Жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі, дамуы. Жоғары дәрежелі жүйке қызметі, типтер
жүктеу/скачать 274,24 Kb.
|
Нерв жүйесі және оның жас ерекшеліктері.
- Бұл бет үшін навигация:
- I. Кіріспе II. Негізгі бөлім
- III. Қорытынды IV.Бақылау сұрақтары V. Пайдаланылған әдебиеттер Жүйке жүйесі
- Нерв жүйесі және оның жас ерекшеліктері
|
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Оқушылардың физиологиялық дамуы Тақырыбы: Нерв жүйесі және оның жас ерекшеліктері. Нерв жүйесінің эволюциялық даму сатылары. Нерв жүйесінің онто- және филогенезі. Алматы қаласы, 2020ж Жоспары: I. Кіріспе II. Негізгі бөлім Нерв жүйесі және оның жас ерекшеліктері Нерв жүйесінің эволюциялық даму сатылары Нерв жүйесінің онто- және филогенезі III. Қорытынды IV.Бақылау сұрақтары V. Пайдаланылған әдебиеттер Жүйке жүйесі - адам мен жануарлар организмдерінің қоршаған ортаға бейімделуін реттейтін жүйе. Жүйке жүйесін зерттейтін морфологияның бөлімін гр neurologia (грек, neuron — жүйке, жүйке жасушасы; logos — ілім) деп атайды. Жүйке жүйесінің қызметтері рефлекстер арқылы іс жүзіне асады. Нерв жүйесі және оның жас ерекшеліктері Жүйке денедегі мүшелердің жұмысын реттейді. Мысалы, жүрек пен бұлшықеттердің жиырылуы; сүйектердің қозғалысқа келуі; тер, сілекей, сүт, қарын сөлінің бөлінуі және т. б. Осы әрекеттердің барлығы да тікелей жүйке жүйесінің қатысуымен жүреді. Барлық мүшелер мен мүшелер жүйесінің бірімен-бірінің байланысы үйлесімді жұмыс істеуін басқарады. Мысалы, адам жүгіргенде аяқ бұлшықеттерінің жұмысы күшейетіндіктен, зат алмасу үдерісі қарқынды жүреді; тынысалу мен жүрек соғысы жиілейді; қан аз баратындықтан, асқорыту мүшелерінің жұмысы баяулайды. Жүйке жүйесі ағза мен сыртқы ортаның байланысын қамтамасыз етеді. Сыртқы ортаның әр түрлі құбылыстарынан қорғану әрекеті адамның жүйке жүйесінің әсерінен болады. Мысалы, жақын келген көлікті (машина, трамвай, троллейбус және т. б.) өтіп кеткенше тоқтап күтіп тұру; аса ыстық немесе суықтан қорғану; денені зақымдайтын заттарға жоламау және т. б. Адамның ойлауы, саналы мінез-құлқы жүйке жүйесінің күрделі дамуына тәуелді (бағынышты). Жүйке жүйесінің маңызы Адам денесінде болатын жүйке жүйесі жүйке ұлпасынан түзіледі. Жүйке ұлпасының негізін жүйке жасушалары құрайды. Жүйке жасушалары - нейронның денеден, ұзын және қысқа өсінділерден тұратыны сендерге жүйке ұлпасынан таныс. Нейронның денесінде цитоплазма мен ядро болады. Ұзын өсіндісі - аксон ми мен жұлынның дененің кез келген бөлімімен байланысуын қамтамасыз етеді. Аксонның сырты май текті ақ қабықшамен қапталған. Бұлар шоғырланып ми мен жұлынның ақ затын түзеді. Нейронның тарамдалған көптеген қысқа өсінділері - дендриттердің сыртында ақ қабықша болмайды. Бұлардың жиынтығы мен нейронның денесі сұр зат түзеді. Нейронда ұзын әрі тарамдалмаған (тек ең ұшы сөл ғана тарамдалады) бір аксон болады. Нейронның денесіне қозу (хабар, сигнал) дендриттер арқылы келеді. Құрылымы мен қызметіне қарай нейрондар 3 топқа бөлінеді: жүктеу/скачать 274,24 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|