Жаратылыстану ғылымдары факультетінің деканы

 

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым

: 

алтыншы

 

 

29 

ЕҰУ

 

Ф

 703-08-16. 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

. 

Алтыншы

 

басылым

 

 

б

) 

электронды

 – 

иондық

 

баланс

 

əдісі

: 

 

MnO

2

+HBr

®

MnBr

2

+Br

2

+H

2

O 

 

MnO

2

 + 4H

+

 +2e 

®

 Mn

+2

 + 2H

2

O 

1 

2Br

-

 - 2e

-

®

 Br

2

 

1 

 

MnO

2

 + 4H

+

 +2Br

-

®

 Mn

+2

 + 2H

2

O + Br

2

; 

MnO

2

 + 4HBr = MnBr

2

 + Br

2

 + 2H

2

O 

 

Cu

2

S + HNO

3(

конц

)

®

 CuSO

4

 + Cu(NO

3

)

2

 + NO

2

 + H

2

O 

 

NO

3

-

 + 2H

+

 + 1e 

®

 NO

2

 + H

2

O 

10 

Cu

2

S + 4H

2

O-10e 

®

 2Cu

+2

 + 8H

+

+SO

4

-2

 

1 

 

10NO

3

-

 + 20H

+

 +Cu

2

S +4H

2

O 

®

 10NO

2

 +10H

2

O+2Cu

2+

+8H

+

+SO

4

2-

; 

Cu

2

S + 12HNO

3(

конц

)

®

 CuSO

4

 + Cu(NO

3

)

2

 +10NO

2

 + 6H

2

O. 

 

ДƏРІС

 

№

12 

тақырыбы

: 

 

Гальваникалық

 

элемент

. 

Электролиз

 

жəне

 

оның

 

заңдары

. 

Тотығу

- 

тотықсыздану

 

реакцияларының

 

бағыты

. 

Металдардың

 

коррозиясын

 

оқытудың

 

əдіснамалық

 

аспектілері

 

 

Тотығу

-

тотықсыздану

 

реакциялары

 

химиялық

 

анализдің

 

негізгі

 

əдістерінің

 

бірі

 

ретінде

 

аналитикалық

 

практикада

 

кеңінен

 

қолданылады

. 

Тотығу

-

тотықсыздану

, 

немесе

 

редокс

-

процестерде

, 

электрондар

 

реакцияласатын

 

бір

 

заттан

 

екіншісіне

 

тасымалданады

. 

Зат

 

тотығу

 

барысында

 

электрондарды

 

береді

, 

нəтижесінде

 

заттың

 

тотығу

 

дəрежесі

 

жоғарлайды

, 

ал

 

тотықсыздануында

-

қабылдайды

, 

заттың

 

тотығу

 

дəрежесі

 

төмендейді

. 

Электронды

 

беретін

 

зат

 

тотықсыздандырғыш

, 

ал

 

қабылдайтын

  -

тотықтырғыш

 

деп

 

аталады

. 

Төменде

 

мырыштың

 

тотығуының

 

жəне

 

күмістің

 

тотықсыздануының

 

жартылай

 

реакция

 

мысалдары

 

келтірілген

: 

𝑍𝑛 − 2𝑒

D

  ⇆ 𝑍𝑛

>9

 

𝐴𝑔

+

+ 𝑒  ⇆  𝐴𝑔

 

Бір

 

заттан

 

екінші

 

затқа

 

берілген

 

электрондар

 

саны

 

қабылданған

 

электрондар

 

санына

 

тең

 

болуы

 

керек

.

Келтірілген

 

мысалда

 

металдық

 

мырыш

 

екі

 

электрон

 

беріп

, 

тотығады

. 

Бұл

 

екі

 

электрон

 

басқа

 

затпен

 (

бұл

 

мысалда

 

күміспен

) 

қабылдануы

 

керек

.

Сондықтан

 

жартылай

 

реакцияның

 

теңдеуін

 2 

көбейтіп

, 

тотығу

-

тотықсыздану

 

реакцияның

 

толық

 

теңдеуін

 

алады

: 

𝑍𝑛 − 2𝑒

D

  ⇆ 𝑍𝑛

>9

 

2𝐴𝑔

9 

+ 2𝑒

D

  ⇆ 2𝐴𝑔

 

 

----  ---------------------------------- 

𝑍𝑛 + 2𝐴𝑔

9

=   𝑍𝑛

>9

 + 

2𝐴𝑔

 

Жартылай

 

реакциялар

 

бір

-

біріне

 

тəуелді

 

бір

 

мезгілде

 

жүреді

. 

Заттың

 

тотыққан

(

тт

) 

жəне

 

тотықсызданған

 (

тс

)

түрлері

 

бір

 

редокс

 

жұп

 

құрайды

 : 

тт

1

/

тс

1 

жəне

 

тт

2

/

тс

2

, 

бұл

 

жерде

 

тт

1

 

жəне

 

тт

2

- 

элементтердің

 

тотыққан

 

түрі

. 

Келтірілген

 

реакцияда

  Zn

2+

/Zn 

жəне

  Ag

+

/Ag 

редокс

 

жұптар

.

Тотығу

-

тотықсыздану

 

реакциялары

 

электрондардың

 

донордан

 

акцепторға

 

тікелей

 

тасымалдануы

 

арқылы

 

жүреді

. 

Айталық

, 

мырыш

 

пластинкасын

 

мыс

  (II) 

сульфатының

 

ерітіндісіне

 

салғанда

 

мыс

(II) 

иондары

 

мырыш

 

пластнкасының

 

бетінде

 

тотықсызданады

: 

 

жүктеу/скачать 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: