ә) Өзінің құрбыларының әрқайсысына баға беру;
б) Таңдаудың жанама әдісі: мысалы, әрбір алты жасар оқушыда бес әртүрлі қызықты ашық хат бар. Ол мейраммен құттықтап, пошта арқылы тиісті адресатқа жібереді. Поштампта кімнің қанша және қандай ашықхат алынғаны нақты анықталады. Осының негізінде ұжым ішіндегі жан жақтылық қарым-қатынас көрінеді ( №1 сызба).
в) Сынып бойынша құрылған формасы негізінде міндеттемелердің бөлінуі: топ басшысы, тазалық секторы, редколлегия мүшелері, спорт секторы және т.б.
Осындай график арқылы оқушылардың бір бірімен қарым қатынасы құрылады. Бұл топтар эксперимент барысында әр түрлі тапсырмалар орындап, әрекет түрлерімен айналысуы керек. Кейін олардың ішінен басшы (лидер) айқын көріне бастайды. Жұмыстың мұндай жүйесі ұжымның қалыптасуын бірнеше есеге жылдамдатады, сонымен қатар ұжымның жеке тұлғаға әсер етуін қамтамасыз етеді.
Қаншалықты барлық жағдайларда негізгі параметр болып фактілер, сандар, көптеген сауалнама, тестілер, әңгіме жүргізген кезде шкаланың өлшем ретінде қолданылатыны белгілі: Салмақ, пән өлшемдері, тауар құндылығы және т.б. Тәрбиеде мұндай шкаланы кездестіру қиын. Зерттеуде педагогикалық болмыстың көп санның ішінен қайсысы болса да бағасының рангтік шкаласын өңдеп шығаруы қажет.
