Тұңғыш рет қазақ лексикасын салыстырмалы бағытта қарастыруға тырысып, француз-қазақ тілдерінің сөздігін жариялаған неміс ғалымы
Дариға
Қазақ лексикасын тұңғыш рет салыстырмалы бағытта қарастырған ғалым О.Н. Бетлинг. Ғалым саха жазуын орыс әріпіне негіздеп, латын жазуы негізінде шығарған болатын. Автордың ойынша қазақ тілі буыншыл тіл, ол кісі буыншыл дей келіп жуан жіңішкелік бүтін сөзге емес, бір буынғм тарап жазалады дегенде пікір айтып кеткенде болатын. Енді осы Бетлингтің Француз-қазақ тілдерінің сөздігін жариялаған неміс ғалымы, тұңғыш рет қазақ лексикасын салыстырмалы бағытта қарастыруға тырысып:
- Әлем: Welt (неміс), monde (француз)
- Алда: vorne (неміс), devant (француз)
- Барлық: alle (неміс), tous (француз)
- Бас: Kopf (неміс), tête (француз)
- Бет: Gesicht (неміс), visage (француз)
- Бір: eins (неміс), un (француз)
- Бүкіл: ganz (неміс), tout (француз)
- Дүние: Welt (неміс), monde (француз)
- Ертең: morgens (неміс), matin (француз)
- Жас: jung (неміс), jeune (француз)
- Жер: Erde (неміс), terre (француз)
- Жоқ: nein (неміс), non (француз)
- Жоғары: hoch (неміс), haut (француз)
- Иш: Arbeit (неміс), travail (француз)
- Көп: viel (неміс), beaucoup (француз)
- Маңызды: wichtig (неміс), important (француз)
- Мүмкін: möglich (неміс), possible (француз)
- Не: was (неміс), que (француз)
- Орын: Platz (неміс), place (француз)
- Сөз: Wort (неміс), mot (француз)
- Тамаша: Spiel (неміс), jeu (француз)
- Түс: Farbe (неміс), couleur (француз)
- Уақыт: Zeit (неміс), temps (француз)
- Ұлт: Volk (неміс), peuple (француз)
- Ұрпақ: Blatt (неміс), feuille (француз)
- Ұстаз: Lehrer (неміс), professeur (француз)
- Үй: Haus (неміс), maison (француз)
- Үміт: Hoffnung (неміс), espoir (француз)
- Үш: drei (неміс), trois (француз)
- Фильм: Film (неміс), film (француз)
- Халық: Volk (неміс), peuple (француз)
- Шын: wahr (неміс), vrai (француз)
- Шығару: ausgeben (неміс), dépenser (француз)
- Шық: gehen (неміс), sortir (француз)
- Шығу: Ausgang (неміс), sortie (француз)
- Шыққан: gegangen (неміс), sorti (француз)
- Шығушы: Ausgänger (неміс), sortant (француз)
- Шынымен: wirklich (неміс), vraiment (француз)
Достарыңызбен бөлісу: |