Жасампаздық қиырында
жүктеу/скачать 406,43 Kb.
|
| СЫҒЫЛУ АЙМАҒЫНДА
Кіші әлемге қайта оралған ғарышкерлер майда ғаламшарларды дұрыстап бақылап-зерттеуді шындап қолға алды. Өткен жолы жіберіп алған әттегенайларын түзеуге тырысқан. Басты мақсаттары да осы ғажайып кіші әлем жөнінде толық ғылыми мәліметтер алып, оны тезірек Жерге, елге жеткізу еді. Өткен жолы ондай әрекеттерінің сәті түспеді. Мұндағы ең үлкен деген ғаламшардан ұшып шыққан топ-топ майда ғарыш кемелерінен өз кемелеріне оқ жаудырылған. Олардың нендей себеппен олан еткендері болса да әзірге жұмбақ-ты. Өз қолдарындағы ұлудай адам да олардың ол ниеттерін ашып айтып бере алмаған. Сол себептен кеме ақауы түзелгеннен кейін осында қайта оралуға тура келген. Ғалым-ғарышкерлердің түсініктерінше, бұл өзінше бір бөлек ғажайыг кіші әлем. Жалпы, үлкен жарылыстан бастау алған Ғаламдық кеңеюдік де кеңістіктің барлық жерінде бірдей болмауы әбден мүмкін. Fаламның түрлі-түрлі аймақтарында қаншама құбылыстар өтіп жатады. Кей жұлдыз кенеттен жарылысқа ұшырап, сығылып, ергежейлі жұлдызға айналып одан әрі қарай ойыққа көшеді. Енді бір жұлдыз жарығын бірде көбейтіп бірде азайтады. Тағы бір жұлдыз кеңістікте біреу қуғандай зымырап кеп жүйткиді. Ғаламда бұлардан өзге де ғажайып құбылыстар көп-ақ. Енді міне, мына құбылыс та солардың бірі болып ғалым-ғарышкерлерді әлі де таңдандыруда. Жұлдызаралық сапарда дәл мұндай әлемге жолығамыз деп ешқайсысы да ойлап көрмепті. Дегенмен де біршама мұқият зерттеуден кейін астрофизик Сәрсенбі Сапарұлы бір құпияны ашқандай елең етті. - Достар, сенесіңдер ме, сенбейсіңдер ме, өздерің біліңдер, біз қатер алдында тұрмыз, - деп мәлімдеді ол достарын көзімен шолып өтіп, - біз сығылған кеңістікке тап болыппыз! Енді бұл кеңістіктен тезірек аман- есен шығып кетпесек, онда біз де ұлудай адамдардың кейпіне түсеміз! Солардың тағдырын қайталайтын боламыз! - Мұны қалай түсінуге болады?- деді Тәкен жайбарақат тұрған адамдай болып, ішінен бір қиындықты сезіп-білсе де. - Өткен жолы біз мына алапат кемемізден бұл кеңістіктегі сығылу аймағына жақындаған жоқ едік, - деді астрофизик үлкен иллюминатор әйнегі арқылы сыртқа көз тастап алып, - сондықтан да біз пәлендей ештемені сезген жоқ болатынбыз. Енді қараңдаршы, уақыт санап бойымыз қысқарып барады. Ал мына алапат кемеміз онан сайын кеңи түсуде. Енді біраз тұрсақ, жаңағы айтқанымдай, ұлудай адамдарға теңелеміз. - Сонда мына Ғаламның кеңеюі мен сығылуы адам организмінің мүшелерінің әрқалай өсетіні сияқты болғаны ма? деп барып Жақан ойға батты. - Достар, қараңдаршы өздеріңе, - деді сол кезде Сейдолла Тұрсынұлы қабырғадағы айнаға қарап алып, - менің бойым әуелдегіден расында да аласара бастаған сияқты. Осыдан біраз уақыт қана бұрын айнаға емін-еркін қарай алатын едім. Енді бойым сәл жетіңкіремей, аяғымның астына бірдеме қоюға тура келетін сияқты. - Ендеше не қиындықты күтіп тұрмыз? Сығылу кеңістігінен шығайық та тезірек! - деп дегбірсіздене бастады Сәлмен Әбдіғаппарұлы. - Дұрыс айтасың! - деді оған Тәкен бірден келісімін беріп, - кемені сығылу аймағынан тездетіп әкетейік былай... - Сонда біз қара ойықтың тарту аймағына тап болғандай болып тұрмыз ба? - деді сол кезде геолог Азамат Амангелдіұлы. - Дәл солай! Бұл тек кеңістік! - деді оған Сәрсенбі. - Сонда бұл кеңістік өзінің кеңею кезеңінен өткен бе? - Иә. Ғаламдағы барлық кеңістік бірдей кеңейіп, бірдей сығылмаса керек! Мынау өзі тап бір қара ойық сияқтанып өзінше бөлек сығылған кеңістік аймағы ғой! Былайша түсіндіргенде, адам денесінің бір жерінің жүйке тартылысынан тартылып қалғаны сияқты ма? - деп сәл ғана езу тартқандай болды Жақан. - Кәне, жігіттер, тездетіп әрекет жасайық, - деді осы кезде Тәкен дегбірсізденіп, - уақыт кетіп барады! Бізге енді көп тұруға болмайды мұнда! Осы сөзден кейін ғалым-ғарышкерлер тездетіп кеменің қозғалтқыш жүйелерін іске қосып, кемені сығылу аймағынан шығару әрекетіне кіріскен еді, кенет ұлудай адам дыбыс күшейткіш арқылы; - Ғаламшардың әскери ғарыш кемелері бізді қоршап алды! Олармен тілдескен де жөн болар!-деді. Тәкен бұл сөзге елең етіп, иллюминатордың қалың әйнегі арқылы сыртқа қарап, шын мәнінде кемені қоршай, шеңбер жасай ұшып жүрген, жұлдыз сәулесіне жылт-жылт еткен көптеген майда ғарыш кемелерін көрді. Олар минут санап кемеге жақындап келеді. Әп-әдемі шеңбер түзеген. Ол шеңбер ара-тұра кішірейіп те алады. Тәкен енді не шешімге келерін білмей тұрып қалды. Басқалар бұл кезде ештемеге қарамастан кемені сығылу аймағынан тездетіп шығарудың әрекетіне кірісіп кеткен. Ал майда кемелер болса, адамды қуған топ бал араларындай болып кемеден қалмай ұшып келеді. Олар тіпті, уақыт өткен сайын ұлғая да бастағандай болып көрінеді. Екі жақты қысымға тап болған ғалым-ғарышкерлер енді сәл уақытқа кідіріп қалған. Кемені қоршағандармен тілдесіп қалған да артық болмас еді. Бұдан кейін мұндай сәттің кездеспеуі де мүмкін. «Мына сығылу аймағынан аман-есен бір шығып алсақ, бәрі де қалпына келеді. Сәл шыдасақ, мына ғажайыптардың сырын да ашамыз. Негізгі көздеген мақсатымыз да орындалады. Ал содан соң Жерге ораламыз», - деп ойлады осы кезде Тәкен. Содан соң кемені шамалы уақытқа баяулатуды қолдады да; — Бізді қоршағандармен тілдесейік! Олар не дер екен? Бәлкім, бұлар бұл кеңістіктің сығылу себебін түсіндірер бізге? Қозғалтқыштардың жұмысын уақытша тоқтата тұрыңцаршы, - деді. — Біз қиын жағдайдамыз, Тәке? Бізге мұнда енді бір секундқа да кідіруге болмайды!-деп дегбірсізденді осы кезде Сәрсенбі. Бірақ Тәкеннің бар көңілі жыпырлаған майда кемелерде еді. Олар алапат кемені байқаусыз ғана қоршап алған. Өздері анау-мынау істерімен әлек болып жүргенде, ғаламшарлықтар ұшып келіп те қалыпты. Жасаған шеңберлері де бірте-бірте кішірейіп келеді. Тәкен әлі де болса олардан үмітін үзер емес. Иллюминатордан сыртқа қарап тұрып қалған. Бірақ есілдерті солай қарай ауғанмен де денесінің кішірейе бастағанын сезінген. Адам жазылмайтын ауруға ұшырағанда оның организмі әлсіреп, қолайсыз сезім тудырады. Ондайда адам өзінің бұл жарық та жылы дүниеден біржолата кетіп бара жатқанын сезініп, қай нәрсені де жылдам жасауға тырысады. Жайбарақаттықты ұнатпайды. Қазіргі жағдайлары да тап сондай бір сезімге ұқсаған еді. Денелері кішірейе түскен сайын қай қайсысы да бір қолайсыздықты сезіне берген. Ал Тәкеннің қазіргі мақсаты мына бейтаныстармен бір тілдесіп қалу. Сондықтан да ол енді сырттағы дыбысты қабылдап, іштегі дыбыс күшейткіштерге беретін жүйелерді іске қосты. Сол заматта кіп-кішкентай бір кеме тұп-тура иллюминаторға жақындап ұшып келді. Бұл көрініс ғалым-ғарышкерлерге су тереңіндегі кеменің иллюминаторынан қандай да бір су асты тіршілік иесіне қарап тұрғандай бір сәтті көз алдарына елестетті. Кеңістік те өзінше бір терең де кең мұхит. Ғаламат мұхит. Су астында болғанда да тап осылай иллюминатор арқылы қарауға тура келер еді. Көп майда кемелердің әлгісі иллюминаторға мейлінше таяп ұшып келгенде, ол кеменің ішінен бірнеше ұлудай адам көрінді. Тәкеннің күткені де осы еді. Ол дереу байланыс жүйесін іске қосты. Іштегі ұлудай адамды перде тұтқандай алдына ұстай қойды. Ол да тіріле берген. Өздерінің адамдарына қарап қол бұлғайды. Ғалым-ғарышкерлер олармен тілдесуге көшті. Мұндағы ұлудай адамның тілін білетіндері ғалым-ғарышкерлерге үлкен пайда болды. Көп қиналмай сөйлесіп те кетті. - Сіздер кімдерсіздер?-деп бастады кішкентай кемедегі ұлудай адамдардың басшысы. - Біз өзіміз Күн деп атайтын жұлдыз жүйесіненбіз. Өзімізді адам деп атаймыз. Жер делінетін ғаламшарда тұрамыз. Ең биік деген адамдарымыздың бойы үш метрге жетеді. Біз оны метр делінетін өлшеммен өлшейміз. Ергежейлілеріміздің бойлары бір метрге де жетпейді. - Түсіндік, - деді ғаламшардағы дамыған елдің басшысы, - біздің ең үлкен дегендеріміздің қандай екенін көріп-біліп тұрсыздар. - Сіздердің мұншалықты майда болуларыңызға бір жағдай себеп болып па еді, әлде о бастан солай жаратылғансыздар ма? Ұлудай адамдардың басшысы сәл ойланып барып сөзін жалғады. - Жоқ. Біздің ата-баларымыз о баста ірі адамдар болтан. Келе-келе мына өзіміз тіршілік етіп жүрген ғаламшарымыз бар жұлдыз шоғырындағы кеңістік уақыт санап сығыла берді. Ол сығылу уақыт өткен сайын жылдамдады. Оған қарсы еш шара жасай алмадық. Амалсыздан сол кішіреюге бейімделе бердік. Барлық тұрмысымызды денетұрқымызға қарай қайта бейімдедік. Fаламшарымызда ара-тұра болса да сол ірі кезде пайдаланылған кемелеріміз бен көліктеріміздің сақталып қалған қалдықтары бар. Бірақ олар енді бізге қажетсіз. - Тәке, қозғалайық! -деді сол кезде арадағы сөзге киліккен астрофизик Сәрсенбі, - біздің кішіреюіміз жылдамдап барады. Енді біраз кешіксек, сырттағылармен теңесеміз. - Сіздер, - деді Тәкен қолындағы сағатына қарап алып, - тағы не сұрайын деп едім... Сіздерге бізден қандай да бір көмек қажет пе? - Жоқ, — деді сырттағы кемедегі ұлудай адамдардың басшысы, - ешқандай көмектің қажеті жоқ. Сіздерге айтатыным, бұл сығылу аймағында ұзақ қалуға болмайды. Тезірек алыстаңыздар бұл аймақтан. Әйтпесе... . . — Тәке, кетелік. Енді сәлден соң мына алапат кемемізді басқара алмайтын күйге жетеміз, — деді Сәрсенбі тағы да дегбірсізденіп. - Жарайды, мына сығылу аймағынан тезірек шығайық!- деп сөйлеген кезде Тәкеннің дауысы шықпай да қалды. Бірақ ғалым-ғарышкерлер бір бірлерін жақсы естіп, жасқы түсініп тұрды. Тәкеннің бір алданышы, өзінің кішірейе бергенімен қатар, иллюминатордың арғы жағындағы бөтен кемелер мен олардың ішіндегі ғарышкерлердің көз алдында ұлғая бергені еді. Тәкен сол құбылыстың әрбір секундын бос жібермей қадала қараған-ды. Сөйтіп тұрып керісінше, өзі кішірейіп кеткенін де байқамай қалған. Енді басқару пульті де алапат нәрсеге айналды. Бәрі де бір ғаламат көрініс. Басқару панеліндегі әрбір түйме де үлкен-үлкен тақтаға айналған. Енді оларды нұқып басуға ешқаисысының да әлдері келер емес. Бұл енді алапат арал кеменің кішкентай ғаламшардың төңірегінде оның мәңгілік серігіне айналғанының белгісіндей де көрініс еді. Тәкен бұл құбылысқа әлі сенбеді. Айнала-төңірегіне қарайлай берген. Осы кезде бойларын бір түсіксіз үрей билеген ғарышкерлер хайуанаттар мен құстар бар бөлімге қарай жүрген. Жол енді ұзақ еді Әншейінде әп-сәтте жетіп баратын дәліз жолы енді қала мен даланын арасындай. Солай бола тұрса да тезірек жету үшін ғарышкерлер солай қарай өкпелері өшкенше жүгірді. Содан бір кезде қарсы алдарынан алапат қақпа-есік кезікті. Әдетте, ол қақпа-есік өздері жақындаған бетте екіге жарыла ашыла кететін. Енді еден астындағы қосымша түймені басатын салмақтары да қалмаған Еш болмаса, ергежейлілердей болсашы, жоқ, бар болғандары ұлудай ғана еді Жерден кездейсоқ осы кемеге ғарышкерлер келе қалса, олар бұларды оңайлықпен таба да қоймас. Бұл енді белгілі нәрсе де. Ғалым-ғарышкерлер қақпа-есікті аша алмаған соң, оң жақтағы дәлізге түсіп, оранжерея бөліміне қарай жүгірді. Бірақ оған кіретін қақпа-есік те ашылмады. Болмаған соң ғарышкерлер қайтадан желөкпе болып басқару пульті бар бөлімге оралды. Ғарышкерлер үлкен иллюминатор арқылы әлгі топ-топ ғарыш кемелерінің әлі де болса кемені қоршай айнала тынымсыз ұшып жүргендерін көрді. Осының алдында ғана ол кемелер түнде ұшып, жарық сәулесіне шағылысып жылт-жылт еткен ұшатын қоңыздардай ғана әсер берген болатын. Енді олай емес. Олардың әрқайсысы қатерлі кемеге айналған. Өздері алғашында байқамаған қарулар да әрбір кеменің қабырғасында самсап тұр. Елемеген ұлудай адамдар да енді өздерінен денелі көрінген. Тәкен осыған көз жеткізгенде өзін қоярға жер таппады. Ғаламат алып болып, ғаламат күшті, айлалы бола тұрып, күтпеген жерден өздері бақылап, ермек етіп, келеке етіп жүрген ұлудай ғана адамдарының алдында осыншама кішірейіп, олармен теңесіп қалғаны қандай ауыр еді. Тәкен де, басқа ғарышкерлер де ұл кезге дейін адам баласына қиянат-зорлық жасап көрген жандар емес. өздерінен әлсізді мазақ етіп, олардың намыстарына да тиген емес. Бірақ, кезінде, үлкен кезде пенде болғандықтан ұлудай адамды алақандарында ұстап, аса елемей, дәрменсіз тіп-титтей саналы тіршілік иесі деп қана қарағандары ар. Ал серіктері оны біраз ермек етіп, жүріс-тұрысына, тіршілігіне, өмірге деген құштарлығына мәз болысқан. Сол адамдар енді міне, енді өздерімен бірдей болып теңесіп шыға келді. Тіпті, олардың әскери техникалары да ештемеден кем емес. Тәкен өздерінің сығылу аймағында осындай күйге ұшырағандарына әлі де болса да сенгісі келмеді. Ол әлі де болса да бұл құбылысты кемені қоршаған кемелердегі әскери жауынгерлерді көрді. Алапат кеме ішін шарлап, талай дәліздерді басып өткеннен кейін бәрі аршап та қалды. Тәкеннің ендігі бір қуанышы мен алданышы өздері кішіреюге ұшырамай тұрып кемедегі барлық басқару жүйелерін автоматты күйге ауыстырып үлгергендері еді. Оған қалғандар да шүкіршілік етіп, іштей қуанған. Өйткені, кемені енді қолмен басқару еш мүмкін емес. Егер алапат кеме мына сығылу аймағынан аман-есен сытылып ұшып шықса, онда өздері бірте-бірте бұрынғы үлкен қалыптарына келулері де әбден мүмкін. Тек оған мол уақыт керек. Осы кезге дейін жасаған жастары қайтадан басынан басталса ғой. Онда кәне, оны тек тағдырлары ғана көрсетеді. Ең басты мақсат, енді мына тығырықтан шығу болып тұр. Енді ғарышкерлер мұндағы өзге жүйелерді зерттемек түгілі өз бастарымен қайғы болып та кеткен. Кемені қоршағандар да енді кеменің ішіне кіруге талпына бастағандай. Ғаламшар тұрғындары кеменің алдыңғы жағындағы үлкен иллюминаторға жақындағанда бұлар қуана бастады. Өйткені енді алапат кемені тастап, тіршілік әрекетіне көшкеннен өзге ештеме де қалмаған еді. ТЕҢЕСУ Ғаламшардан ұшып шыққан топ-топ кеме бөтен кемені қоршай ұшып, әбден бейнефильмге, суртке түсіріп алған соң оның ішкі жағын мұқият зерттеп алуды жөн санаған. Алғашында бәрі де осыдан бұрын түсіріліп алынған алып ғарышкерлерді көреміз деп үміттенген. Бірақ кемедегілермен тілдесіп, таныспай жатып-ақ көз алдарында кішірейіп өздерімен теңескен адамдардың куәсі болды. Ол адамдар өздерінің киімдерінің ішінен әзер жыбырлап шыққан. Содан кеме дәліздерінің ішінде олай да, былай да жүгірді. Түрлі бөлмелерін тексермек те болды. Бірақ оларынан ештеме шығара алмады. Енді олардың әлдері ештемеге, тіпті, осының алдында ғана сұқ саусақтарының ұшымен ғана нұқи қоятын түймелерге де әлдері келмейтін күйге түскен. Ғаламшарлықтар ғарышкерлердің кеме ішінен әлденені іздегендерін де байқаған. Ол киім еді. Ал өздері осы кезге дейін киген киімдерінің матасы да торкөзденіп кеткен. Онан енді киім тігу мүмкін емес. Сондықтан да олар сөйтіп өздерімен тағы бір жағынан- жалаңаштық жағынан теңесті. Бұрын-сонды киімсіз жүруге үйренбеген ғарышкерлер алғашында қатты ұялды, иллюминаторларға жақындауға батпады. Тек кейіннен жартылай киініп, бері қарай алатын жағдайға жетті. Қастарындағы ұлудай адам деп аталған адам да енді ғарышкерлердің қай қайсысынан да үлкен. Олар ұлудай адам деп санаған басқа тұрғындар да енді олардың өздеріне таңданыспен қарай бастаған. Ендігі ел басшылығының алдында тұрған қиын нәрсе, бөтен кемеге қалай ену болатын. Бірақ уақыт өте келе оның жолы да табыла бастады. Кемеде сырттан заттар қабылдайтын құбыр да бар екен. Сол арқылы кеменің бірнеше бөліміне өтуге болады. Бірақ тіршілік бөліміне өту қиын екен. Ондағы дөңгелек есіктердің бәрі де шынымен-ақ нығыз жабылған. Ол солай болуға тиісті де еді. Егер оларда саңылау қалып қойса, ғарышкерлердің өміріне қауіп төнбек. Енді екі жақтан да кемеге кіру мен одан шығу мәселесі қозғалды. Ғарышкерлер жеңіл киімнің жөнін тапқаннан кейін иллюминаторға қайтадан жақындаған. Сол кезде сырттағы арнайы ғарыш кемесімен ұшып жүрген ел басшысы алапат кемеге қайтадан жақындай түсуге бұйрық берді. Өзі ғарыш алаңы делінетін алаңға шықты. Сол кезде алапат кеменің иллюминаторының ішкі жағынан өзіне қол бұлғаған жеті адам көрінді. - Бұлар кешігіп қалды, — деді сол кезде ел басшысының жанындағы адам алапат кеменің көрініп тұрған бір бөлігін көзімен шолып өтіп. - Түсініп тұрмын,—деді өздерінің тілінде ел басшысы көзін өздеріндей адамдардан тайдырмай, — обал болды. Ертерек ескерту керек еді, бұларға жағдайды. Бірақ қалай ескертпекпіз. Әлі де болса, бұлармен емін-еркін тілдесе алмай жатырмыз. - Енді бәрі де болады, - деді жанындағы ғалымдардың бірі. - Бұл да түсінікті. Ал ең ғажабы, ана олардың қасындағы өзіміздің ғарышкеріміздің осы кезге дейін үнсіз жүргені. Оған не жоқ десейші? Бұл да өзінше бір жұмбақ. - Бәлкім, ол бізді әлсіздердің әлсізі деп санаған болар. Ал аналардың алып кезінде оларға қарсы әрекет жасауға шарасыз болды, - деді ғалымдардың басшысы, - енді ол қарап қалмас. Олармен теңесті ғой. - Иә, біз олармен теңестік. Өмір теңестірмесе, Ғалам теңестірді, кеңістік теңестірді. - Ал ендігі жоспарымыз қалай болмақ? - Жоспар - уақыттың құлы. Уақыт бәрін де бұра алады. Дегемен, бізге алдын ала жоспар жасау да артық болмаған болар еді. Енді уақыт тар. Қане, кеменің иллюминаторына жақындай түсейік. Әзірге барар жеріміз де жоқ. Қалған жағын әскери ғарыш кемелері қоршай ұшып жүрген жоқ па? Ел басшысының бұл сөзін жанындағылары ешбір қарсы сөз айтпастан қолдады. Екі жақ та әзірге бір біріне ара-тұра қол бұлғап қоюдан әрі аса алмаған. Не істесін, алапат кемені басқара алмаса. Осындай жағдайға тап боламыз деп қайсысы ойлап көріпті. Алапат кеме ішіндегі ел ғарышкерлерінің тілімен байланыса алмай жатуының өзі де байланыс жүйесінің жоқтығынан еді. Өздері радиотолқын арқылы жіберген мардымсыз дыбыс тіпті, кеменің қалың қабырғаларынан, тығыз жабылған есіктерінен өте алмады. Бәрі де қазір кеңістіктегі бір ғаламат денені сыртынан қызықтап қана тұрғандай бір күйде еді. Бір жағынан кеменің сырт пішіні де адам қолынан шыққандай емес, бейнебір табиғаттың өз жаратылысындай көрінген. Алысырақтан қараған ұлудай адамға ол тап бір ғаламшардың өзіндей болып та елестемек. Өзі де солай еді. Осындағы ғаламшардардың орталығы әрі ең үлкені осы кемеден сәл-ақ кіші. Ал өздерінің кемелері онымен салыстырғанда төңірегінде ұшып жүрген бір түнгі алын қоңыздардай ғана. Кішілердің де кішілері бар. Мұнда кеңістік сығылғанға дейін бәрі де өзгеше болатын. Мұндай кемелерді өздері де басқара алатын. Кеңістік сығылған соң ол кемелер жайына қалды. Оларды басқаруға ешбір жанның күші жетпеді. Кейіннен ғаламшардың көлемі мейлінше кішірейгенде, сол қалпында ғаламат үлкен болып қалған кемелер ғаламшардың тартылыс өрісі әлсіреген соң ғарыш кеңістігіне қарай ұшып кеткен. Олар жұлдызды әлемнің әр бағытында бейберекет ұшып жүр. Көбі сол кеңістіктегі анау-мынау ірілі-ұсақты денелерге соқтығысып, күйреп те кеткен. Ғаламшардың бетінде қалғандары тұрғындардың қажеттеріне айналған, бөлшектеніп кеткен. Кемелердің біразы осы кеме сияқты кеңістіктің сығылу аймағында көп уақытқа дейін мына кеме сияқты айналып ұшып жүрді. Олар да көптеген себептерден бүлініп, бөлшектеніп, ақыр соңында жоғалып кетті. Содан кейін ел жаңа жағдайға қалыптасқан. Адам бәрін де өзінің дене- тұрқы мен шама-шарқына қарап жасайды. Табиғат қандай дене-мүше, қандай бой мен дене берсе, адам соған сай киім киіп, жатар төсегін де сол дене-тұрқына лайықтап, тамақтанатын ыдыс-аяқтарын және басқа да күллі тұрмыстық-техникалық құралдары мен көліктерін соған лайықтайды. Кеңістік сығылып барып тоқтағаннан кейін ғаламшарлықтар өзге әрекетке амалсыз көшкен. Бұрын кеңістікті ғарыш кемесімен шарлай ұшып, ғаламшарларды зерттеп жүрсе, енді бүкіл тіршілік әрекеттерін ғаламшар бетіне ыңғайлауға тура келген. Бәрін де өздерінің дене-тұрықтары мен күш-қуаттарына лайықтаған. Бәрі де басқаша бөлек сиапат алған. Адам қаншалықты кішірейсе, ғаламшар да соған сай сығылды. Сондықтан да ғаламшардың өзінде де көптеген өзгерістер орын алды. Сығылудың салдарынан ғаламшар бетін топан су басу, жанартаулардың атқылаулары мен жер сілкінісі және тағы басқадай қиын құбылыстар болып өтті. Бірақ бұл жолы адам баласы өте саналы, білімді, техникалы болғандықтан ол апатты жеңе білді. Адамдар су астында арнайы сүңгуір кемемен тіршілігін жалғастырды, тау мен тасты паналады, кейіннен тегіс жерге үй сала бастады қайтадан. Бәрі де бір кездегі өздері менсініп, елеп қарамайтын, өлтіргісі келсе, екі саусақтың арасына қыса салатын ұлудай көлемге кішірейген соң тұрмыс-тіршіліктерін де сол үлкендіктеріне лайықтаған. Бүгінде ұлулар өздеріне үп-үлкен тіршілік иесі болып та көрінген. Енді осы ұлулардың өздерінен де сескенетін күн туған-ды. Мына алапат кеме ішіндегілер де егер жеке ғаламшарда, осындай кеңістікте болса, сол табиғаттың көрінісі мен көлеміне қарай бейімделеді. Табиғатта да аз өзгеріс болмайды. Әуелі ғаламшардың өзі сығылады, сонан кейін оның басқадай тіршілік иелері осындай әлем кішіреймек. Адам баласы киімді өзіне қалай лайықтап кисе, табиғат та бар нәрсені өзіне лайықтап алғандай. Сығылудан кейін де әр нәрсе өз орнын тапқан. Өмірдегі қайбір нәрсе де өзінің реттілігін сақтайды. Алғашқы кезде тек кішіден үлкенге қарай ұлғаятын, өсетін. Сығылудан бастап бәрі де өздерінше кішірейе берген. Бірақ ғаламшар тұрғындары мұндай сығылуды ешқашан да күтпеген еді. Жалпы, Ғаламның ұлғайып бара жатқаны, оның бірде болмаса да бірде қайта сығылуы мүмкіндігі жайлы түсінік бұл ғаламшарда о бастан бар еді. Оны көзі ашық әрбір адам білетін. Бірақ мына кеңістік, былайша айтқанда ғаламшарлар шоғырының сығылуы күтпеген құбылыс еді. Енді амал қанша, сенсе де, сенбесе де болар іс болды. Мұнда тап болған кез келген алып адам осыны басынан кешеді. Кішіреймейтін тек жансыз денелер ғана. Онда да жансыз денелер адам қолымен кішірейтіледі. Олардың көбі байқалмайды да. Сығылуға төтеп береді немесе күйрейді. Ел басшысын қатты ойлантқан да осы күйреу еді. Алапат кеменің қаншалықты мықты етіліп жасалғаны белгісіз еді. Ал оның кенеттен күйреп кету мүмкіндігінен іштегілер әзірге мүлдем бейхабар да еді. Ал әзірге ғаламшарлықтардың басты қуаныштары алып адамдардың кішірейіп өздерімен теңесуі еді. Сондықтан да енді алғашқыдағыдай сескену емес, керісінше, оларды аяушылыққа деген сезімдері күшейе берген. Ендігі мақсаттары да осы ғаламшардай алапат кеменің ішіне қалай дегенде де ену. Ғаламшарлықтар енді сол әрекетке шындап кірісті. Каталог: admin -> files files -> Ббк 83. 3 (5 Қаз) Қ 25 Қ25 Қалдыбаев Ә. Көңіл көмбесі files -> Баймаханбет ахмет аяулы соқПАҚ Тараз, 2008 жыл. Менің президентім files -> Аула драмалық шығармалар әрқилы ойлар атланта жоқ, америка сапары files -> Тақталас. Пьесалар, бірқақпайлар. Тараз, «Сенім» баспасы, 2006-256 бет files -> Шағын хикаяттар, әңгімелер, ертегілер, мысалдар files -> Баймаханбет ахмет жас шынар, ТӘкаппар шынар тараз – 2013 жыл files -> Арғынбай бекбосын фәнилік драма (2500 рубаят) files -> Тұрсынхан Жақыпқызы (Сембаевна) Бердалина Өлеңдер мен әңгімелер files -> Елен Әлімжан бауыржанның пырағЫ files -> Үміт битенова көҢіл күнделігі жүктеу/скачать 406,43 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|