Жанғабыл Қабақбаев, Қазақстан Республикасы журналистер Одағының

Қонекеңнің Қаншайым, Орынша деген екі апасы болды. Мен Қаншайымнан туғанмын. Нағашымды алғаш 1939 жылдың аяқ жағында көргенімде үш жаста едім. Үйде үстелдің астында ойнап отырмын, үстінде әскери киімі бар сымбатты жігіт кіріп келді, анам құшақтай алып, айналып-толғанып жатыр. Осы сәт санамда орнығып қалыпты. «Қойшы, үш жасар баланың есінде не қалады?» деп, сенімсіздік білдіретіндер де бар. Не десе о десін, даусыз ақиқат.

Ол Ұлы Отан соғысы басталғанда алғашқы лекте майданға кетіп, алапат шайқастан аман-есен оралды. Пойызбен Алға стансасына келіп, апасына, яғни менің анама қауышты. Қолы құр емес, отбасындағы әрқайсысымызға базарлықтары бар. Мектептің бірінші класын тәмамдауыма санаулы күн қалды, нағашым әкелген матрос киімін киіп барғанымда барлық баланың қызықтап қарағаны да есімде.

Ойыма сақталғаны – ағам кейін қайда жүрсе де, қандай қызмет атқарса да бауырмал, қарапайым қалпынан ауытқыған жоқ. Соғыстан келген соң облыстық партия комитетінің аппаратында нұсқаушылық қызмет атқарды. Бір күні Алғаға арнайы келіп, мені өзімен бірге алып кетті.

-Үйдегі жеңгеңмен таныстырамын, - дейді.

Қызметіне қарасаң дардай. Тұрағы – бір бөлмелі пәтер, өзінен басқа жеңешем мен оның анасы бар. Ел жақтан Ақтөбеге жолы түскен ағайын-туыс нағашымның үйіне түседі, бірі келіп, бірі кетіп дегендей сапырылыс. Сонда жарықтықтар қабағын шытпайды. «Киноға барарсың» деп, алақаныма бір рубль ұстатып кететінін қалай ұмытарсың?! Ол кезеңде кинотеатрда бір сериялы фильмді көру билетінің құны он тиын, сонда мен сияқты ойын баласына бір рубль – әжептәуір ақша. Бастапқыда Ақтөбеде оқыдым да кейін Алматы қаласындағы жоғарғы оқу орнына ауыстым. Қонекең келген сайын маған жолығып кетеді, «қалаған киіміңді ал» деп, ақша береді, білегіндегі сағатын шешіп ықыласымен ұсынғаны да бар. Тіпті институтта мүйізі қарағайдай оқытушыларымнан тәртібімді, сабақ үлгерімімді сұрап кетеді екен, бас-көз болуды өтінетін көрінеді.

Оқуды бітіріп, еңбекке араластық. Үйленгенімде Ырғыз аудандық партия комитетінің бірінші хатшысы қызметіндегі нағашым қасында Мырқымбай есімді жүргізушісі бар, қызметтік «Победа» көлігімен әдейі келіп, тойымызға бастан-аяқ қатысып кетті.

Мен қалап алған кәсібімнің ыңғайына қарай ұзақ уақыт жырақта жүрдім. Сөйтсе де ретін келтіріп, Ақтөбедегі нағашымның үйіне соғу, аға-жеңгеме сәлем беру дағдымнан жаңылған жоқпын. Кездескенде шұрқырасып, мәз боламыз, хал-жағдайымды бүге-шігесіне дейін сұрап жатады.

Даламдай дарқан, баладай аңғал, данадай терең Қонекеңе бұйырғаны небәрі 65 жыл тірлік болды. Түйген-тоқығаны көп ата-баба «Баланы, жарды табуға болады, ал бауырды табу өте қиын» деп, ұлағатты ұғым қалдырған ғой. Інісінің келместің кемесіне мінгені жарықтық анама да қиын соқты. Көп қабатты тұрғын үйдің жоғарғы қабаттарының бірінде тұратын балаларының шыңырағына барғанда баспалдақпен емін-еркін көтеріліп-түсе беретін еді, бауырының қазасына қатты қиналды. Көп ұзамай бәрімізді тастап, кете барды.

Ойлаған жанға ауыр тиер құбылыс, тағдырдың қатал заңына лажсыз мойын ұсынасың. Жатқан жерлерің жайлы болсын, ардақты аға-жеңешем, аяулы әкем-анам!