Жаратылыстану ғылымдары факультетінің деканы

 

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым

: 

алтыншы

 

 

37 

ЕҰУ

 

Ф

 703-08-16. 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

. 

Алтыншы

 

басылым

 

 

диссоциациясы

 

толығырақ

 

жүреді

. 

Төменде

 

келтірілген

  3 

кестеде

 

электролиттер

 

К

 

жəне

 

рК

 

мəндерін

 

салыстыру

 

негізінде

 

электролиттік

 

күшінің

 

жоғарлау

 

ретімен

 

орналасқан

. 

 

Кейбір

 

əлсіз

 

электролиттердің

 

сулы

 

ерітінділерінің

 

диссоциациялану

 

константалары

 

(25

о

С

) 

Атауы

 

Формуласы

 

К

 

pK= -lgK 

Бор

 

қышқылы

 

𝐻

7

𝐵𝑂

7

 

𝐾

E

= 5,8 ∙ 10

DEH

 

9,24 

Күкіртті

 

сутек

 

𝐻

>

𝑆

 

𝐾

E

= 6 ∙ 10

DI

 

7,22 

Көмір

 

қышқылы

 

𝐻

>

𝐶𝑂

7

 

𝐾

E

= 4,5 ∙ 10

D£

 

6,35 

Сірке

 

қышқылы

 

𝐶𝐻

7

𝐶𝑂𝑂𝐻

 

1,8 ∙ 10

DJ

 

4,75 

Аммоний

 

гироксиді

 

𝑁𝐻

U

OH 

1,8 ∙ 10

DJ

 

4,75 

Құмырсқа

 

қышқылы

 

HCOOH 

1,8 ∙ 10

DU

 

3,74 

Азотты

 

қышқыл

 

𝐻𝑁𝑂

>

 

4 ∙ 10

DU

 

3,40 

Күкіртті

 

қышқыл

 

𝐻

>

𝑆𝑂

7

 

𝐾

E

= 1,6 ∙ 10

D>

 

1,80 

Кальций

 

гидроксиді

 

Ca(OH

)

>

 

𝐾

E

= 4 ∙ 10

D>

 

1,40 

 

Электролиттің

 

электролиттік

 

диссоциациялану

 

константасының

 

мəні

 

еріткіштің

 

табиғатына

 

тəуелді

: 

еріткіштің

 

полярлығы

 

төмен

 

болсаконстантаның

 

мəні

 

де

 

кіші

 

болады

. 

Электролиттік

 

диссоциациялану

 

константасының

 

мəнін

 

біле

 

отырып

, 

қышқылдар

 

мен

 

негіздердің

 

Н

+ 

жəне

 

ОН

-

иондарының

 

концентрацияларын

, 

электролиттік

 

диссоциациялану

, 

гидролиздену

 

дəрежелерін

 

жəне

 

тепе

-

теңдіктегі

 

жүйенің

 

күйін

 

сипаттауға

 

мүмкіндік

 

беретін

 

басқада

 

параметрлерді

 

есептеуге

 

болады

. 

Электролиттің

 

тепе

-

теңдіктегі

 

күйініңекінші

 

сандық

 

сипаттамасы

 - 

электролиттік

 

диссоциациялану

 

дəрежесі

 

α

  – 

ерітіндідегі

 

заттың

 

иондарға

 

ыдыраған

 

мөлшерін

 

көрсететін

 

шама

 : 

𝛼 =

𝑐

дис

с

жалпы

 (3.2.4. )

 

Электролиттік

 

диссоциациялану

 

дəрежесінің

 

мəні

 

күшті

 

электролиттердің

 

ерітінділерінде

 

бірге

 

тең

, 

ал

 

əлсіз

 

электролиттерде

 

бірден

 

төмен

 

болатын

 

өлшем

 

бірлігі

 

жоқ

 

шама

. 

Егер

 

α

 

өрнегін

 100 

көбейтсе

, 

онда

 

электролиттік

 

диссоциациялану

 

дəрежесінің

 

пайыздық

 

мəнін

 

алуға

 

болады

.  

 

Электролиттік

 

диссоциациялану

 

константасы

 

да

, 

дəрежесіде

 

бір

 

процесті

 

сипаттайтын

 

болғандықтан

 

олардың

 

арасында

 

тəуелділік

 

бар

.  

Айталық

, 

НА

 

электролиті

 

үшін

 

диссоциация

 

теңдеуінен

 

𝐻𝐴  ↔ 𝐻

+

+ 𝐴

-

 

тепе

-

теңдік

 

константасы

 

келесі

 

түрде

 

анықталады

: 

𝐾 =

[𝐻

9

][𝐴

D

]

[𝐻𝐴]

 (3.2.5. )

 

Жоғарыда

 

айтылған

 

тəуелділікті

 

анықтау

 

үшін

 

тепе

-

теңдіктегі

 

иондар

 

концентрациясы

 

диссоциациялану

 

дəрежесі

 𝛼

 

жəне

 

молекулалардың

 

жалпы

 

концентрациясы

 

с

 

арқылы

 

өрнектеледі

: 

[𝐻

+

] =   [𝐴

-

] =  𝛼 

·

 с (3.2.6. )

 

Электролиттің

 

диссоциацияланбаған

 

бөлігінің

 

концентрациясы

: 

[𝐻𝐴]   =  с – [ 𝐻

+

]   =  с – [𝐴

-

]   =  с –  с 𝛼 (3.2.7. )

 

Диссоциациялану

 

константасын

 

осы

 

шамалар

 

арқылы

 

өрнектегенде

 : 

𝐾 =

𝛼

>

𝑐

1 − 𝛼

 (3.2.8. )

 

 

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

жүктеу/скачать 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: