиомикоз кезінде балғын балықтың ВСЭ.

23. Шешек кезінде балғын балықтың ВСЭ.

24. Дерматомикоз кезінде балғын балықтың ВСЭ.

25. Лосось фурункулезінде балғын балықтың ВСЭ.

26. ВСС балғын кезінде балық некрозе жабр тұқы.

27. Вибриоз кезінде балғын балықтың ВСЭ.

28. Ихтиофтириоз кезінде балғын балықтың ВСЭ.

29. Щука обасында балғын балықтың ВСЭ.

ЗО. Көксерке жара ауруы кезінде балғын балықтың ВСЭ
6. МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ СҮЙЕМЕЛДЕУ (үйретуші және бақылаушы компьютерлік бағдарламалар, слайдтар, видеофайлдар, аудиофайлдар, т.с.с.)

1. Слайд - Ара балын ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау, балдың жалғандығын анықтау жəне алдын алу шаралары.

Негізгі әдебиеттер:

1. Шуклин Н.Ф., Кырыкбайулы С.К., Жумагелдиева А.А. Экспертиза доброкачественности и радиационной безопасности продуктов. Их стандартизация и сертификация. Т. 1,2,3. Алматы, КазНАУ 2011 г.

2. Шуклин Н.Ф., Елемесов К.К., Кырыкбайулы С.К. и др. Ветеринарно - санитарная экспертиза, стандартизация и сертификация продуктов. Т.1,2. Алматы, 2002-2003 г.

3. С.Қырықбайұлы, Т.Телеуғали Ветеринариялық санитариялық сараптау практикумы. Алматы ҚазҰАУ 2013.

4. Макаров В.А., Боровков М.Ф., Ермолаев А.П. и другие. Практикум по ветсанэкспертизе. Учебное пособие. -М: Агропроиздат, 1987.

5. Шуклин Н.Ф., Телеугалиев Т.М. и др. Частная ветсанэкспертиза продуктов животноводства. - Алматы: Кайнар, 1988 г.

Қосымша:

8. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАПСЫРМАЛАРЫ ЖӘНЕ ОРЫНДАУ КЕСТЕСІ

9. КЕҢЕС БЕРУ КЕСТЕСІ

10. СТУДЕНТТЕРДІҢ ОҚУ ЖЕТІСТІКТЕРІН БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ МАТЕРИАЛДАРЫ

1. Зертханалық зерттеу үшін балықтан сынама алу

2. Балық өнімдерінің тәсілдері мен бағалануы

3.Тірі балықты органолептикалық зерттеу және санитарлық бағасы

4. Мұздатылған, тоңазытылған, тұздалған, суытылған, ысталған, қақталған және консервіленген балықтардың органолептикалық көрсеткіштері және санитарлық бағасы

5. Микротәсіл, балықтың токсико-биологиялық бағасы

6. Балықтың улылығын және т.б. гидробионттарды анықтау әдісі

7. Балық етіндегі ылғалдылық мөлшерін анықтау әдісі

8. Икраның сапалы екендігіне органолептикалық көрсеткіштері

9. Гельминтологиялық зерттеулерге сынама алу

10. Балықты опистархоз личинкаларына зерттеу тәсілі

11. Балықты метоганимоз және анизакидоз личинкаларына зерттеу тәсілдері

12.Тұщы су балықтарын плероцеркоидпен зақымдалуын анықтау тәсілі

13. Балықты люминсцентті спектрлі анализге тексеру

14. Балықты зақымдағыштарға жалпы сипаттама және балыққа санитарлық баға беру

15.Улы балыққа жалпы сипаттама

16. Балықтың тыныс алу жүйесі?

17. Қазақстанда балықтың қанша түрі бар?

18. Балықтар тіршілік етуіне қарай қалай бөлінеді?

19. Сазан қай балықтар класының өкілі?

20. Сазан қаңқасы неден тұрады?

21. Сазан қандай жануар болып табылады?

20. Сазанның омыртқа жотасы омыртқалардың құрылысына байланысты қандай бөліктерге бөлінеді?

23. Сүтқоректі жануарлардың майына қарағанда балықтың майы қандай болады?

24. Теңіз балықтарының көпшілігінің майында қандай витаминдер болад

25. Консервіленген балық қандай өнім?

1. Балды тағам өнімі ретінде сипаттау

2 .Балдан орташа сынама алу әдісі.

3. Ара шаруашылық өнімдері.

4. Ара шаруашылығының қысқаша тарихы.

5. Табиғи балдың органолептикалық көрсеткіштері.

6. Балдағы механикалық, тозаңды қоспалар, ашу белгілері .

7. Бал сапасының физико-химиялық көрсеткіштері (судың құрамы, балдағы қышқылдық құрамы, инверттелген қантты және балдағы сахарозаны анықтау).

8. Балдың куәлігі және ветеринариялық анықтамалар.

9. Бал ерітіндісін жасау әдісі.

10. Балдың улылығын анықтау.

11. Оптикалық белсенділікпен диастаза белсенділігін анықтаудағы мәні.

12. Жасанды балдың сипаттамасы. Витаминдік және емдік бал.

13. Балдың ақаулары және оларды жою әдістері.

14. Балды фальсификациялау заттары мен әдістер.

15. Балды базарларда сатудағы ветеринариялық-санитариялық талаптар.

16. Балды микроскопиялау .

17. Балдың қантты сироппен фальсификациялануы.

18. Қантты балды анықтау методикасы.

19. Балдаға ферменттер құрамы.

20. Балды фальсификациялаудың лабораториялық зерттеу әдістері (оксиметилфурфуролға реакцияцияның мәні, балдағы қант құмын анықтау).

21. Балдың табиғилығын анықтау (методика : балдағы ұн, крахмал, желатин, қантты сірнесі, крахмал сірнесі.)

22. Балдың қыздырылуын анықтау.

23. Базарларда сатуға рұқсат етілген гүлді және шіре балының физико-химиялық көрсеткіштері .

24. Шіре балын гүл балынын ажырату.(Органолептикалық баға, спирттік, әктік реакция, сірке қышқылдық мырышпен реакциларды анықтау методикасы.)

25. Балдағы антибиотиктердің болуы.

26. Балды сақтау.

27. Ара шаруашылығы жұмыс істеу кезіндегі жеке бас гигиенасы мен қауіпсіздік техникасы.

28. Балдың пеститцидтермен ластануын анықтау.