Еменжаңғақтардың сапалылығын анықтау Талдауға 100 данадан 3 жүздік шошқажаңғақтары санап алынады. Олардың әр қайсысының қабықтары аршылып, жарнақтары сызық бойымен скальпель арқылы екіге бөлінеді.
Әр бір осылай кесілген еменнің шошқажаңғақтары сапалылығы бойынша жарамды және жарамсыз – деп екі топқа бөлінеді.
Жарамды шошқажаңғақтарға жататындары:
а) жарнақтары қатты, жылтыр сарғыш-ақ немесе қызғылт түсті және тұқым тамыршасы мен алғашқы бүрі барлары;
б) күңғірт-қоңыр сызықшалар мен қара-көк дақтардың көлемі жарнақтардыың 1/4 бөлігінен аспағандары;
в) өскін мұрттары сынғаны мен сынбағандары, егер жоғарыдағы талаптарға сай болса.
Жарамсыздарға жататын шошқажаңғақтары: а) жарнақтарының 1/4 бөлігінен көп жерінде қара-көкшіл дақ барлары және олар ұрық қасына өте жақын орналасқандары;
б) зиянкестермен зақымданғандары;
в) саңырауқұлақтармен зақымданғандары;
г) кеуіп, солып немесе босап кеткендері;
д) суық немесе ыстыққа ұшырағандары;
е) ұрығы өлгендері.
Тұқым сапалылығының есептеулері тұқым өнгіштігі мен өміршеңдігінің есептері сияқты жасалынады. Жұмыс аяғында «Шошқажаңғақтардың сапалылығын анықтау актісі» толтырылады.
Құрал – саймандар мен материалдар: Еменнің шошқажаңғақтары
Талдау қағазы бойынша ең алдымен барлық графаларының орташа арифметикалық мәндері (әр бір бақылау күндерінде өскен тұқым саны, бүкіл талдау мерзімінде өскен тұқым саны,т.с.с.) есептелінеді.Содан соң мыналар:
1.Шаруашылықтық (техникалық) тұқым өнгіштігі - өскен тұқым сандарының өсіруге алынған тұқым сандарына проценттік қатынасы бойынша есептелінеді:
п х 100 Шар.өнг.=----------- , мұнда
П п - өскен тұқым саны,
П -өсіруге алынған тұқым саны.
Осы көрсеткіш пен тұқым тазалығы арқылы тұқым сапасының тобы анықталады.
