Жаңа инновациялық әдістер тиімділігі Ахмет Гүлбақша Төлегенқызы Әлихан Бөкейхан атындағы №76

Мемлекетімізде болып жатқан әлеуметтік – экономикалық өзгерістер білім беру жүйесінің алдына үлкен міндеттер қойып отырғандықтан ХХІ ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды жаңа инновациялық технология бағытында дамыту мақсатымен аттауымыз – үлкен үміттің басты нышаны. Елбасымыз Қазақстан халқына «Бәсекеге қабілетті халық үшін», «бәсекеге қабілетті экономика үшін» - деген жолдауында: «Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдың бірі» -деген. Қазіргі заман талабына сай, Елбасының халыққа Жолдауы білім беру ісінде де жыл сайын өзгерістер енгізіп отыр. «Жаңа технологиялық құзірет» бағдарлай білу өз бетінше білім беруде стратегиялық міндеттерін табысты шешуге мүмкіндік береді: таңдай білу, талдай білу, өзгерте білу, сақтай білу, жеткізе білу, жүзеге асыра білу», -деп атап көрсеткен. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 8-тарауында көрсетілгендей, білім беру жүйесіндегі маңызды мәселелердің бірі – оқытудың жаңа технологияларын енгізу, халықаралық ғалами коммуникациялық байланысқа шығу, білім беруді ақпараттандыру болып табылады. Ал қазіргі таңда жаңа білім беру технологиялары кең тарала бастады, олар уақыт пен қоғамдық сұраныстарды жоғарғы деңгейде қанағаттандыруға бағытталған.[2]Соңғы жылдары Қазақстанның білім беру жүйелерінде П.Эрдниевтің дидактикалық бірліктерді ірілендіру [ДБІ] технологиясы, Д.Эльконин мен В.Давыдовтың дамыта оқыту технологиясы,Ш.Амонашвилидің ізгілікті-тұлғалық технологиясы, В.Шаталовтың оқу материалдарының белгі және сызба үлгілері негізінде қарқынды оқыту технологиясы, М.Чошановтың прблемалық оқыту технологиясы, П.Третьяковтың, Қ.Бітібаева мен М.Жанпейісованың модулді оқыту технологиясы, Қазақстанда Ж.Қараевтың деңгейлік тапсырмалары, Н.Оразахынованың «Сатылай кешенді талдау» және әлемнің 18 елінен сынақтан өткен «Оқу мен жазуды сын тұрғысынан ойлау»технологиялары кеңінен танымал. Мектептің оқыту үрдісіне енгізіліп жүрген технологиялар теориялық түрде дәлелденіп, тәжірибеде жақсы нәтиже көрсетіп жүр. Біз өз тәжірибемізде педагогика ғылымының докторы, профессор Ж. Қараевтың, «деңгейлеп оқыту» жүйесіне, Н.Оразахынованың «Сатылай кешенді талдау» және «Сын тұрғысынан ойлау» технологиясына сүйеніп сабақ өткіземіз. Әрбір технология жаңа әдіс-тәсілдермен ерекшеленеді. Тынымсыз ізденімпаздыққа баулиды,оқушының еркін де терең ойлануына, іскерлік дағдысының қалыптасуына жол ашады.Өзіне деген сенімі қалыптасады. Сыни ойлауды дамыту технологиясының дәстүрлі оқытудан басты айырмашылығы – білімнің дайын күйінде берілмеуі. Сын тұрғысынан ойлау – оқу мен жазуды дамыту бағдарламасы. Оқушыны мұғаліммен, сыныптастарымен еркін сөйлесуге, пікір таластыруға, бір-бірінің ойын тыңдауға, құрметтеуге, өзекті мәселені шешу жолдарын іздей отырып, қиындықты жеңуге баулитын бағдарлама.[4]Оқушы - ізденуші, ойланушы, өз ойын дәлелдеуші. Мұғалім- әрекетке бағыттаушы, ұйымдастырушы.

Сын тұрғысынан ойлауды үйрету үшін мына төменгі шаралар орындалуы шарт:

1) сын тұрғысынан ойлауды тудыру үшін уақыт,қолайлы мүмкіндік жасау керек;

2) оқушыларға ойланып-толғануға, ойын ашық айтуға рұқсат беру;

3) әртүрлі идеялар мен пікірлерді қабылдау;

4) үйрену барысындағы оқушылардың белсенді іс-әрекетін қолдау;

5)әрбір оқушының жасаған сынына және оның сын көзбен қарау қабілеттілігіне сенім білдіру;

Бағдарламаның ішкі құрылымы 3 деңгейден тұратын оқыту мен үйрету моделінен тұрады.Осы әдіс-тәсілдерді мұғалім іздену арқылы іріктеп қолданады. «Оқу мен жазу арқылы сыни ойлауды дамыту» технологиясының стратегияларын,әдістерін сабақта пайдаланылған кездегі жеткен жетістіктерім мына төмендегідей:

• 
  оқушылар өз бетінше ізденуге үйренеді; өзіндік ой пікірі қалыптасады;
  
• 
  сұрақ қойып, сұрақтарға жауап беруге дағдыланады, шығармашылық белсенділіктері бағаланады;
  
• 
  ынта-ықыластарын одан әрі дамытуға мүмкіндік жасалады;
  
• 
  мәселенің ең негізгі түйінін табуға машықтанады;
  
• 
  ой ұшқырлығы,ойлау белсенділігі дамиды;
  

Сабақтың тақырыбы: С. Торайғыров «Туған елім»

ІІ кесте сабақ сатысы. Мағынаны тани білу

ІІ кесте сабақ сатысы.Ой толғаныс кезеңі

ІV кесте Б.Блум таксономиясы бойынша тапсырмалар өлшемі

1.Бейсенбаева А.А., Тіленбаева М.Б. Білім беру мазмұны туралы түсінік [Педагогика. Дәріс құралы,Алматы «Нұрлы әлем»2003.-368б]

2.Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы, Астана, 2007

3. «Қазақстан мектебі»,журналы [№6-10, 2009.50-53-б]