Ж. З. Оразбаев, Т. Е. Ермеков, М. В. Долгов
Полимер қалдықтарының режимдік параметрлерін және физикалық-механикалық қасиеттерін зертханалық зерттеу
жүктеу/скачать 10,16 Mb.
|
tutynu-zhane-ondiris
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.1-кесте – 01.01. 2007 ж. ҚТҚ морфологиялық құрамы
| 2.1 Полимер қалдықтарының режимдік параметрлерін және физикалық-механикалық қасиеттерін зертханалық зерттеу
Қазіргі уақытта Қарағанды қ. қатты тұрмыстық қалдықтарды (бұдан әрі – ҚТҚ) түзетін барлық көлемі қалалық қоқысқа шығарылады және сұрыптау және өңдеусіз көміледі [26,52-63]. Облыстық қоршаған ортаны қорғау басқармасының деректері бойынша 2007 жылдың 1 қаңтарында қоқыстарда 4,4 мың тонна ҚТҚ, ал 2008 жылы шамамен 900 мың тонна көмілген. Қоқыстың мұндай көлемі облыста антисанитарлық, экологиялық қауіпті ахуалдың құрылуына ықпал етеді. Сондықтан да қалдықтарды сұрыптау, өңдеу және кәдеге жарату мүмкіндігімен қоқыс өңдеу зауытын жобалау мен салу қажеттілігі туындап отыр. Морфологиялық құрамды талдау Қарағанды қ. ҚТҚ куб метрінде (2.1-кесте): 36% қағаз, 14% тамақ қалдықтарының, 6% тоқыма бұйымдарының, 4% металлдың, 4% шыны, 9% пластмасса және қалдықтардан тұратын полимердің бар екендігін көрсетіп отыр. Мұндағы полимерлік қалдықтардың үлесі жалпы массада өсіп отыр. 2.1-кесте – 01.01. 2007 ж. ҚТҚ морфологиялық құрамы
* Қарағанды облысы Октябрь ауданы РМУКХ ААҚ экологиялық қызметінің деректері бойынша. Қазақстан Республикасының халқы мен халық шаруашылығына келтірілген нұқсан қоқыс үймелерінің антисанитарлық жағдайына және коммуналдық желі (жылыту, сумен жабдықтау және кәріз) құбырларының тоттануы салдарынан келетін нұқсан өсіп келеді және жылына миллиард теңгеге жетіп отыр. Коммуналдық желі (жылыту, сумен жабдықтау және кәріз) құбырларының тоттануы су мен жылудың асыра шығынын, су мен жер асты сулары құбырымен берілетін қарсы ластануды, топырақ ортасының химиялық белсенділігін береді, олар құбыр жолдарын сыртқы жағынан бұзады. Өнеркәсіп және тұрмыстық қалдықтармен байланысу нәтижесінде ластанған ағынды сулар мен жер асты сулары топырақтың химиялық құрамына және ондағы инженерлік желілер, ғимараттар мен үймереттердің құрылымдарына теріс әсер етеді. Әртүрлі мақсаттағы ыдыстар мен сыйымдылықтар, тұрмыстық, дағдылы заттар мен техникалық бөлшектер түрінде шығарылатын бастапқы полимерлер мен олардың композицияларынан жасалатын бұйымдарды шығару өсті. Қарағанды коммуналдық көлік басқармасының деректері бойынша ай сайын жалпы қалалық қоқысқа 980 тоннадан астам табиғи ортаны ластайтын полимерлік, пластмасалық, өнеркәсіптік-тұрмыстық қалдықтар түседі. Олардың ыдырау мерзімі 200 жылдан асады. Зерттеудің негізгі міндеттері: а) Барлық морфологиялық құрам мен сұйық өнеркәсіп қалдықтарының ҚТҚ химиялық қосылысын модерлендіретін миксердің арнайы құрылымын; б) қойыртпағы бар әртүрлі қосылыстар түріндегі бұйым алынатын миксердегі граммдағы салмағын, температурасы мен қысымын есепке ала отырып, морфологиялық құрамы бойынша қалдықтарға толық сипаттама дайындау қажет; в) Әртүрлі қойыртпақтар алу; г) Әртүрлі құрылыс қалдықтарын (ұнтақталған сылақ қалдықтарын, кірпіштер, асфальтбетонды қосылыстар, үгінділер, престелген тақтайшалар, резеңке, мақта-маталар, полимерлер, полипропилендер, полистиролдар, құм және басқ.) химиялық қалдықтармен экструдирлеу, престеу кезінде байланыстыру жолымен миксерден алынған қойыртпақтан жаңа материалдар алу. Таңдалған жаңа материалдарды зертханалық орталықтарда сертификаттау мақсатында ресімдеу. ТМД (Ресей, Украина, Беларуссия және басқ.) елдерінде, алыс шет елдерде (АҚШ, Жапония, Германия және басқ.) одан әрі қайталама полимерлік бұйымдар мен жабындар алу үшін ҚТҚ полимерлік компоненттерін алу мақсатында ҚТҚ кешенді өңдеумен айналыспайды. Бұл елдерде жылу энергиясы мен электр энергиясын алу мақсатында ҚТҚ жағу үдерісі басым келеді. Жаңа шешімдер дайындау бойынша біз жоғарыда көрсетілген жұмыс бағыттары бойынша Қазақстан Республикасының патентіне 17 өтінім жібердік. ҚР 10 инновациялық патенті мен 6 патенті алынды. 2.2-кесте – Экструдирлеу кезінде полимер қалдықтарының негізгі режимдік параметрлерінің мағынасы
2.3-кесте – Экструдирлеуге дейінгі және одан кейінгі полиэтилендердің негізгі физикалық-механикалық қасиеттері
Ескерту: алымы – полиэтилендердің бастапқы қасиеттері кезінде; бөлімі – қайталама экструдирлеу кезінде. Зертханалық тәжірибелер полиэтиленді қайлама өңдеудің механикалық қасиеттерін төмендеу жағына қарай 17-21% өзгертетінін көрсетті (2.2., 2.3-кестелер), қалған қасиеттері өзгеріссіз қалады. Пластмасса ҚТҚ жаңа бұйымдар алу үшін қайталама пайдалануға болады, онда жоғары механикалық жүктеме талап етілмейді: терезе және есік жақтаулары мен қорабы; плиталар; панельдер; автомобиль бөлшектері (бамперлер, тұтқалар); темір жол көлігі үшін қар ұстайтын шарбақтар; жер асту суларымен тоттанудан қорғау мақсатында металл құбырлар үшін сыртқы қаптама; жылыту су құбырлары мен кәріз құбырлары үшін ішкі футеровка. Теориялық және сараптамалық зерттеулер қалдықтарды сұрыптау, тазарту, бөлу, ұнтақтау және өңдеу технологиялық процестерінің бөлудің механикалық, гидростатикалық операцияларымен, электростатикалық өрісте бөлу операциясы мен құрамы қалдықтардың, әсіресе полимерлік қалдықтардың биологиялық ластануын бейтараптайтын паромагниттік сұйыққа магнитті гидростатикалық бөлу операциясымен қамтамасыз етілетіндігін көрсетеді. жүктеу/скачать 10,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||