Р/с
|
Ойлау дағдыларының деңгейі
|
Ойлау дағдыларының деңгейлеріне сәйкес келетін етістіктер тізбесі
|
1
|
Білу
|
Санап шығу, есте сақтау, айту, көрсету, қайталау, аяқтау, жаңғырту, әңгімелеу, еске түсіру және т. б.
|
2
|
Түсіну
|
Талқылау, айқындау-анықтау, әңгімелеу, түсіндіру, сұрау, тұжырымдау, түрлендіру, көрсету және т. б.
|
3
|
Қолдану
|
Қолдану, есептеу, өзгерту, таңдау, жіктеу, аяқтау, көрсету, табу, сахналау, іске қосу, зерттеу, эксперимент өткізу, иллюстрациялау - безендіру, түсіндіріп беру, әрекет жасау, аздап жаттықтыру, ара қатынасын белгілеу, жоспарлау, көрсету, нобайын жасау, шешу, пайдалану және т.б.
|
4
|
Анализ-талдау
|
Талдау, топтастыру, есептеу, категориялау, жіктеу, салыстыру, байланыстыру, қарсы қою, талқылау, ажырата, айыра, зерттеуге, тәжірибе, түсіндіру, шығару, реттеу, күмәндану, анықтау, таңдау, бөлу, тексеру және т. б.
|
5
|
Синтез
|
Топтастыру, жинау, комбинациялау/ араластыру, құрау, құру, жасау, әзірлеу, тұжырымдау, қорыту, біріктіру, ойлап табу, өзгерту-модификациялау, ұйымдастыру, жоспарлау, дайындау, ұсыну, қайта топтау, көшіріп жазу, орнату, анықтап алу және т.б.
|
6
|
Бағалау
|
Дәлелдеу, таңдау, салыстыру, қорытынды жасау, , сендіру, дәйектеу, шешу, негіздеу, түсіндіру, өлшеу,, алдын ала болжау, реті бойынша бөлу, ұсыну-ұсыныс жасау, бөліп/атап көрсету, жинақтау, қолдау, тексеру, бағалау, кеңес беру, экспертиза жасау, рецензиялау, зерттеу, алып шығу.
|
Мұғалім білім алушылармен бірлесіп оқыту мақсаттарына жетудегі табыс критерийлерін талқылай алады және қажет болған жағдайда оларды толықтырады.
Қалыптастырушы бағалауда мұғалім топтардағы жұмысты белгілі бір дағдыларды бағалаудың тиімді әдісі ретінде пайдалана алады.
Топтық жұмыс кезінде мұғалім әр топтағы білім алушылардың талқылауын бақылайды және тыңдайды: кейбір білім алушылар бағалау критерийлеріне сәйкес оқу мақсаттарының жетістіктерін тез көрсете алады.
Бұдан әрі мұғалім оқыту мақсаттарына қол жеткізуге ұмтылатын білім алушыларды тағы бақылауы қажет және оларға қосымша сұрақтар қою керек.
Топтық жұмыс кезінде мұғалім барлық топтың жұмысын бақылауы тиіс. Топқа бақылауды тапсырманы орындау кезінде қатыса жүріп, қатар алып жүруге болады.
Жауаптарды бағалаудан кейін мұғалім оқыту мақсаттарына жетуге ұмтылатын білім алушылар топтарына қайта оралады және оған қол жеткізу үшін оларға тағы бір мүмкіндік береді.
Сонымен, қалыптастырушы бағалау бес негізгі стратегиялардан тұрады:
• күтілетін нәтижелер мен бағалау критерийлерін түсіндіру;
• сыныпта түсінгендерін куәландыратын тиімді талқылаулар мен өзара іс-әрекеттер қалыптастыру;
• білім алушыларды нәтижелерге қол жеткізуге ынталандыратын кері байланыс ұсыну;
• білім алушыларды өзара оқыту көздері мен ресурстары ретінде тарту;
• білім алушының өз білімін «жасаушы» ретінде қалыптасуы.
Қалыптастырушы бағалау кезінде мұғалім бағалауда жеке тәсілдемені ескеруі тиіс. Егер мұғалім кейбір білім алушыларға қандай да бір дағдысын дамыту үшін көп уақыт қажет екенін көрген болса, бұл оқу мақсатын басқаша бағалауға және білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау критерийлерін әзірлеу кезінде түзетулер енгізуге шешім қабылдауы керек.
Мұғалімге сондай-ақ, тілдік пәндер бойынша сөйлеу әрекетінің 4 түрін бағалау қажеттігін есте сақтау маңызды: тыңдау (тыңдалым), айтылым, жазылым және оқылым.
Мұғалім қалыптастырушы бағалаудың тапсырмаларын өзі дербес әзірлейді немесе ұсынылған жинақтарды пайдалана алады.
Қалыптастырушы бағалаудың нәтижелерін тіркеу формасын мұғалім өзі (сандық, графикалық, балдық) дербес анықтайды. Қалыптастырушы бағалау нәтижелері мұғалімнің есептік құжаты болып табылмайды.
Қалыптастырушы бағалау кезінде мұғалім білім алушылардың санын және кері байланыс жиілігін анықтайды.
Қалыптастырушы бағалаудың нәтижелерін басып шығаруды және әрі қарай сақтау қажет етілмейді.
Қалыптастырушы бағалау нәтижелері бағаланатын, жұмыс жүргізілетін жазу кітапшаларына қойылады.
Қалыптастырушы бағалау нәтижелерін тіркеуді педагогтің өзі анықтайды (сандық, графикалық, балл). Қалыптастырушы бағалаудың нәтижелері мұғалімнің есеп беру құжаттары емес.
Білім алушылардың үлгерімінің ағымдағы мониторингі мұғалімдердің тоқсан аяқталғаннан кейін оқу материалының оқу мазмұнын анықтау мен түзету және бөлімдерді зерттеу (кесілген тақырыптар) үшін жиынтық бағалау түрінде жүзеге асырылады.
Білім алушыларға өз мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес белгілі бір дағдыларды дамытуға, сондай-ақ мұғалім білім алушылардың жұмысын объективті бағалауға мүмкіндік беру үшін әртүрлі және жеткілікті болуы керек.
Үйге берілген тапсырмалар жеткілікті болуы керек. Ол тапсырмалар білгенін бекіту және ойлау үшін қажет.
Мұғалім зерттелген құбылыстардың ішінде ұқсастықтар мен келіспеушіліктерді анықтайтын тапсырмаларды бере алады және оны кеше өткен немесе одан көп уақыт өткеннен кейін салыстыра алады.
Тапсырмалар белгілі бір критерийлердегі балмен өлшенген жұмыспен аяқталады.
Бөлім/ортақ тақырыптарға арналған жиынтық бағалаудың (әрі қарай- БЖБ) нәтижелері бойынша білім алушыларға тоқсандық оқу жетістіктерін бағалау кезінде ескерілетін балдар қойылады.
Жиынтық бағалау нәтижелері туралы ақпарат білім алушыларға, ата-аналарға немесе баланың заңды өкілдеріне қағаз немесе электронды түрде беріледі.
Отбасы мен мектеп арасында сапалы білім мен тәрбие беру мақсатында баланың ата-аналары немесе заңды өкілдері қалыптастырушы бағалау туралы ағымдағы ақпаратпен қамтамасыз етіледі.
Мұғалімдердің төрттен біріне арналған жиынтық бағалау негізінде білім алушылардың оқу нәтижелерін бағалауда объективтілікті және ашықтықты қамтамасыз ету үшін модерация үрдісі жүргізіледі.
Модерация бағалауды стандарттау мақсатында бір пән бойынша оқитын мұғалімдердің жиынтық жұмыстарының нәтижелерін және сабақтар қатарын талқылауға арналған.
Пән мұғалімдері модерация процесін бірінші жартыжылдықтың соңында жүргізеді де, бір пән бойынша және бір сыныпта бағаларды стандарттау мақсатында жылдық жиынтықты жариялау алдында өткізеді. Жиынтық жұмыс пен модерацияны өткізу арасындағы уақыт 3 жұмыс күнінен аспауы керек.
Модерация оқыту үдерісінің тиімділігі мен сапасын едәуір жақсарта алады. Талдау негізінде білім алушылардың оқу материалдарын игерудегі қиындықтары туралы қорытынды жасалды және проблемаларды шешуге көмектесетін жолдар анықталды.
Модераторлық сессияда мұғалімдер жасаған сұлбаға сәйкес жинақталған жұмысты талқылайды, қажет болған жағдайда, ұпай жинау сұлбасына өзгерістер мен/немесе толықтырулар енгізеді. Модерация аяқталғаннан кейін хаттама толтырылады.
Модерацияның нәтижелері бойынша балдары өзгеруі мүмкін білім алушылардың жалпы жұмысы қайта қаралады. Модерация нәтижелеріне негізделген жиынтық жұмыс қорытындысы жоғары және төменде өзгеруі мүмкін.
Электронды журналдың нысаны – білім алушылардың жетістіктері тоқсандарда (учаскелер мен тоқсандар бойынша жиынтық бағалауға арналған балдар), сондай-ақ балдарды балға (тек тоқсан және оқу жылына) беретін шкала бойынша автоматты есептеу.
Білім берудің барлық деңгейлеріндегі әрбір академиялық пән үшін электронды журналдың форматы жасалды, онда әрбір тоқсан сайын секцияға арналған жиынтық жұмыстардың саны көрсетіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |