Классикалық физика фотоэффект құбылысын түсіндіре алмады. Оны 1905 жылы А.Эйнштейн түсіндірді: А.Эйнштейн М.Планктың жарық заттан үздіксіз емес, жеке энергия порциялары – энергия кванттары түрінде шығарылады деген идеясын одан әрі жалғастырып, дамытты. Эйнштейннің пікірінше, жарықтың шығарылуы ғана емес, кеңістікте таралуы да және жұтылуы да белгілі бір порция –энергия кванттары түрінде жүреді. ε = hν. А – электронды металдан бөліп шығару жұмысы.
Кристалдарға немесе жартылай өткізгіштерге жарық түскенде жарық жұтылады да олардың құрамындағы кейбір электрондар сыртқа ұшып шықпағанымен, босанып толы зоналардан өткізгіштік зоналарға ауысып қозғалады да, олардың электр өткізгіштігін күшейтеді (кедергісі кемиді). Мұндай ішкі фотоэффектің мысалы жарықтандырылған кезде селеннің кедергісінің өзгерісі болып табылады. Жарық әсерінен кедергісі кемитін жартылай өткізгіштер фотокедергілер деп аталады. Фотокедергілердің сезгіштігі сыртқы фотоэффектке негізделген фотоэлементтерден жүздеген және мыңдаған есе жоғары болады.
2. Вентильдік фотоэффект.
2. Вентильдік фотоэффект.
Вентильдік фотоэффектіде жарықтың әсерінен әртүрлі екі жартылай өткізгіштердің немесе жартылай өткізгіштер мен металдың түйіскен жерінде (сыртқы электр өрісі болмағанда) фотоэлектр қозғаушы күші пайда болады. Сөйтіп, жарық түскенде жартылай өткізгіш пен металл пластина аралығында потенциалдар айырмасы пайда болады. Осы құбылыс вентильдік фотоэффект деп, осы фотоэффектке негізделіп жасалған фотоэлементтер вентильдік фотоэлементтер деп аталады, олардың сезгіштігі өте жоғары. Мұндай фотоэффектінің негізгі қасиеті күн сәулесі энергиясын тікелей электр энергиясына түрлендіруге мүмкіндік береді.
х
Жарықтын фотон теориясы. Фотонның массасы, энергиясы және импульсы Эйнштейннің жарық дискретті үлестер түрінде шығарылып және жұтылуымен қатар, дискретті бөлшектер (фотондар) түрінде тарайды деген жорамалы 1924 ж. неміс физигі В. Боте тәжірибесінде тікелей расталды.
