Тақырып 9. Бугер-Ламберт-Бер заңы. Нефелометрия және турбидиметриялық әдістері

Тақырып 9. Бугер-Ламберт-Бер заңы. Нефелометрия және турбидиметриялық әдістері

Оптикалық немесе жарықжұту әдісінің негізгі заңы Бугер – Ламберт – Бер заңы.

Бұл заң анализденетін заттың қалындығына, концентрациясына байланысты. Өткен жарық сәулесінің интенсивтілігі кюветадағы ерітіндінің құрамына, қалындығына, концентрациясына байланысты болады.

Ерітіндіден өткен жарық сәулесінің интенсивтілігінің азаюы өткізу коэффициентіне байланысты (Т):

мұндағы, I_t, I₀ – түсті ерітіндіге түскен және өткен жарық сәулесінің интенсивтілігі.

Оптикалық тығыздық (А) белгіленіп оның мәні мынаған тең.
- lg T = -lg = lg = A (14)
Ерітіндіге өткен жарық сәулесінің интенсивтілігінің азаюы Бугер – Ламберт – Бер заңына бағынады.
I_t = I₀ 10 ^{- l С} немесе

= 10 немесе

–lgТ= А= lc

l - жарық жұтылатын ерітінді қалындығы;

c – ерітінді концентрациясы.

Егер l =1 см; С = 1 моль/л; онда А= яғни ерітіндінің қалындығы бір см болса, онда оптикалық тығыздық, жұтылу коэффициентіне тең болады. - өлшем бірлігі л; моль^-1; см^-1.

Құрамында бірнеше түсті зат бар ерітіндінің оптикалық тығыздығы аддитивті қасиет көрсетеді, ол жарық жұтылудың аддитивтік заңы деп аталады. Оның оптикалық тығыздығы былай есептелінеді.
А  А₁ + А₂ +,,, + А_n
А  ₁lс₁ + ₂lс₂+ …+ _nlс_n
Нефелометриялық және турбидиметриялық әдіс.

Нефелометриялық және турбидиметриялық анализ әдісінде қатты және коллоидты заттарға жарықтың таралу және жұтылуын қолданады;

• 
  нефелометриялық анализ әдісі қатты денелердің әсерінен шашыраған. жарық ағынының интенсивтілігін өлшеуге негізделген. Қатты дененің әсерінен жарықтың шашырау интенсивтілігі Рэлей заңына бағынады.
  

I₂=I₀K (15)

V –бөлшек көлемі;

К – тұрақты коэффициенті.

К – коэффициенті талдау барысындағы бөлшектің және ортаның сыну коэффициентін, түскен жарықпен шашыраған жарықтың бұрышын қарастырады.
Турбидиметриялық анализ әдісі лайланған ерітінді арқылы өткен жарық интенсивтілігін азайуын зерттеуге негізделген: Жарық ағынының интенсивтілігін жұтылған және шашырауын қарастырады.

Таратылу шағылысқан толқын ұзындығына және жарықты шашырататын бөлшектердің формасына, кейде олардың жазықтықта орналасуына байланысты болады.

Сұйытылған ерітіндіде жарықтың интенсивтілігі Бугер – Ламберт – Бер заңының теңдеуіне бағынады.
I_t=I₀10^-кlс (16)
мұндағы, К - ерітіндінің лайлану молярлық коэффициенті.

Бұл әдісте берілген затқа талдау жүргізген кезде нефелометр НФМ аспабы қолданылады.