Ядролық трансплантация әдістері

Б
іздің елімізде B.V. Конюхов пен Е.С. 1985 жылы Платонов микроманипуляцияны қолдана отырып, аз травматикалық ядролық тасымалдау әдісін жасады. Ол екі кезеңде жүреді: біріншіден, пеллюцидті және плазмалық мембрана аймақтарын жұқа микропипеткамен тесіп, пронуклеустерді алып тастайды, содан кейін диплоидты донор ядросы диаметрі үлкенірек (12 мкм) басқа пипеткамен бірдей тесікке енгізіледі. Бұл жағдайда зигота цитоплазмасы мен тасымалданатын донор ядросы аз зақымдалады.

Ядролық трансплантацияны цитохалазиндерді (саңырауқұлақтармен синтезделген заттар) қолдану арқылы басқа жолмен де жүргізуге болады.

Цитохалазин В микрофиламент құрылымын бұзады және бірегей ядролық теңестіруге ықпал етеді. Ядро цитоплазманың жіңішке сабағы арқылы жасушамен байланысқан күйінде қалады. Центрифугалау кезінде бұл көпір бұзылып, цитоплазманың жұқа қабатымен және цитоплазмалық мембранамен қоршалған ядролар болып табылатын ануклеатрлы жасушалар (ципластар) мен кариопласттар пайда болады. Цитопластар тығыздық градиенті бойынша бұзылмаған жасушалардан бөлінеді. Олар культуралық ыдыстың бетіне қосылу қабілетін сақтайды және өміршең жасушаны алу үшін басқа жасушалардың кариопластарымен біріктіру үшін пайдаланылуы мүмкін [14][12].
Кариопластарды оқшаулау әдістері біршама күрделірек және центрифугалау, тығыздық градиентін бөлу және т.б. сияқты бірқатар операцияларды қамтиды. Кейбір жағдайларда жасушалар мен кариопластар қоспасына диаметрі 1–3 мкм тантал бөлшектері қосылады. Олар жасушаларға еніп, ешқашан кариопластқа енбейді, сондықтан ауыр жасушалар кариопластарға қарағанда тезірек орналасады.
Цитопластарда қалыпты жасушаға тән органеллалардың барлық түрлері болады, субстратқа бекіну қабілетін сақтайды, қатпарлы қабықша түзеді, қозғалады, пиноцитозды жүзеге асырады.
Кариопластар цитоплазманың жұқа қабатымен (жалпы жасушалық цитоплазманың шамамен 10%-ы) қоршалған және ықшам эндоплазмалық ретикулум, бірнеше митохондриялар мен рибосомалардан тұрады. Кейбір жасуша линияларында кариопластардың 1/10 бөлігі цитоплазманың барлық жоғалған көлемін қалпына келтіріп, өміршең жасушаларға айналады.
Жасушаларды қалпына келтіру үшін 1 цитопластқа 100 кариопласт пропорциясында цитопласт культурасының моноқабатына тұзды буфердегі кариопластардың суспензиясы қосылады. Цитопластар қазірдің өзінде белсенді емес вирустық бөлшектермен қапталған болуы керек. 4°С температурада 45 минут, содан кейін 37°С температурада тағы 45 минут инкубациялайды. Ерітілмеген кариопластарды жою үшін Эрл ерітіндісімен жуыңыз [8].