Желтоқсан жұлдыздары
(........... кілтті .............. береді) фанфары 1-2 секунд
жүктеу/скачать 238,73 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- (Қоштасу әнін қосу,.............. орындайды) (ТҮЛЕКТЕР МЕКТЕП ВАЛЬСІНЕ ШАҚЫРАДЫ)
- 1-жүргізуші
- Қоршаған ортаның экологиялық жайсыздығы
- Қоршаған ортаның ластануы
(........... кілтті .............. береді) фанфары 1-2 секунд
Ұрпаққа кезенімен білім берген, Алтын ұя мектеп қой елім сенген. 10 жыл бойы білімменен қанаттанып, Аттанамыз бізде білім керуенімен Түлектер: Мерекеде басты қостық бәріміз Жарасады әнімізбен сәніміз Әуенімен тербелейік вальспен Бірге толқып, әсем сазбен жанымыз.
Нағыз жүрек тебірентерлік сәт те келіп жетті. 11 жыл бойы әр сабақ арасында естіп, біліп достасқан әдемі қоңырау үні бітірушілер үшін соңғы рет соғылмақ 1-жүргізуші: Қоңырау соғу рәсімі 11 сыныптың оқушысы ............... мен 1 сыныптың оқушысы .............. беріледі
Күмбірле, қоңырау күмбірле Аттансын түлектер жаңа өмірге.
Ұшырады мектебің өз қолыңнан Көріне біл ғылымның сан қырынан «Қайран, мынау қазақтың ұлы ғой»-деп Көріне біл тұғырдан, биік шыңнан.
Қоштасады алтын ұя мектебің Маңдайыңнан сипап өтер көктемің «Сәт -сапар» деп қол бұлғаймыз бәріміз тілейміз біз армандарға жеткенін Ұлттық біріңғай тестті табысты тапсыруларыңызға тілектеспіз. Жаңа өмірлеріңізге ақ жол, сәт сапар тілейміз!
(қол шапалақ, фон “Той” әні) 1-жүрг,2-жүрг. Бірге: Үлкен өмірге аттаған қадамдарынна нұр жаусын, талаптарын оң болсын! 2-жүргізуші: Осымен түлектеріміздің алтын ұя мектебімен қоштасуына арналған «Сыңғырла тағы да соңғы қоңырау» атты салтанатты мерекемізді жабуға рұқсат етіңіздер. 1-жүргізуші: Қазақстан Республикасының мемлекеттік туына тік тұрыңдар! Қазақстан Республикасының мемлекеттік туы әкетілсін! 2-жүргізуші: Оқушылар! Сіздерді көңілді демалыс, жайдары, жарқын жаз қарсы алуда. Жазғы демалысты көңілді өткізіп, денсаулықтарынды жақсартып, жаңа оқу жылында жаңа күш- жігермен алтын ұя мектептеріне оралуларына тілектеспіз 1-жүргізуші: Мектепке қарай қадамды 1 сынып оқушылары бастайды. ( Қазақстан әнін қосу) Қазақстан – ортақ үйіміз Мақсаты: Оқушылар қазіргі білім негізіндегі Қазақстан тарихының өркениет құндылықтарымен байланысын анықтай отырып жан - жақты білімін, ойлау өрісін, сөйлеу шешендігін шыңдау арқылы өз интеллектуалдық қабілетін арттыру. Міндеттері: - Қазақстан тарихы пәнінен білімдерін шыңдау; - Сөйлеу шешендіктерін, ойлау өрісін, арттыру; - Өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу; Сабақтың түрі: Танымдық сайыс сабағы.(интелектуалдық сайыс) Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы, әдебиет т. б Ойынға қатысушылар: 10 сынып оқушылары 1 топ, 2 топ, 3 топ. Әділқазылар алқасымен таныстыру. Мұғалім: Армысыздар, қадірменді білім нәрімен сусындатқан ұстаздар қауымы, жақсы ниетпен келген ұлағатты қонақтар, білімді, ақылды оқушылар! Өз елін жанындай сүйген ардақты азамат Нұрсұлтан Назарбаевқа тағдыр бұдан жиырма жыл бұрын адамның түсіне де кірмейтін міндет ұсынды: жаңа тәуелсіз мемлекет құру мүмкіндігін алған Қазақстанның тұңғыш президенті оны алғырлықпен адал орындап шықты. Оның ең басты табыстарының бірі саяси тұрақтылықты сақтап нығайту, ұлтаралық, дінаралық, және азаматтық келісімге қол жеткізу болды. Мемлекеттің бұрынғы бірінші басшыларының түсіне де кірмеген осыншама табысқа қол жеткізіп отырған Н. Назарбаев ең биік өкімет тұғырында бақытты адам ба? Деген сұраққа жауап беретін болсақ, біз бақытты деп ойлаймыз. Өз халқының қамын ойлап, тыным таппайтын адам ретінде ол қазақстандықтар бұдан әлдеқайда жақсы өмір сүруі керек деп есептейді. Олардың тұрмыстарын жақсартуға байланысты шаралар жоспарлы түрде жүргізіліп отырғанымен, бұдан да өркенді күндердің көп кешікпей туатынына сенімді. Ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев адамдар ешқандай қауіп - қатерсіз, мейлінше жайлы жағдайда өмір сүретін дүниежүзілік қауымдастыққа лайық XXI ғасырдың өркен жайған мемлекетін қалыптастыру үшін қолайлы жағдайлар жасауға бір жолата бел буған. 1 желтоқсан тұңғыш Президент күніне байланысты “Қазақстан біздің ортақ үйіміз” атты интеллектуалдық сайысты бастауға рұқсат етіңіздер. Сан ғасырлар тарихынан кешегі, Туған жердің шежіресі өседі, Менің елім Қазақстан – Отаным, Болашағы бізбен бірге өседі дей келе, бүгінгі сайысқа келген топтармен танысайық. 1 топ – топтың аты Астана, ұраны..... 2 топ – топтың аты Болашақ, ұраны..... 3 топ – топтың аты Құрметті ойыншылар мен көрермендер келесі кезекте ойын кезеңдеріне тоқталайық. 1 кезең – “Кім білімді?” 2 кезең – “Кім жылдам?” 3 кезең – “Жорға” 4 кезең – “Егерде мен...” 1 кезеңде – “Кім білімді?” үй тапсырмасына “Н. Ә. Назарбаевтың білім саласына қосқан үлесі мен жетістіктерін атап өту. 3 топтан 3 оқушы шығып слайд көрсету арқылы қорғайды. 2 кезеңде – Кім жылдам? Ойын ережесі бойынша әр топтан 1 оқушы шығып 20 - ма сұраққа жауап береді. Әр оқушыға 2 минут уақыт кетеді 1 ұяшық 1. Көшпелілердің жазда мал жаю орындары ЖАЙЛАУ 2. "Тат" сөзінің мағынасы ҚҰЛ 3. Қарахан мемлекетінің астанасы БАЛАСАҒҰН 4. Бізге жазба деректерден белгілі сақ патшасы ТОМИРИС 5. Әл - Фараби (870 - 950 жж.) дүниеге келген қала ОТЫРАР 6. Отырар апаты болған жыл 1218 7. Ахмет Иассауи кесенесі кімнің бұйрығымен салынды? ӘМІР ТЕМІР 8. Қожа Ахмет Иассауи кесенесі орналасқан қала? ТҮРКІСТАН 9. Х ғ. ислам дінін алғаш рет мемлекеттік дін деп жариялаған мемлекет ҚАРАХАН 10. Таза малмен айналысатын шаруашылық? КӨШПЕЛІ 11. Ұлы Отан соғысы аяқталды 1945ЖЫЛЫ 12. Кіші жүзді Ресейдің қол астына алу ұсынысын қабылдаған патша АННА ИОАННОВНА 13. Абылай ханның өмір сүрген жылдары 1711 - 1781 14. Қазақ хандығының негізін қалаған хандар КЕРЕЙ МЕН ЖӘНІБЕК 15. 16 желтоқсан – ТӘУЕЛСІЗДІК КҮНІ 16. Тәуелсіз Қазақстанның Әнұранының жаңа мәтіні қабылданды? 1992 ЖЫЛЫ ЖЕЛТОҚСАНДА 17. Астана Ақмолаға көшірілді? 1997 ЖЫЛЫ 18. Астана қаласының 1998 жылға дейінгі атауы АҚМОЛА 19. 1993 ж. 28 қаңтарында қабылданған Конституциядағы қазақ тілінің мәртебесі МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛ 20. 1999 ж. жарық көрген Н. Назарбаевтың еңбегі ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДА Интеллектуалды сабақтың өткізілуі: 1 кезең – «Өзін - өзі таныстыру» 2 кезең – “Кім білімді?” 3 кезең – “Кім жылдам?” 4 кезең – “Жорға” 5 кезең – “Егерде мен...”2 кезеңде – “Кім білімді?” үй тапсырмасына “Н. Ә. Назарбаевтың білім саласына қосқан үлесі мен жетістіктерін атап өту. 3 кезеңде – Кім жылдам? Ойын ережесі бойынша әр топтан 1 оқушы шығып 20 - ма сұраққа жауап береді. Әр оқушыға 2 минут уақыт кетеді 1 ұяшық 21. Көшпелілердің жазда мал жаю орындары ЖАЙЛАУ 22. "Тат" сөзінің мағынасы ҚҰЛ 23. Қарахан мемлекетінің астанасы БАЛАСАҒҰН 24. Бізге жазба деректерден белгілі сақ патшасы ТОМИРИС 25. Әл - Фараби (870 - 950 жж.) дүниеге келген қала ОТЫРАР 26. Отырар апаты болған жыл 1218 27. Ахмет Иассауи кесенесі кімнің бұйрығымен салынды? ӘМІР ТЕМІР 28. Қожа Ахмет Иассауи кесенесі орналасқан қала? ТҮРКІСТАН 29. Х ғ. ислам дінін алғаш рет мемлекеттік дін деп жариялаған мемлекет ҚАРАХАН 30. Таза малмен айналысатын шаруашылық? КӨШПЕЛІ 31. Ұлы Отан соғысы аяқталды 1945ЖЫЛЫ 32. Кіші жүзді Ресейдің қол астына алу ұсынысын қабылдаған патша АННА ИОАННОВНА 33. Абылай ханның өмір сүрген жылдары 1711 - 1781 34. Қазақ хандығының негізін қалаған хандар КЕРЕЙ МЕН ЖӘНІБЕК 35. 16 желтоқсан – ТӘУЕЛСІЗДІК КҮНІ 36. Тәуелсіз Қазақстанның Әнұранының жаңа мәтіні қабылданды? 1992 ЖЫЛЫ ЖЕЛТОҚСАНДА 37. Астана Ақмолаға көшірілді? 1997 ЖЫЛЫ 38. Астана қаласының 1998 жылға дейінгі атауы АҚМОЛА 39. 1993 ж. 28 қаңтарында қабылданған Конституциядағы қазақ тілінің мәртебесі МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛ 40. 1999 ж. жарық көрген Н. Назарбаевтың еңбегі ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДА 2 ұяшық 1. Көшпелілердің жылы қоралары бар тұрақтары ҚЫСТАУ 2. Үйсін тайпаларының мекендеген жері ЖЕТІСУ 3. Қарахан мемлекетінің астанасы БАЛАСАҒҰН 4. Әл - Фараби шығармаларын қай тілде жазған АРАБ 5. Атақты қобызшы Қорқыт ата күмбезі орналасқан ҚЫЗЫЛОРДА 6. Қазақ хандығының құрылған уақыты 1465 - 1466 7. "Жеті жарғы" заңдар жинағын жасауға қатысқан билер ТӨЛЕ, ҚЫЗЫБЕК. ӘЙТЕКЕ 8. Қазақстанның Ресейге қосылуының басталған жыл 1731 9. 1837 - 1847 жж. болған ұлт - азаттық көтерілістің басшысы КЕНЕСАРЫ ҚАСЫМҰЛЫ 10. Тәуке ханның заңдар жинағы ЖЕТІ ЖАРҒЫ 11. Ш. Уәлихановтың шын есімі МҰХАММЕД КАНАФИЯ 12. Абылай хан жерленген қала ТҮРКІСТАН 13. Абылай ханның бала кезіндегі лақап аты САБАЛАҚ 14. Абылай ханның ішкі және сыртқы саясатына әсер еткен дарынды адам БҰҚАР ЖЫРАУ 15. Сталин қашан қайтыс болды? 1953 16. Н. Ә. Назарбаев бірінші рет ҚР Президенті болып қай уақытта сайланды 1991 ЖЫЛЫ 1 ЖЕЛТОҚСАНДА 17. Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымына қай жылы қабылданды? 1992 ЖЫЛЫ НАУРЫЗДА 18. ХІХ ғ. 60 жж. Верныйда тұрған ғалым, саяхатшы ШОҚАН 19. Ш. Уалиханов қағазға түсірген эпикалық шығарма МАНАС 20. Тәуелсіз Қазақстанның бірінші Конституциясы қашан қабылданды 1993 ЖЫЛЫ 28 ҚАҢТАРДА 3 ұяшық 1. Біздің заманымызға жеткен ежелгі мерекенің бірі? НАУРЫЗ МЕЙРАМЫ 2. Сақтардың негізгі шаруашылығы? МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ 3. Қарахан ханы Мұса Боғра 960 ж не істеді? ИСЛАМ ДІНІҢ МЕМЛЕКЕТТІК ДЕП ЖАРИЯЛАДЫ 4. Х - ХІІ ғғ. Таразға жақын жерде салынған кесене АЙША БИБІ 5. Шыңғысхан қашан қайтыс болды 1227 ЖЫЛЫ 6. Қазақ хандығында жүзді кім басқарды? ХАН 7. Тәуке ханның заңдар жинағы ЖЕТІ ЖАРҒЫ 8. Монғол империясының негізін қалаған ШЫҢҒЫСХАН 9. XVII ғ. І жартысында қазақтардың Ресейге қосылуын ұйымдастырушы ӘБІЛҚАЙЫР 10. Ш. Уалихановтың туған жері ҚОСТАНАЙ ОБЛ, ҚҰСМҰРЫН 11. Белгілі ғалым, "Әлемнің екінші ұстазы" ӘЛ - ФАРАБИ 12. Екінші дүниежүзілік соғыс қашан басталды? 1939 13. Абылай қай жылы қайтыс болды? 1781 14. Е. Пугачев көтерілісіне қатысқан қазақ жүздері КІШІ ЖӘНЕ ОРТА 15. С. Датұлы бастаған көтерілісі созылды 14 ЖЫЛҒА 16. Шоқанның досы, көрнекті орыс жазушысы ДОСТАЕВСКИЙ 17. С. Датұлы көтерілісінің негізгі қозғаушы күші ШАРУАЛАР 18. Президент Назарбаевтың болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершілік сезіміміздің көрінісі деп бағалаған стратегиясы 2030 СТРАТЕГИЯСЫ 19. Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы қабылданды 1995 ЖЫЛЫ ТАМЫЗ 20. Н. Назарбаев 1960 ж. еңбек жолын жұмысшы болып бастаған қала ТЕМІРТАУ 4 кезең Жорға Әр ұяшықтарға сұрақтар берілген. Ұяшықтардағы ұпай саны сұрақтардың аталуына байланысты төменгі сандағы ұяшықтарда жеңіл сұрақтар сандар өскен сайын сұрақтар қиындатылған. Ұяшықтар 10 нан 50 ұпайға дейін берілген. 1. Жолдауды кім жолдайды? Президент 2.“Қазақстан - 2030” стратегиялық мемлекеттік даму бағдарламасын қай жылы ұсынды? 1997 жылы 3. 1997 ж – 2010 жылға дейін президент Қазақстан халқына қанша жолдау жіберді? 14 4.“Дағдарыстан жаңару мен дамуға” жолдауы қай жылы жасалған? 2009 жылы 2010 жылғы жолдаудың атауы қандай? “Жаңа онжылдық - Жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері” Қазіргі қолданыстағы конституция қай жылы, қай күні қабылданды? 1995 жылы 30 тамыз Конституция қанша тарау, қанша баптан тұрады? 9 - бөлім, 98 - баптан тұрады Парламент қанша палатадан тұрады? Атап айтыңыз 2 палата Сенат, Мәжіліс Қазақстан Республикасына сәйкес заң шығару қызметін жоғарғы өкілетті органы қандай? Парламент Н. Ә. Назарбаев қай жылы дүниеге келді? 1940 жылы, 6 шілде Н. Ә. Назарбаевтың туып өскен жерін атаңыз. Алматы облысы Н. Ә. Назарбаев Қазақстан Республикасының Президенті лауазымын ең алғаш рет қай жылы алды? 1990 жылы Назарбаев университеті қай жылы ашылды? 2011 жылы Астанадағы қазақ опера және балет театры кімнің атында? Күләш Байсейтова атында Астана қаласының әкімі? Иманғали Тасмағамбетов Астанада ОБСЕ саммиті қай жылы өтті? 2010 жылы Астанадағы Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университетің Н. Ә. Назарбаев қай жылы салтанатты түрде ашты? 1996ж 5 - кезең Егер де мен ПРЕЗИДЕНТ болсам. 23. 11. 2012 ж. Күні 10 сынып оқушылары арасында «Қазақстан - біздің ортақ үйіміз» атты интеллектуалды ойын сабағы өткізілді. Ойын 5 - кезеңнен тұрды. Әр сыныптан бір - бір топтан шықты. ( 3 сыныптан – 18 оқушы қатысты) 1 топ – Болашақ, 2 топ - Астана, 3 топ – Көшбасшы. 1 - кезең бойынша – әр топ өзін - өзі таныстырды. Әр топтың эмблемасы мен ұрандары айтылды. 2 - кезең бойынша – «Кім білімді?» Көшбасшы тобы Президентіміздің білім саласына қосқан үлестерін жақсы жеткізді. 3 - кезең бойынша – «Кім жылдам?» Әр топтан бір оқушыдан шығып жиырма сұраққа екі минут ішінде жауап беру тапсырылды. Астана тобы жақсы көрсеткіш көрсетті. 4 - кезең бойынша – «Жорға» Әр ұяшықта сұрақтар жазылған, оны - 10, 20, 30, 40, 50 ұпай сандарымен белгілеген. Жеңіске жеткен – Астана тобы 5 кезең бойынша – «Егер де мен президент болсам». Астана тобы жақсы көрсеткіш көрсетті. Барлық оқушылар интеллектуалды ойынға жақсы қатысып, өздерін көрсете білді. Президентіміз Н. Ә. Назарбаевтың өмір жолдары туралы толық мағлұмат алған. 1 – желтоқсан Президент күніне байланысты өткізілген іс-шараға оқушылардың барлығы өз үлестерін қосты. Қоршаған ортаның экологиялық жайсыздығы Кіріспе
Ластануды жүйенің тепе-теңдігін бұзатын кез келген агент ретінде бағалауға болады. Ластану әр түрлі белгілері бойынша жіктеледі: • Шығу тегі бойынша: табиғи және жасанды • Пайда болу кезіне байланысты: а) өндірістік,ауыл шаруашылық, транспорттық және т.б. ә) нүктелік ( өнеркәсіп орнының құбыры ), обьектілі (өнеркәсіп орны) шашыраған (егістік танабы, бүкіл экожүйе ), рансгрессивті (басқа аймақтар мен мемлекеттерден енетін) • әсер ететін аумағына байланысты: ғаламдық, аймақтық, жергілікті. • Қоршаған ортаның элементтері бойынша: атмосфера, топырақ, гидросфера және оның әр түрлі құрам бөліктері, әлемдік мұхит, тұшы су, жер асты сулары,өзен сулары және т.б. • әсер ететін жеріне байланысты: қала ортасы, ауыл шаруашылық ортасы, өнеркәсіп орындарының ішінде, пәтер ішінде т.б. • әсер ету сипатына байланысты: химиялық (химиялық заттар мен элементтер), физикалық (радиоактивті, радиациялық жылулық, шу, электромагниттік), физико-химиялық (аэрозолдер), биологиялық (микробиологиялық және т.б.) • әсер етудің периодтылығына байланысты: бірінші ретті (өнеркәсіп орындарының қалдықтары), екінші ретті (смогты құбылыстардың өнімдері) • тұрақтылық дәрежесі бойынша: өте тұрақты 100-1000 жыл тұратын (азот, оттегі, аргон және басқа инертті газдар), 5-25 жыл (көмірқышқыл газы, метан, фреондар), тұрақсыз (су буы, көміртегі тотығы, күкіртті газ, күкіртсутек азоттың қостотығы, озон қабатындағы фреон) Неғұрлым ластаушы зат тұрақты болса, оның қоршаған ортада жиналу эффекті жоғары. Кез келген ластаушы затты 3 параметрі бойынша бағалауға болады: қоршаған ортаға түсетін көлеміне,улылығына және тұрақтылық дәрежесіне қарай. Қоршаған ортаның ластануы[1] – адамға және табиғи экожүйеге зиянды әсер ететін физикалық-химиялық және биологиялық заттардың қоршаған ортаға нұқсан келтіруі. Табиғат құбылыстары мен заңдылықтарына қайшы келетін және оның қалыпты жағдайына нұқсан келтіретін сандық, сапалық және құрамдық өзгерістердің барлығы қоршаған ортаның ластануына алып келеді. Қоршаған ортаның ластануы кейде табиғат құбылыстары әсерінен, негізінен адам әрекетінен пайда болады. Қоршаған ортаның ластануы табиғи және антропогендік болып бөлінеді. Табиғи ластану күшті табиғи процестер салдарынан (жанартау атқылауы, сел жүру, топан су басу, өрт, т.б.), антропогендік ластану адамның шаруашылық іс-әрекетінің салдарынан қалыптасады. Антропогендік ластануға өндірістік, тұрмыстық қалдықтар мен әр түрлі улы заттардың қоршаған ортаға белгілі мөлшерден тыс шығарылуы, табиғи нысандарды орынсыз пайдалану жатады. Семей сынақ алаңында болған ядролық жарылыстар, Арал өңірінің экологиялық жағдайлары (қ. Арал экологиясы), т.б. қоршаған ортаға нұқсан келтірудің айқын мысалы болып саналады. Көшеде тоқтап, құлақ салсаңыз МАЗ және ЗИЛ сияқты автокөліктердің дарылдаған дауысын және серіппелі темір есіктердің жабылған дауысын, ауладағы бала-шаға айқайын естисіз. Магнитофондар және теледидарлар, зауыттардағы цех станоктарының және машиналардың гүрсілі құлақ тұндырады. Осының барлығы күнделікті көрініс. Уақыт ағымына, ғылым жетістігіне байланысты жаңа дыбыс құралдары жасалып, олардың күші өсті . Ғылым және техника табыстарымен, қарқынымен урбанизациямен бірге шудың деңгейі де тоқтаусыз өсті. Шу – үлкен санды қарапайым типті әртүрлі биіктер мен күштерден тұратын дұрыс емес, қалыпты емес дыбыстардың жиынтығы. Шу - өркениетті заманымыздың өзіне тән өндірісінің шығыны, күн өткен сайын біздің өмірімізге кеңірек басып кіреді. Зерттеу мақсаты : адам ағзасына шудың әсерінің қасиетін анықтау . Осы зерттеу мақсатына сәйкес келесі міндеттерді ұсынамын: 1) Шудың қайнар көздерін анықтау ; 2) Адам ағзасындағы шудың әсерін зерттеу ; 3) Адам ағзасындағы транспорттық шудың әсерін зерттеу ; 4) Халық денсаулығына қалалық көшедегі шудың ықпал жасауына талдау жүргізу. 5) Шумен күрес негізгі іс-шараларын ұйымдастыру. Адамның қоршаған ортаға әсері ғылыми - техникалық алға басудың салдары. Ғасыр басынан дүниежүзілік өндірістік өнеркәсіптер 16 есе өсті, ол ғасыр аяғына қарай 1,5-3 есеге дейін өседі, бұл бұған дейінгі адамзат тарихындағы пайдаланылған шикізат шамасынан асады. Шу мәселесі қазігі заманда төтенше де маңызды мағынаға ие болды. Ұзақ уақыт шу өркениеттің шарасыз жауыздығымен, техниканың қарқынды дамуының, автоматтандырудың, механикаландырудың, көлік өсу шегінің, техникалық алға басудың қосымша өнімі деп есептелді. Шу - уақытша күрделі құрылымды және ағзаға ерекше әсер ететін қасиеттерімен акустикалық үйлесімсіз дыбыс. Табиғатта шу пайда болу әдістеріне байланысты танылады: 1) қатты денелердің дірілдеуінен пайда болатын механикалық шу . Дірілдеуден пайда болған шу лайықты шарттары бар жағдайларда дыбыс болып сәулелеле шашырайды, сондықтан көп жағдайда шудың өзі естілмейді. Механикалық шу машиналармен және механизмдердің жұмыс істеуінен пайда болады. 2) Аэро немесе гидродинамикалық шу - газ қозғалысынан, бу немесе сұйықтықтың қысымының әсерінің нәтижесінде пайда болады. 3) Термиялық шу - газдардың тығыздыққа байланысты жанған кезінде пайда болады. 4) Кавитациялық шу - акустикалық кавитация кезінде дыбыс импульсының нәтижесінде туатын тамшылар мен қуыстардың және сұйықтықтың жарылунан пайда болады. Шу тұрғын үйлерде сырттан кіретін шудан және ішкі шудан, санитарлық - техникалық, инженерлік - технологиялық құралдарда, тұрмыс құралдарында,музыкалық аспаптарда ойнағанда, адамдардың жылжуынан және жиһазды жылжытудан, әңгімелескенде, балалардың айқайларынан құралады. Қаладағы шу " симфониясы " көптеген факторлардан түзіледі : темір жолдардың гүрсілінен және ұшақтардың гуілінен , құрылыс техникасының гүрілінен, зауыт цехтарының шуынан және тіпті тұрмыстық құралдарының шуынан - бір сөзбен айтқанда адамды қоршайтын барлық заттан тарайды. Шудың ең қуатты аккордтары автокөлік қозғалысының дыбысы, оған жалпы фонда шудың 80% береді. Қала тұрғындарын, әсіресе ірі қалаларда қалалық көліктердің шуы қатты алаңдатады: трамвайлар, автомобильдер, автобустар, мотоциклдер, мотороллерлер. Көп мөлшердегі шу, әсіресе, дизельді және жүк таситын машиналардан шығады. Қалалық көлік саны толассыз өседі және өсуде . Таза техникалық проблемалардың шешімі туралы тек қана айтып кана қоймай, қазіргі заманға сай гүрсілі аз автомобильдерді таңдау қажетті деп санауымыз керек. Соңғы он жылдықта шудың зиянды ықпалы жұмыс істеушілерге, дәл осылай халықтың басқа топтарына әсері өсті. Бұның себебі, техникалық алға басуындағы өндіріс процестерінің механикалануы, көліктің қуаттылығының артуында. Тербелмелі қозғалыс көздерінің дыбыстық энергиясы қоршаған ортаға үзіліссіз түсуі мүмкін, мысалы , тоқыма станок жұмысы кезінде немесе оқтын-оқтын импульстер түрінде, пневматикалық аспапты қолданған жағдайда орын алады. Осыған байланысты шудың тұрақты және импульстік түрлерін ажыратады. Ағза үшін импульстік шу қауіпті. Шудың адам ағзасына тигізетін әсері өзге өндірістік факторлармен үйлеседі: қанағатсыз микроклимат, улы заттар, ультродыбыстар, әсіресе, вибрациямен үйлесіп отырып шудың зиянды әсері: есту қабілетінің нашарлауына,жүйке жүйесіне, жүрек тамыр жүйесіне және т.б. жүйелерге кері әсер етеді.Бұл еңбек өнімділігінің төмендеуіне, өндірістік ақауларға алып келеді. Шу – үлкен қалардың халқына кері әсер ететін негізгі факторлардың бірі.Шудың тұрақты әсері ашушаңдылықты жоғарылатады, шығармашылық әрекетті, еңбек өнімділігін және халықтың тынығу тиімділігін төмендетеді.Бүгінгі күнгі зерттеулер бойынша шудың жоғарғы қысымы көптеген аурулардың – жүрек тамыр, асқазан жүйке жүйесі ауруларын қоздырушы болып табылады. Тілі басқа, тілегі бір… Мақсаты: а. Білімділік: Мемлекеттік тілді жақсы меңгерген (класты) топты анықтау; жүктеу/скачать 238,73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|