Жеңіл атлетика з. А. Абдрахманов, А. Ш. Смаилова. Жеңіл атлетика
жүктеу/скачать 447,67 Kb.
|
12 апта дене ш лек
| Спорттық жҥрудің техникасы
Споттық жүрудің жеңіл атлетиканың бір түрі ретінде пайда болуы мен қалыптасуы ХІХ ғасырдың ортасында басталды. Ең алғашқы жарыс Англияда 7 мильді жүріп ӛту 1867 жылы болды. 19 Алғашқы ұзақ қашықтықтағы жүрудің дистанциясы Вена – Берлин – 578 км; Париж – Бельфор – 496 км; Турин – Марсель – Барселона – 1100 км. Ол 1908 жылғы Олимпиада бағдарламасына 3,5 және 10 шақырымдық спорттық жүруді енгізгенше жалғаса берді. Екінші кезең: 1908 жылдан 1932 жылға дейін жалғасын тапты. Бұл уақытта спорттық жүріс олимпиада ойындары түріне енгізіледі. 1932 жылы Лос – Анджелестегі олимпиадалық қашықтық 50 км болып енгізілді. Әлемдік рекордтар: 1918ж – 20 км тіркелсе, 1924ж – 50 км тіркелді. Үінші кезең – 1932 – 1952 жылдары ж ттығудың қызған кезі. Әр түрлі заманға сай әдістермен жаттықтырады. 1964 -1976 жылдары спорттық жүру біраз елдерге тарады.. Мысалы: Африка, Азия, Латын Амер касы, Шире кешенді әдіс – тәсілдер жүйелі түрде қолданылды. Спорттық жүріске жүруді нәзік жандыларда меңгеребастады. дайындалатын адамдар саны кӛбейе түсті.Әр түрлі сатыдағы спортшылар дайындала бастады. Осыдан бастап спорттық 1892 жылы Ресейде алғаш рет спрттық жүрістен 1,3 және 10 шақырым қашық ық ажарыс ӛтті. 1894 спорттық жүрістен жарыс Петербург пен Царское село арасындағы елді - мекендерде ӛтті. 1946 ж сп рттық жүріс бойынша 50 км қашықтыққа алғашқы жарыс ӛтті. 1952 ж Кеңестік тезжүргіштер Олимпиада ойынына қатысып, шет ел спортшыларына кәдімгідей қарсыластық танытады. Әр түрлі дәрежедегі медальдарды жеңіп алады. Спорттық жүру әдісінін негізі адамның күнделікті жүрісіне ұқсас,бірақ кейбір ерекшеліктері бар. Олар жоғарғы жылдамдықпен қозғалу, жерге қою сәтінде аяқтың толық түзетілуі,жамбас қозғалысының анық байқалуы (әсіресе, тік білек бойымен қозғалғанда). Жарыстарда аяқты бүгіп жүру әдісін тіреу кезінде қолдануға болады, бірақ тіреу кезеңінде аяқ тік болу керек. 20 Спорттық жүру мен қарапайым жүрістің кӛптеген ұқсастықтары бар. Сонымен қатар координациялық күрделігімен, тиімділігімен, үнемділігімен ерекшеленеді.Жалпы теориялық әдістемелік талапқа сай болу қажет, яғни спорттық жүрушінің қозғалысы үнемді, нәтижелі болған абзал. Спорттық жүрудің негізгі айырмашылықтары: жоғары жылдамдықты қозғалыс; минутына 200-ден астам адымға жететін қозғалыс; адымның ұзындығы 100см-ден асады, -вертикальді осьтің айналасында жамб стың қ зғ лысы; -қолдардың алға-артқа белсенді қозғалысы. Ғылыми зерттеулер жүру техник сының негізгі сипаттамаларын анықтады: -кеуденің иілу бұрышы және дененің вертикальді теңселу кӛлемі;
жылдамдығына байланысты; -жүрудің фазалары мен кезеңде і; Жылдам жүрушілерде кӛп кездесетін қателер- жарыстан шығарылатын қателер, аяқ тік кезінде түзетпеу және ұшу фазасының байқалуы, ірексіз қалыпта қозғалыстың болуы. Спорттық жүруде жоғарғы нәтижеге жету үшін созылған бұлшық еттерді босата білу керек, ол жоғарғы нәтижеге жету сатысы б лып табылады.Спорттық жүру жоғарғы жылдамдық ен рындалса да,адымды алшақ қойған абзал,бірақ адымды м йлінше созу кӛп күшті талап етеді, сонымен қоса, жүру әдісі нашарлап, кӛрсеткіш тӛмендейді. рд н табанмен итерілгеннен кейін аяқтың сирағы жоғары кӛтеріледі.Сермелетін аяқтың табаны жерден сәл кӛтеріледі. Осы қалыпта қозғалысты жалғастырып, аяқты саннан жоғары кӛтеріп, тізе буынынан алға қозғайды.Керекті биіктікке жеткен кезде, сермелетін аяқ толық түзетіледі.Бірінші кезеңде жермен байланысты ӛкшеден бастайды, ортаңғы қозғалу сызығынан аз аралыққа қойылады.Содан кейін жүруші аяғынкӛп жағдайда табанның сырт жағындағы дӛңес жеріне қояды, кадрда 21
Екі тіректегі қалып ұзақтық жағынан бір аяққа тұрған тірек және бір тірек қалыптың азаюна әкеледі.Бұл екі тірек тірекке қарағанда бірнеше рет аз. Қозғалыс кезінде жылдамдықтың ӛсуі екі тірек қалыптың аз юнаәкеледі.Бұл екі қалпындағы уақыттың азаюы арқылы іске с ды.Бірінші тіректегі уақыт қалпы аз мӛлшерде ғана ӛзгереді.Екінші тіректегі уақыт қалпы қозғалу жылдамдығына байланыста (Л.А.Головин; Л.Г.Кучин; В.С.Фарфель). Жоғарыда айтылғандай, спорттық жүру ӛкшенің жерге тию кезінен (алға) тік кезіне дейін түзелген қалыпта сақталады және аяқ тек тіректен алу кезінде бүгіледі. Спорттық жүруде ік қалыпта теңселуден сақтану керек, әсіресе, жанына қарай шайқалудың негізгі себебі аяқты екі параллель сызыққа қоюына байланысты.Осы қатені болдырмау үшін жүрушілер табан ұшын алға және сырт жаққа бағыттай қояды. алға-артқа ауытқу байқалады.Денені сәл артқа шалқайту итерілу фазасын жақсартады,ал денені кӛп алға енкейту бұлшық еттерге ел улі күш түсіреді. Спорттық жүруде дене қалпы тік болады.Бірақ жүргенде Ег р де жүрушірлердің қозғалысын жоғарыдан қараса, біз иық иілуінің және жамбастың қарама-қарсы жаққа бұрылғанын байқаймыз. Қолдың қозғалысы аяқ пен жамбасты үйлесімге келтіреді.Жамбастың тік білек бойымен қозғалуы спорттық жүру әдісінің негізі жамбастың алға, артқа белсенді қимылдауы. Жүруші әдісін алдынан қарағанда сермелетін аяқтың тізесі тік қалыпта тіректегі аяқ тізесінен тӛмен болады. 22 Спорттық жүруде барлық бұлшық еттер,әсіресе, аяқтың бұлшық еттері белсенді қызмет атқарады, әр сәтте керекті бұлшық еттер жұмысқа қосылып, ал басқа бұлшық еттер босаңқы күйде болғаны абзал, әйтпесе, қозғалыстың үнемділігі азаяды және дұрыс қарқынмен қозғалу қиындайды. Қолдың қозғалысы спорттық жүруде ӛте маңызды. Біріншіден, тепе-теңдікті ұстау үшін қажет, жүрушілер тік кезінде қолды бүгіп, сүйір бұрышпен 66-108° ұстайды, иық және шынтақ тұрақты қалыпта байқалмайды және әрбір адым сайын ӛзге еді. Қолдың қалпы тік кезінде кӛбірек бүгіледіса.Егер де спорттық жүрушіні алдыңғы жағынан қараса, қолдың қозғ лысы алға іш жаққа бағытталады, ал артқы жағынан қар іш ж ғына қарай қозғалады. Қолдың саусақтары әр жүру уақытында босаңқы ұсталады. Спорттық жүруде жоғарғы жылдамдықпен келе жатқанда қолдың қозғалысын бір қалыпта, жұлқыламай қозғалту абзал, жақсы әдісті меңгерген спо ттық жүрушінің қозғалысы босаңқы,жұмсақ бір қалыпты қ зғалады, спорттық жүру әдемі табиғи қозғалыс болып есеп еледі. жүктеу/скачать 447,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|