Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тапсырмалар және орындайтын уақыты

1. Ақуыз биосинтезiне қанша әртүрлi амин-қышқылдары қатысады?

A) 20;

B) 50;

D) 150;

2. Нуклеин қышқылдарына қандай қызмет тән?

A) информациялық;

B) катализдiк;

C) құрылыста;

D) қорғаушы;

E) қозғалғыштық (жиырылғыштық);

3. ДНК молекуласына тиiстi келтiрiлген дәлелдердiң қайсысы бұрыс емес?

A) ДНК екi тiзбектi спираль;

B) ДНКмен бiр нуклеотидтен тұрады;

C) ДНК-ның құрамына дозоксирибоза кiредi;

D) ДНК-ның құрамына фосфор қышқылы кiредi;

E) ДНК-ның құрамына тимин кiредi;

4. Жасушаның қандай компонентi ақуыздың биосинтезiне тiкелей қатысады?

A) ядролық;

B) вакуоль;

C) хромосома;

D) жасуша орталығы;

E) дұрыс жауабы жоқ;

5. Берiлген реакциялардың қайсысы қалыптық (матрица) синтезiнiң реакциясына жатады?

A) АТФ - синтезi;

B) көмiрсулар синтезi;

C) ДНК синтезi;

D) липидтер синтезi;

E) глюкоза синтезi;

6. ДНК нуклеотидтердiң құрамына қандай химиялық қосылыс кiрмейдi?

A) фосфор қышқылы;

B) дезоксирибоза;

C) май қышқылы;

D) аденин;

E) цитозин;

7. РНК нуклеотидтердiң құрамына қандай химиялық қосылыс кiрмейдi?

A) аденин;

B) рибоза;

C) тимин;

D) фосфор қышқылы;

E) урацил;

8. Нуклеотидтердiң бiр триплеттерiнiң информациясы немен анықталады?

A) полипептидтi байланыспен;

B) ақуыз молекуласымен;

C) көмiрсу молекуласымен;

D) аминқышқылдарымен;

E) дипептидтiк;

9. Ақуыз биосинтез процесi кезiнде рибосомода не түзiледi?

A) нуклеотид;

B) көмiрсу;

C) май қышқылы;

D) полипетидтiк тiзбек;

E) нуклеин қышқылы;

10. Ақуыз биосинтезiнде ДНК қандай қызмет атқарады?

A) репликация;

B) транскрипция;

C) АТФ синтезiне қатысу;

D) ақуыз молекуласының синтезi қалыптық принцип негiзiнде жүредi;

E) мезосома синтездеуге қатынасады;

11. Мына келтiрiлген дәлелдердiң қайсысы дұрыс емес?

A) Кодан үш нуклеотидтен тұрады;

B) Әрбiр кодон аминқышқылдың тек бiреуiн ғана анықтайды;

C) кодондар матрицалық РНК және ДНК болады;

D) Әрбiр кодон тек қана бiр аминқышқылын анықтайды;

E) антикодондарда т кодондар болады;

12. Антикодон келтiрiлген мысалдың қайсысының құрамында болады?

A) матрицалық немесе информациялық РНК-да ;

B) рибосомалық РНК-да;

C) ДНК-да;

D) тасымалдаушы РНК-да;

E) митохондрияда;

13. ДНК молекуласының комплементарлы тiзбегi бiр-бiрiмен қандай химиялық байланыспен жалғасады?

A) иондық;

B) дисульфидтi;

C) пептидтi;

D) сутектi;

E) коваленттi;

14. Дезоксирибоза қандай затқа жатады?

A) нуклеин қышқылына;

B) ақуызға;

C) липидтерге;

D) көмiртегiне;

E) аминқышқылдарына;

15. РНК синтезделу процесi?

A) матрицалық синтез;

B) редукция;

C) редупликация;

D) транскрипеция;

E) трансляция;

16. Нуклеотидтердiң құрамына қандай заттар кiредi?

A) липидтер;

B) сулар;

C) АТФ;

D) азотты негiздерi;

17. Хромосомалар қандай қызмет қызмет атқарады?

A) энергия көзi;

B) жасушаның жылжуын қамтамасыз етедi;

C) фотосинтез;

D) тұқым қуалау информациясын сақтау;

E) бөлiнуге қатысады;

18. Ақуыз неше аминқышқылдарынан тұрады, егер оның сәйкес келу генiнiң кодтық бөлiмi 3000 нуклеотидтен тұрса?

A) 100;

B) 10000;

D) 1000;

19. Геннiң кодтық бөлiмiнде неше нуклеотид бар, егер де соған қарап синтезделетiн ақуыз 300 аминқышқылынан тұрса?

A) 400;

B) 500;

D) 900;

20. Ақуыздың мономерлерiне не жатады?

A) нуклеотидтер;

B) глюкоза;

C) ферменттер;

D) амин қышқылдары;

E) азот негiздерi;

21. ДНК нуклеотидтерiнiң бiр-бiрiнен айырмашылығы неде?

A) көмiрсутектерiнiң құрылысынде;

B) азотты негiздердiң санында;

C) фосфор қышқылы молекуласының санында;

D) азотты негiздердiң құрылысында;

E) нуклеотидтер компоненттерi арасындағы байланыстың сипаттамасында;

22. ДНК молекуласының екi еселенуi клетканың тiршiлiк циклiнiң қай фазазсында жүзеге асады?

A) профазада;

B) телофазада;

C) анафазада;

D) интерфазада;

E) метафазада;

23. Генетикалық код дегенiмiз не?

A) ДНК молекуласының бiр тiзбегiндегi нуклеотидтердiң екiншi тiзбегiндегi нуклеотидтерге сәйкес келуi;

B) ДНК тiзбегiндегi нуклеотидтердiң а - РНК нуклеотидтерiне сәйкес келуi;

C) бiр нуклеотидтiң құрамындағы фосфор қышқылы қалдығының екiншi нуклеотидтiң дезоксирибозасына сәйкес келуi;

D) ДНК молекуласындағы нуклеотидтердiң орналасу ретi;

E) ақуыз молекуласындағы амин қышқылдарының орналасу ретiн анықтайтын а - РНК-дағы нуклеотидтердiң орналасу ретi;

24. Генетика ғылымындағы қандай жаңалықтар гендiк инженерия методологиясының негiзiн қалады?

A) ферменттердiң, ДНК-ның кесетiн эндонуклеоздардың ашылуы;

B) хромосомалардың жұптылығының ашылуы;

C) генотип пен фенотиптiң өзара байланыстылығының ашылуы;

D) генотип пен қоршаған ортаның өзара байланыстылығының ашылуы;

E) гендердiң өзара әсерiнен;

25. Ақуыз молекуласының қандай құрылымына глобулалар тән?

A) бiрiншi реттiк;

B) екiншi реттiк;

C) үшiншi реттiк;

D) төртiншi реттiк;

E) бiрiншi және үшiншi реттiк;

26. Ақуыз синтездеу информациясы ядроның қандай затында болады?

A) ядро қайықшасында;

B) ядро шырынында;

C) хромосомаларда;

D) ядрошықта;

E) ядро қабықшасының iшкi мембранасында;

27. Гендiк инженерияда қайтымды транскрипция ферментi қай кезде қолданылады?

A) гендердiң санын айқындау кезде;

B) Т-РНК-ын амин қышқылдарыменөзара байланыстыратын кезде;

C) ДНК-ның көшiрмесiн информациялық РНК-ға түсiрру кезiнде;

D) РНК-ның көшiрмесiн алу кезiнде;

E) қалыпты (матрицалық) синтез;

28. Егер 300 аминқышқылынан тұратын белок синтезделсе онда геннiң кодтелушi бөлiгiнде қанша нуклеотид болғаны?

A) 400;

B) 500;

D) 900;

29. Биологиялық жарғақша үшiн ең маңызды компанент не?

A) АТФ;

B) ақуыз;

D) Н2О;

30. Аллельдi гендердiң әр құрылымының ауысуына қандай процесс себеп?

A) митоз;

B) мейоз;

C) экоцитоз;

D) эндоцитоз;

E) ДНК редупликациясы;

31. Нуклеотид мына белгiлердiң қайсысынан тұрады?

A) А,Г,Т, және Ц.;

B) азотты негiздерден;

C) қант - фосфаттан;

D) қант, фосфат тобы және азотты негiзден;

E) Г,Ц,Т, ;

32. Қандай қосылыстар ақуыз молекуласының мономерi болып табылады?

A) глюкоза;

B) май қышқылы;

C) глицерин;

D) аминқышқылы;

E) нуклеин қышқылы;

33. Нуклеотид мына берiлгендердiң қайсысынан тұрады?

A) А,Г,Т және Ц;

B) Азотты негiздерден;

C) қант-фосфаттан;

D) қант, фосфат тобы және азотты негiзден;

E) Г,Ц,Т;

34. Қандай қосылыстар ақуыз молекуласының мономерi болып табылады?

A) рибосома;

B) қозғалыс органоидтар;

C) митохондрия;

D) эндоплазмалық тор;

E) Аминқышқылдары;
2 - тақырып. Менделизм.

35. Қандай белгiлердi альтернативтi деп атайды?

A) қарама - қарсы;

B) бiрдей;

C) әртүрлi;

D) ұқсас;

E) гомологты;

36.Альбиностардың қандай жанұясында ,бала болмайды?(альбинизм генi рецессивтi,

аутосомды - а);

A) D: AA aa;

B) D: Aa Aa;

C) D: Aaaa

D) D: aaaa;

E) D: AAAA;

37. Нелiктен туыстас некелерден туған балаларда тұқым қуалауға байланысты аурулар жиi болады?

A) ұрпаққа үқсас гендердiң кездесу жиiлiгi артады;

B) доминантты гендердiң жиынтығы артады;

C) гетерозиготалықтың дәррежесi артады;

D) депрессияның күшеюi;

E) жауабы жоқ;

38. Гетерозистiң биологиялық маңызы қандай?

A) бiрiншi ұрпақта гибридтiң өмiршең болуында;

B) бiррнеше ұрпақтарда өмiршеңдiктiң сақталуында;

C) өмiршеңдiктiң бiр ұрпақтан соң қайталанып ұлғаюында;

D) Гибридтер ата-аналарының бiреуiнiң өмiршеңдiгiн қайталайды;

E) дұрыс жауабы жоқ;

39. Өсiмдiктерде альбиностар (ақ) летальдi гендерге жатады (өлiп қалады), бiрақ көптеген

түрлердiң ұрпағында альбиностар кездеседi. Альбиностар өлген кезде олар неге бiржола

жойылып кетпейдi ?

A) альбинизмнiң генi рецессивтi және гетерозиготалы жекелеген түрлерде әрқашан сақталады.;

B) альбинизмнiң генi доминантты.;

C) олар тек мутацияның әсерiнен пайда болады;

D) гендер ауысқанда бiр түрден екiншi түрге берiледi;

E) оқшаулануда жүредi;

40. Қара түстi тышқанды бiр-бiрiмен шағыстырғанда олардан алынған ұрпақ әрқашанда қара болады. Сары түстi тышқанды бiр-бiрiмен шағылыстырғанда үштен бiрi қара, ал үштен екiсi сары болады. Бұны қалай түсiндiруге болады?

A) сары түстiң генi доминантты, гомозиготалы жекелеген түрлер өлiп қалады;

B) сары түстiң генi доминантты, толық доминанттылық;

C) қара түстiң генi рецессивтi.;

D) сары түстiң генi қара түстiң генiне толық басымдылық көрсете алмайды;

E) дигибридтiк будандастыруда;

41. Будандастырудың қандай түрiнде келесi ұрпақтар фенотипi бойынша 3:1 қатынасында

ажырайды?

A) дигибридтi толық доминанттылық (басымдылық) болған жағдайда және гендер тiркесiнде.;

B) тригибридтi толық доминанттылық болған жағдайда;

C) дигибридтi тәуелсiз тұқым қуалаған жағдайда;

D) талдамшы будандастыру кезiнде;

E) полигибридтiк будандастыруда;

42. Инсектицид уына (ДДТ) төзiмдi тарақанның аталықтарын ДДТ-ға төзiмсiз тарақандардың аналықтарымен будандастырған Бiрiншi ұрпағында барлық жаңа туылған ұрпағы ДДТ-ға тұрақты болып, екiншi ұрпағында ажыратылу қатынасу: 3 төзiмдi және 1 төсiмсiз. Айтылған белгiлердiң қайсысы доминантты?

A) төзiмдiлiк белгiсi ;

B) төзiмсiздiк белгiсi;

C) бiрде-бiр белгiсi доминантты емес;

D) толық доминанттылық жоқ;

E) доминантты және рецессивтi белгiлерi жоқ;

43. Адам шашаының бұйра болу белгiсi болжам бойынша - доминантты белгi. Жанұяда үш бала бар. Қызының шашы тiк, ал екi ағасының бiреуiнiкi - бұйра, бiреуiнiкi - тiк. Шешесiнiң шашы бұйра, ал әкесiнiкi - тiк. Егер бұйраның генiн Д деп алсақ, онда балаларының генотиптерi қандай?

A) ДД. Дd? dd;

B) бәрi ДД;

C) бәрi Дd;

D) бәрi dd;

E) DDCC;

44. Үй хайуанаттарындағы инбридингтiң жағымды жақтары қандай?

A) ұрпағының гомозиготалық деңгейiнiң көтерiлуi;

B) ұрпағындағы депрессия;

C) доминантты ауруларының өршiгуi;

D) бiркелкi емес ұрпақтың көбеюi;

E) дұрыс жауабы жоқ;

45. Туысқандық қатынастағы денi сау ата-аналардың ұрпағында тұқым қуалайтын аурудың көп болуы неге байланысты?

A) зиянды рецесивтi гендердiң гетерозиготалы болуы;

B) бiрдей доминантты гендердiң болуы;

C) бiр типтi гендердiң байланысу ықтималдылығының көтерiлуi;

D) летальдi гендердiң пайда болу ықтималдылығының көтерiлуi;

46. Ген мына үш формадағы аллель түрiнде кездеседi: а1 а2 а3. Диплоидты ағзаларда қандай гетерозиготты генотиптер болуы мүмкiн?

A) а₁а₂, а₂а₃, а₁а₃;

B) а₂а₂, а₃а₂;

C) а3а2,а2а2;

D) а₃а₂, а₁а₃, а₁а₁;

E) толық жауабы жоқ;

E) көптеген гендердiң әсерiнен;

47. Мендельдiң тәжiрибесiндегi дигибридтi будандастыруда жұп гендер қайда орналасады?

A) бiр хромосомада;

B) жыныс хромосомасында;

C) әр түрлi хромосомада;d

D) гомологтi хромосомада;

E) тiркесiп орналасады;

48. Аллельдiк гендер қалай орналасады?

A) бiр аутосомда және жыныс хромосомада;

B) әр жұп хромосомада ;

C) жыныс хромосомада;

D) гомологты хромосомада;

E) тақ гендер;

49. Аллельдi гендер немесе жұп гендер ұрпақ жасушасында қалай байқалады?

A) ата-аналар гаметасының жиынтығы;

B) ата-анасының бiреуiнен тұқым қуалау арқылы берiледi;

C) кездейсоқ бiрiгедi;

D) жаңадан құрылады;

E) ата-анасының екеуiнен де тұқым қуалау арқылы берiледi;

50. Қосалқы белгiлер қанша гендерде (жаңа мәлiметтер бойынша)?

A) аллельдi;

B) ұқсас;

C) сiңлiлi;

D) әртүрлi;

E) ата-аналар гендерiнде;

51. Моногибридтi шағылыстыру кезiнде гибридтiң ағзадағы хромосомдақанша аллельдiк ген бiр белгi үшiн жауап бередi?

A) екi;

B) бiр;

D) төрт;

E) үштен көп;

52. Мейозда аллельдi гендер қалай ажырайды?

A) бiр жасушаға түседi;

B) әр түрлi жасушаға түседi;

C) бiр хромосомаға түседi;

D) бiр ядроға түседi;

E) бiр зиготаға түседi;

53. Талдаушы будандастыруды қандай мақсатта жүргiзедi?

A) өсiмдiктер мен жануарлардың фенотипiн анықтау үшiн;

B) өсiмдiктер мен жануарлардың генотипiн анықтау үшiн;

C) өсiмдiктер мен жануарлардың генотипi мен фенотипiнiң ажырауын анықтау үшiн;

D) доминантты белгiлердiң санын анықтау үшiн;

E) рецессивтi белгiлердiң санын анықтау үшiн;

54. Қандай будандастыруда белгiлердiң 9:3:3:1 арақатынасы байқалады?

A) моногибридтi;

B) дигибридтi;

C) полигибридтi;

D) реципрокты;

E) қайыра будандастыру;

55. Қандай будандастыруда белгiлердiң 9:3:3:1 арақатынасы байқалады?

A) моногибридтi;

B) талдаушы;

C) дигибридтi;

D) моногибридтi аралық тұқым қуалау;

E) моногибридтi толық доминанттылықты;

56. Қара және сұр тышқанды будандастырғанда 30 ұрпақ алынды. Оның 14-i қара түстi көк түстiң қараға қарағанда доминантты екенi белгiлi. Тышқанның ата-анасының генотипi қандай?

A) екеуi де гетерозиготалы (Аа Аа);

B) екеуi де гомозиготалы (ААаа);

C) бiреуi гетерозиготалы, екiншiсi гомозитоталы (Аааа);

D) бiреуi гнтнрозиготалы екiншiсi гомозиготалы доминантты (АаАА);

E) дигетерозиготалы екi белгiсi бойынша;

57. Мендельдiң екi заңының мәнi неде? (белгiлердiң тәуелсiз тұқым қуалауы)

A) ата-аналарының өзгесiне жаңа фенотиптер пайда болады;

B) бұл заң әруақытта сақталады;

C) дигибридтi будандастыру кезiнде бiр белгiсi екiншiсiнен тәуелсiз тұқым қуалайды;

D) дигибридтi будандастыруда жеке моногибридтi будандастыру деп қарастыруға болмайды;

E) анализдеушi полигибридтi будандауда;

58. Адамдарда керең -мылқаулықты анықтайтын ген (S) рецессивтi болады. Осы аурумен ауыратын ер адам есту қабiлетi жақсы әйелге үйленген, бұл некеден есту қабiлетi жақсы бала туады. Шешесiнiң генотипi қандай болуы мүмкiн?

A) ss;

B) SS;

D) Ss;

59. Намазшам гүлiнiң екi формасын (қызыл және ақ гүлдi) будандастырғанда екiншi гибридтiң ұрпағында мынадай белгiлер ажырайды?

A) 1:1:3;

B) 31;

D) 3:2:2:1;

E) 3:3:3:1;

60. Аллельдi гендерi бар хромосомалар қалай аталады?

A) тақ хромосомалар;

B) соматикалық;

C) гомологты;

D) гомологты емес;

E) жыныс хромосомалары;

61. Қандай семьяда барлық балалары альбиносты болады? (альбинум генi- рецессивтi және аутосомды - а)

A) ААаа ;

B) АаАа;

D) ВВВв;

62. Тұқым қуалайтын аурумен ауыратын еркек денi сау әйелмен некелескен. Олардың 8 баласы болған: 4 ұл және 4 қыз. Барлық қыздары тұқым қуалау ауруыменн туған (ұлдарында ондай жоқ). Осы тұқым қуалау ауруы қай типке жатады?

A) аутосомды рецессивтi;

B) аутосомды доминантты;

C) Х хромосомасымен тiзбектелген доминантты;

D) Ү хромосомасымен тiзбектелген;

E) жауабы жоқ;

63. Егер ұрпақта мынадай ажырау болса : 1AABB 2Aa BB 1aa BB онда ата-аналарына қандай қасиеттер тән?

A) Аа Вв;

B) АА ВВ;

C) Аа ВВ;

D) АА Вв;

E) Аа вв;

64. Қай кезде екеуi де гомозиготалы әке-шешесiнiң Е1-дегi гибридi фенотип бойынша оларға ұқсайды?

A) толық доминанттылықта;

B) гендер тәуелсiз тұқым қуалағанда;

C) толық емес доминанттылықта;

D) тiркес тұқым қуалағанда;

E) дигибридтiк будандастыруда;

65.Мысықтардың қысқа жүндi түрiнiң ангор мысығына қарағанда доминантты генi бар. Егер ангор мысығын қысқа жүндi мысықпен будандастырғанда 6 қысқа жүндi 2 ангорлы ұрпақ берсе, онда осы будандастырылған мысықтардың генотиптерi қандай?

A) екеуi де доминантты гендерi бар гомозиготалы;

B) екеуi де рецессивтi гендерi бар гомозиготалы;

C) бiреуi гомозиготалы, екiншiсi гетерозиготалы;

D) екеуi де гетерозиготалы;

E) көп гендердiң әсерiнен;

66. Егер де адамның жыныстық хромосомасының жиынтығы ХХҮ болса , онда адам қай

жынысты болады ?

A) ұрғашы;

B) интерсекс;

C) еркек;

D) ана мозайкалы болады;

E) дүрыс жауабы жоқ;

67. Егер де дальтонизм тасымалдайтын гетерозиготалы әйелдiң және көру-қабiлеттiлiгi жақсы еркектiң некесiнен қандай ұрпақты күтуге болады? Белгi жыныспен тiзбектелген және рецессивтi?

A) қыздарының жартысы дальтониктер;

B) қыздары -белгi тасымалдаушы, ал ұлдары дальтониктер;

C) ұлдарының жартысы- дальтониктер, қалғанының көру қабiлеттiлiгi жақсы;

D) барлығының көру қабiлеттiлiгi кәдiмгiдей;

E) балаларының жартысы дальтониктер;

68. Тұқым қуалайтын аурумен ауыратын еркек денi сау әйелмен некелескен. Олардың 8 баласы болған: 4 ұл және 4 қыз. Барлық қыздары тұқым қуалау ауруымен туған (ұлдарында ондай жоқ). Осы тұқым қуалау ауруы қай типке жатады?

A) аутосомды рецессивтi;

B) аутосомды доминантты;

C) Ххромосомасымен тiзбектелген доминантты;

D) Ү хромосомасымен тiзбектелген рецессивтi;

E) жауабы жоқ;

69. Мысықтардың жирен шаштылығын реттейтiн ген - r, ал R-қайшылығын реттейдi. Осы екеуi де Х хромосомында шоғырланған. Ү хромосомы жоқ. Геннотиптерiнде Rr генi бар. Аналық мысықтар тасбақа түсi болады. Неге аталық мысықтарда тасбақаның түсi мүлдем кездеспейдi?

A) Ү-хромосомасы тасбақаның түсiнiң пайда болуын болдырмайды;

B) қара түстi R генi аталық мысықтардың r генiн басып тастайды;

C) аталық мысықтар гетерозиготалы, яғни екi Х хромосомы болмайды;

D) Х хромосомадағы гендерге аутосомдар ықпалын тигiзедi;

E) цитоплазмасында тұқым қуалайды;

70. Егер ұрпағында фенотип 1:1 қатынаста кездессе, онда ата-аналары туралы не айтуға болады?

A) екеуi де гетерозиготалы;

B) екеуi де гомозиготалы;

C) бiреуi гетерозиготалы, ал екiншiсi рецессивтi гомозиготалы;

D) бiреуi гетерозиготалы да, ал екiншiсi доминантты гомозиготалы;

E) барлық жауаптары дұрыс;

71. Гомозиготалы ата-аналарын шағылыстырғанда, пайда болған будандағы белгiлер қалай аталады?

A) рецессивтi;

B) альтернативтi;

C) доминантты;

D) аллельдi;

E) қосымша;

72. Асбұршақтың қандай ерекшелiктерi оны генетикалық зерттеу барысында ыңғайлы объектетедi?

A) бақша өсiмдiгi;

B) бiр өсiмдiкте көп гүл болғандықтан;

C) әр асбұршақта бiрнеше дән байланғандықтан;

D) ұрпақтары iрi болғандықтан;

E) асбұршақ өздiгiнен тозаңданады және бiр-бiрiнен ерекшеленетiн әртүрлi морфологиялық түрлерi бар;

73. Мендельдiң пайдаланған методикасының қайсысын сiз тұқымқуалаушылық заңдылықтарын анықтауда ең негiзгiсi деп санаймыз?

A) әртүрлi белгiлерi бар ата-анасын алуы;

B) әртүлi сорттары бар асбұршақты объект ретiнде пайдалануы;

C) қолдан тозаңдандыру жүргiзуi;

D) өздiгiнен тозаңдандыруы;

E) пайда болған ұрпақтарды дәлдiкпен санап отыруы;

74. Мейоз барысында аллельдi гендер қалай ажырайды?

A) бiр хромосомада болады;

B) бiр ядрода болады;

C) бiр клеткада болады;

D) әртүрлi клеткаларда болады;

E) олардың ажырауында ешқандай заңдылық болмайды;

75. Мына формула 1:2:1 қандай будандасуда генотипi мен фенотипi бойынша F2-де ажырайды?

A) моногибридтi;

B) анализдеушi;

C) толық емес доминанттылық пен моногибридтi;

D) дигибридтi;

E) полигибридтi;

76. «aң төрт түрлi аллельдi формада болуы ықтимал (а1, а2 , а3, а4) диплоидты организмдерде қандай гетерозиготалы генотип болуы мүмкiн?

A) а1 а1;

B) а₁а₂; a₂а₃ ;

C) а₃а₃; а₄а₄;

D) а₁а₂; а₁а3; а₁а₄; а₂а₃;

E) а₄а₃;

77. Егер ұрпақтар арасындағы фенотиптерi 9:3:3:1 болса ата - аналары жөнiнде не айтуға болады?

A) бiр белгiсi бойынша гомозиготалы;

B) екi белгiсi бойынша гомозиготалы;

C) үш белгiсi бойынша гомозиготалы;

D) екi белгiсi бойынша гетерозиготалы;

E) бiр белгiсi бойынша гетерозиготалы;

78. Қандай гендер тәуелсiз тұқымқуалайды?

A) аллельдi;

B) жыныс хромосомаларындағы аллельдi гендер;

C) тiркес;

D) бiр хромосомадағы аллельдi емес гендер;

E) аллельдi емес әртүрлi жұп хромосомалардағы гендер;

79. Егер А және В гендер өзара толық тiркессе диплоидты организмнiң генотипi қандай

гаметаларды түзедi?

A) АВ, аВ, АВ, аВ;

B) Ав, аВ;

C) АВ, аВ;

D) Аа, Вв;

E) А. В. а. в;

80. Мысықтардың жүнiнiң түсi сарғыш болуы r генiне байланысты, ал қара түсi болуы-R генiне байланысты. Бұл екi генде Х- хромосомада шоғырланады. Осыған сәйкес ген У-хромосомада жоқ. Мысықта Rr генотипi болса тарғыл түстi болады. Нелiктен аталық мысықтар тарғыл түстi болып кездеспейдi?

A) У хромосома тарғыл түстiң пайда болуына жол бермейдi;

B) тарғыл түстi (аталық) мысықтар тiршiлiкке жарамсыз болады;

C) аутосомалар Х-хромосома гендерiне әсер етедi;

D) қара түстi R генi аталық мысықтардың r генiнен басым болады;

E) аталық мысықтар гетерозиготалы болмайды яғни оларды екi х хромосома болмайды;

81. Генетикада жаңа құрым дегенiмiз?

A) жаңа мутацияның бiлiнуi;

B) аллельдi емес гендердiң әсерiнен ұрпақтарда жаңа қасиеттердiң пайда болуы;

C) ата-ана қасиеттерiнiң ұрпақтарында жойылып кетуi;

D) аллельдi гендердiң әсерiнен ұрпақтарда жаңа қасиеттердiң пайда болуы;

E) модификациялық өзгерiстердiң пайда болуы;

82. Генетикалық анализдiң қандай нәтижесi хромосомалық тұқым қуалау теориясын дәлелдейдi? A) гибридтердiң бiрiншi ұрпақ белгiлерiнiң бiркелкiлiгi;

B) белгiлердiң басымдылығы;

C) Ғ2-де ажырауы;

D) тiркес тұқым қуалау;

E) тiркес тұқым қуалаудағы хромосомалар жиынтығы санының гаплоидты жиынтықпен сәйкес келуi;

83. Мына аталған әдiстердiң қайсысы адам генетикасын зерттеуде пайдаланылады?

A) палеонтологиялық;

B) егiздiк;

C) математикалық;

D) эмбриологиялық;

E) салыстырмалы -анатомиялық ;

84. Ғ1 гибридтерi фенотипi бойынша ата-аналарынан қандай жағдайда айырмашылығы болады?

A) толық доминанттылықта;

B) толық емес доминанттылықта;

C) доминанттылық жоқ болғанда;

D) егер ата-аналары гетерозиготалы болса;

E) тiркес толық тұқым қуалаушылықта;

85. Өсiмдiктердiң гомозиготалы линияларында (таза) белгiлердiң өзгергiштiгiн немен түсiндiруге болады?

A) мутациямен;

B) модификациямен;

C) гендердiң жаңа модификациясымен;

D) кроссинговер болғандықтан;

E) особьтар жынысын қайта анықтаудан;

86. Қалыпты пигментациялы ата-аналарынан альбинос бала туылды. Бұл неге байланысты?

A) альбинизм генi доминантты;

B) альбинизм генi рецессивтi;

C) толық емес доминанттылық орын алады;

D) гормональдi әсер;

E) белгiлердiң жаңадан пайда болуы жүредi;

87. Адамға рецессивтi 5 ген туа керең-мылқаулықты көрсетедi, ауру керең-мылқау еркек сау әйелге үйленедi. Олардың баласы сау, естуi жақсы. Анасының генотипi қандай?

A) ss;

C) ss немесе SS;

D) Ss немесе ss;

E) Ss;

A) бiр;

C) үш;

E) ноль;

89. Анализдеушi будандастыру мынадай жағдайда пайдаланылады?

A) тұқым қуалау белгiлерiн анализдеуде;

B) Мендель заңдарын тексеруде;

C) ата-аналар фенотипiн анықтауда;

D) ата-аналар генотипiн анықтауда;

E) особьтардың доминантты фенотипiмен бiрге особьтар генотипiн анықтауда;

90. Мендельдiң (белгiлердiң тәуелсiз таралу заңы) 2-шi заңының негiзi?

A) Ғ2-де ата-анасынан өзгеше фенотиптер пайда болады;

B) Ғ1-де белгiлердiң ажырауы жүредi ;

C) Ғ2-де белгiлердiң ажырауы жүредi ;

D) дигибридтi будандастыруда бiр белгi басқа белгiге тәуелсiз тұқым қуалайды;

E) белгiлер жынысына тәуелсiз тұқым қуалайды;

91. Ұрпақта фенотипi бойынша қатынас 3:1 болса генотиптерi қандай?

A) АА Х аа;

B) АА Х Аа;

C) Аа Х Аа;

D) Аа Х аа;

E)АА Х АА;

92. Егер әкесi дальтоник (рецессивтi ген Х хромосомада орналасқан) шешесi сау болса онда бұлардың ер баласының дальтонизмге қандай қатысы болады?

A) ер баласы дальтонизм генiн әкесiнен алады;

B) ер баласына әкесi мен шешесiнiң 1-нiң тек рецессивтi гендерi берiлсе сонда ғана дальтонизмге шалдығады;

C) ер баласы дальтонизм генiн тек қана шешесiнен алады ал, әкесiнiң генотипi бұл жерде ер балаға ешқандай әсер етпейдi;

D) Бұл жанұяда барлық ер балалары дальтоник болуы керек;

E) бұл жанұяда барлық балалары дальтоник болуы керек;

93. Буданның екiншi ұрпағын алуда Г.Мендель тозаңдандырудың қандай түрiн пайдаланды?

A) айқас тозаңдандыру;

B) өздiгiнен тозаңдандыру;

C) жел арқылы тозақдандыру;

D) қолдан тозаңдандыру;

E) тозаңдар қосылысымен тозаңдандыру;

94. Мендельдiң зерттеуi бойынша белгiлердiң тұқым қуалауы барысындағы заңдылықтардың ең негiзгiсiн атаңыз?

A) будандардың бiрiншi ұрпағының бiркелкiлiгi зақы;

B) белгiлердiң тұқым қуалау барысындағы гендердiң тәуелсiз таралу заңы;

C) ажырау заңы;

D) организмдердiң белгiлерi дискреттi тұқым қуалаушылық бiрлiгiмен анықталады.;

E) белгiлердiң пайда болуы қоршаған ортаға байланысты анықталады;

95. Қояндардың жүнiнiң түсiн екi жұп гендер бақылайды: А - қара пигменттi синтездесе а - пигмент синтезделмейдi, В- пигменттi қоян жүнiне тегiс таратпай сұр түс бередi в-пигмент таратуға қатыспайды. Осы гендердiң барлық қатынастарында қандай фенотиптерi болуы мүмкiн?

A) қара (А-вв) сұр (А-В) ақ (аавв, ааВ);

B) қара (А-вв) сұр (А-вв) ақ (аавв);

C) тек ақ, (А-В);

D) қара (А-вв) сұр (А-вв);

E) ақ (аавв) сұр (А-в), (аав);

96. Адамдарда қалыпты пигменттi (терiнiң түсi) некеден альбинос (ақ) бала туған. Бұлай болуы мүмкiн бе?

A) ген альбинизмi доминантты;

B) ген альбинизмi рецессивтi;

C) толық емес доминантты;

D) белгiнiң аралық тұқым қуалауы жүредi;

E) анализдеушi будандастыру жүредi;

97. Адам шашының бұйра болу белгiсi болжам бойынша доминантты белгi жанұяда үш бала бар. Қызының шашы тiк, ал екi ағасының бiреуiнiкi-бұйра, бiреуiнiкi тiк. Шешесiнiң шашы бұйра ал әкесiнiкi тiк. Ата-аналарының генотиптерi қандай ?

A) екеуi де гетерозиготалы;

B) шешесi гетерозиготалы, әкесi-рецессивтi гомозиготалы;

C) екеуi де доминантты гомозиготалы;

D) екеуi де рецессивтi гомозиготалы;

E) шешесi-гомозиготалы рецессивтi, әкесi-гетерозиготалы;

98. Егер ұрпағында фенотип 3:1 қатынаста кездессе онда ата-аналары туралы не деуге болады?

A) бiр ген арқылы гомозиготалы;

B) бiр ген арқылы гетерозиготалы;

C) рецессив бойынша гомозиготалы;

D) доминант бойынша гомозиготалы;

E) екi ген бойынша гомозиготалы;

99. Егер ұрпағында фенотип 9:3:3:1 қатынаста кездессе. онда ата-аналары туралы не айтуға болады?

A) А генi арқылы гомозиготалы;

B) А және В гендерi арқылы дигетерозиготалы;

C) В генi бойынша гетерозиготалы;

D) А генi бойынша гомозиготалы;

E) А және В генi бойынша гомозиготалы;

100. Диплоидтық ағзада неше аллельдiк ген белгiлерi бар?

A) 1;

C) 3;

E) 8;

A) гамозиготалы;

B) гетерозиготалы;

C) аллельдi;

D) бластула;

E) гаструла;

102. Мендельдiң тәжiрибесiндегi дигибридтi шағылыстыруда жұп белгiлердiң гендерi қалай oрналасқан?

A) үш жұп хромосомада;

B) гомологиялық хромосомалардың әртүрлi жұбында;

C) екi хромосомада;

D) гомологты хромосомада;

E) бiр жұп хромосомада;

103. Қандай жанұяда балаларының бiр бөлiгi альбинос болады? (альбинизм генi-рецессивтi, аутосомада-а)

A) АА аа;

B) Аа аа;

C) аа аа;

D) ВВ Вв;

E) ВВ вв;

104. Мейозда аллельдi гендер қалай ажырайды?

A) бiр жасушада болады;

B) әр жасушада болады;

C) бiр хромосомада болады;

D) бiр ядрода болады;

E) бiр зиготада болады;

105. Қандай шағылыстыруда ажырау 1:1 қатынасында өтедi?

A) тригибридтi;

B) анализдеушi;

C) дигибридтi;

D) моногибридтi аралық тұқым қуалау;

E) моногибридтi толық доминанттылықта;

106. Гибридтердiң екiншi ұрпағын алу үшiн Г.Мендель тозаңдандырудың қандай тәсiлiн қолданды?

A) айқасқан;

B) өздiгiнен тозаңданғыш;

C) жел арқылы тозаңданатын;

D) табиғи тозаңданатын;

E) бунақ дене арқылы тозаңданатын;

107. Г.Мендель зерттеулерiндегi ас бұршақтарға қандай белгi тән?

A) айқас тозаңданушы өсiмдiктер;

B) өздiгiнен тозаңданушы өсiмдiктер;

C) қөп жылдық өсiмдiктер;

D) белгiлерi онша бiлiнбейтiн;

E) бунақ дене арқылы тозаңданушылар;

108. Қандай жекелеген түрлердi гомозиготалы деп атайды?

A) әртүрлi аллельдi генi бар;

B) бiркелкi аллельдi генi бар;

C) генi жоқ;

D) мутантты генi бар;

E) аллельдi және мутантты гендер жиынтығы;

109. Гибридтердiң бiрiншi ұрпағын алу ұшiн Г.Мендель тозаңдандырудың қандай тәсiлiн қолданды?

A) айқас тозаңдану;

B) өздiгiнен тозаңданғыш;

C) жел арқылы тозаңданатын;

D) табиғи тозаңданатын;

E) бунақ дене арқылы тозаңданатын;

110. Генотип пен фенотип қандай будандастыруда 1:2:1 формуласы бойынша ажырайды?

A) моногибридтi;

B) талдаушы;

C) дигибридтi;

D) моногибридтi толық емес доминанттылық;

E) полигибридтi;

111. Моногибридтi будандастыруда Р2 - ұрпақта 3 генотип, ал дигибридтi будандастыруда 9 генотип түзiледi. Полигибридтi будандастырудың 2-шi ұрпағының генотиптерi санының жалпы формуласы қандай? (п-белгiлер саны).

A) 2п;

C) 3п;

E) п;

A) ss;

C) Kk;

E) SS KK;

113. Адамдарда қалыпты пигменттi (терiнiң түсi) некеден альбинос (ақ) бала туған. Әке-шешесiнiң генотипiн анықтаңыз. Пигменттiң түзiлуiне жауап беретiн ген - К?

A) КК, Кк;

B) КК, КК;

C) кк, кк;

D) Кк, Кк;

E) жауабы жоқ;

114. Инсектицид уына (ДДТ) төзiмдi тарақанның аталықтарын ДДТ-ға төзiмсiз арақандардың аналықтарымен будандастырылған. Бiрнеше ұрпақтағы Ғ1 пайда болған жекелеген түрлер ДДТ-ға төзiмдi. Екiншi ұрпақтың Ғ2 жекелеген түрлердiң ажырату қатынасы: 3 бөлiгi төзiмдi, 1 бөлiгi төзiмсiз. Екiншi ұрпақтағы төзiмдi жекелеген түрлердi бiр-бiрiмен будандастырғанда қанша бөлiгi төзiмсiз жекелеген түрлердi бередi?

A) төзiмсiз ұрпағы болмайды;

B) барлығы да төзiмдi;

C) Ғ2- ден 5/6 бөлiгi төзiмдi;

D) Ғ2-ден 2/3 бөлiгi төзiмдi;

E) 1/3 Ғ2 бөлiгi төзiмдi;

115. Қандай гендер тәуелсiз тұқым қуалайды?

A) аллельдi гендер;

B) тiзбектелген гендер;

C) бiр хромосомадағы аллельдiк емес гендер;

D) аллельдi гендер әр түрлi жұп хромосомада;

E) жауабы жоқ;

116. Фенотип қандай шағылыстыруда 3:1 формуласы бойынша ажырайды?

A) моногибридтi шағылыстыруда және аралық тұқымқуалауда;

B) талдаушы;

C) дигибридтi;

D) моногибридтi толық доминанттылықта;

E) моногибридтi толық емес доминанттылықта;

117. Бұршақ тұқымының тегiс (А) және мұртшасының (S) гендерi бiр хромосомада орналасқан ААSS k aass шағылыстырады. Сонда Ғi қандай болады?

A) жаңа белгiлер пайда болады;

B) ажырайтын;

C) тек қана рецессивтi белгiлер;

D) тек қана доминантты белгiлер;

E) ұрпағында ешқандай да өзгерiстер болмайды;

118. Қандай будандастыруда фенотип бойынша ажырау 1:1 арақатынасында өтедi?

A) дигибридтi;

B) полигибридтi;

C) моногибридтi;

D) талдаушы;

E) қайыра;

119. Қандай белгiлердi альтернативтi деп атайды?

A) ұқсас;

B) бiрдей;

C) әртүрлi;

D) қарама-қарсы;

E) бiрiн-бiрi толықтыратын;

120. Егер екi қара тышқанды шағылыстырсақ ұрпақтары әрқашанда қара түстi болады. Ал сары тышқандарды шағылыстырсақ онда 1/3 қара түстi 2/3 сары түстi (1:2) мұны қалай түсiндiруге болады ?

A) сары және қара түс гендер аллельдi емес;

B) қара түс гендерi доминантты, сары рецессивтi;

C) сары түстi гендер қара түстi гендер толық емес доминанттайды;

D) екi ген түстерi де Х - хромосомада;

E) сары тышқандар әрқашанда гетерозиготалы себебi сары түстi гомозиготалар өмiрге жарамсыз, сондықтан өмiр сүрмейдi ;

121. ДДТ генсектицид уына тұрақты таракандарды ДДТ-ға сезгiш аналықтарымен шағылыстырылды. Ғ1 особьтары ДДТ-ға тұрақты болып Ғ2-де гендердiң ажырауы жұрiп: 3 бөлiгi тұрақты бiр сезгiш болады. Ғ2-де тұрақты особьтардың қанша бөлiгi өзара шағылысқанда сезгiш ұрпақ бередi?

A) Ғ2-де ешқайсысы;

B) F2 тұрақты;

C) Ғ2-де 2/4 тұрақты;

D) Ғ2-де 9 тұрақты;

E) Ғ2-де 2/3 тұрақты;

122. Адамдарда бұйра шаш доминантты белгi анасының шашы бұйра, әкесiнiң шашы тiк жанұяда ұш бала бар: қызының шашы тiк, екi iнiсiнiң бiреуiнiкi тiк, екiншiсiнiкi бұйра. Ата-аналарының генотиптерi қандай?

A) DD x dd;

B) DD xDd;

C) Dd x DD;

D) Dd x Dd;

E) dd x dd;

123. Асбұршақтың тұқымының тегiс (А) және мұртшалары бар (S) гендерi бiр хромосомада орналасқан (АI) бiркелкi, (SI) будандастыруда АIIа х аIIа ? SIIS x SIIS?

A) доминантты белгiлерiмен бiркелкi;

B) рецессивтi белгiлерiмен;

C) 1:1 қатынаста ыдырайды;

D) 4:1:1:1 қатынаста ыдырайды;

E) 3:1 қатынаста ыдырайды;

124. Қандай жекелеген түрлердi гетерозиготалы деп атайды?

A) әртүрлi аллельдi генi бар;

B) бiркелькi аллельдi генi бар;

C) генi жоқ;

D) мутантты генi бар;

E) аллельдi және мутантты гендерр жиынтығы;

125. Моногибридтi будандастыруда будан организмдегi хромосомада қанша аллельдiк ген бiр белгi үшiн жауап бередi?

A) бiр;

C) үш;

E) бес;

A) моногибридтi толық доминантты;

B) дигибридтi будандастырруда;

C) қайыра будандастыру;

D) полигибридтi;

E) талдаушы;