ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Мейірбике ісі негіздері» Мамандығы: 0302000 «Мейірбике ісі»

• 
  Науқасты процедура барысымен таныстыру
  
• 
  Науқас стулдің арқасына тығыз жанасып отырып, басын сәл алдыға еңкейту
  
• 
  Науқастың мойнына және кеудесіне сүлгі немесе пеленка төсеу. Тіс протездері болса алып тастау.
  
• 
  Шыққан сілекейді жинау үшін науқастың қолына лоток ұстату
  
• 
  Науқастың зондты жұту ара қашықтығын анықтау (бойы-100 см)
  
• 
  Резеңке қолғап кию
  
• 
  Пакеттен стерилді асқазан зондын шығару. Оң қолымен зондтың соқыр ұшынан 10-15 см қашықтықта, сол қолымен бас ұшын ұстап тұру
  
• 
  Науқастың аузын ашып, зондтың соқыр ұшын тілдің түбіне қойып, жұтқыншаққа терең итеру. Бұл кезде науқас отырып, мұрын арқылы терең дем алады. Зонд асқазанның керекті жеріне жетуі үшін науқас жұтыну қимылдарын жасайды. Егер науқас жөтеле бастаса, зондты тез арада шығару керек.
  
• 
  Асқазан сөлін аш қарынға алу (1 порция)
  
• 
  Сөлге арналған ыдыстарды әр 15 минут сайын ауыстыра отырып, 1 сағат ішінде асқазан сөлін алу (2,3,4,5-ші порциялар)
  

• 
  Сөлге арналған ыдыстарды әр 15 минут сайын ауыстыра отырып, 1 сағатта асқазан сөлін алу (6,7,8,9-ші порциялар).
  
• 
  Барлық 9 побиркаларға номер қойып, лабораторияға жібереді.
  

Дуоденальді сөлі зерттеу әдісін өткізу тәсілі

Құрал саймандар және жабдықтар: Стерильді дуоденальді зонд, пробиркалары бар штатив, өт қабын қоздыратын заттар: 40-50 мл магний сульфаттың 25 % ертіндісі немесе 25-40 мл 33 % ертіндісі, 30-40 мл глюкозаның 40 % ертіндісі, шприц Жане, валик, резеңке қолғаптар.

Өткізу әдістемесі:

• 
  Науқасты процедура барысымен таныстыру
  
• 
  Резеңке қолғап киіп, науқасты отырғызу
  
• 
  Науқасқа стерильді дуоденальді зонд енгізеді. Зондтағы 4-ші белгі тіс арасында жеткенде, 10-15 см тағы енгізеді
  
• 
  Шприцті зондқа жалғайды. Шприцке сары түсті сұйықтықтың жиналуы, оливаның асқазанға түскенін көрсетеді. Егер сұйықтық шприцке жиналмаса, онда зондты ақырын шығарып, науқасқа қайтадан зондты жұтуды сұрайды.
  
• 
  Науқас зондты 7-ші белгіге дейін жұтады. Бұл кезде науқас кабинетте жүреді.
  
• 
  Науқасты оң бүйірімен жатқызып, жамбас астына жұмсақ валик немесе жастықша қойылады. Оливаның асқазанның шығар жеріне өтуін жеңілдету үшін оң жақ қабырға астына жылы резеңке жылтқыш қойылады. 20-60 мин науқас 9-шы белгіге дейін зондты жұтады. Пробиркалары бар штатив науқастың бас жағына төменіректе болады. Пробиркаға зондтың бас ұшын салынады.
  
• 
  Олива асқазаннан он екі елі ішектен өткен кезде пробиркаға сары түсті сұйықтық түседі. Бұл дуоденальді өт-А порциясы. 20-30 минутта 15-40 мл дуоденальді өт түседі. В порциясын (қапшықтағы өт) алу үшін зонд арқылы Жане шприцімен 30-50 мл жылы магний сульфатының 33 % ертіндісі енгізіледі. (немесе басқа стимуляторлар) және зажиммен зондты қысады.
  
• 
  10-15 мин кейін зондты келесі пробиркаға салынып, зажим алынады: зонд арқылы қою, қара-қошқыл түсті өт түседі – В порциясы. 20-30 минутта өт қапшығынан 30-60 мл өт бөлінеді.
  
• 
  зондты келесі пробиркаға салынады. Қаптағы өттің артынан мөлдір алтын - сары түсті бауырлық өт түседі (С порциясы). 20-30 минутта бауырлық өт бөлінеді.
  
• 
  Зонд ақырын алырып, дезенфекциялық ертіндіге салынады.
  

Бактериялогиялық зерттеу үшін мактериалды залалсыздандыруға алдын барлық ережелерін сақтай отырып, әр порциясынан, стерильді пробиркаларға өтті алады. Кейін жолдама жазып, бактериологиялық лабораторияға жібереді. Зондтың бұралып кетуінде дуоденальді зондтаудың А порциясы алынбауы мүмкін. Бұндай жағдайда зондты кішкене артқа итеру керек немесе науқасты рентгенологиялық кабинетке апарып, визуальді бақылаумен зондтауды өткізу керек. Егер В порциясы жоқ болса, онда Одди сфиктері ашылмаған, спазма басу үшін тері астына 1 мл 0,1% атропин ертіндісін (дәрігердің тағайындауымен) енгізеді. Егер бұл көмектеспесе зондтауды тоқтату керек.

Зондсыз зерттеу әдістері

«Тұйық» зондтау (дюбаж) өт қабын босату мақсатында қолданылады. Дәрігердің тағайындауы бойынша науқас аш қарынға 2 шикі жұмыртқаның сарысын немесе 2 ас қасық жылытылған сұйық майды немесе бір стакан жылы минералды суды немесе 100-200 г жылы суға ерітілген 40г сорбитті ішеді. Оң жағымен жылы резеңке жылытқыш қойып 1-1,5 сағ жатады. Процедураны аптасына 2-3 рет өткізеді.

бөлімшелерде зертханалық зерттеулерге асқазан және ұлтабар құрамын, нәжісті алуды үйрену

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

1. 
   Лепорский әдісі бойынша таңертеңгілік тамақ байқауын енгізеді:
   

Б) 1-ші порциядан кейін

В) 1 сағат ішінде асқазан сөлінің 4 порциясын ашқарынға алғаннан кейін

Г) зондты енгізгеннен 30 мин кейін

2. Лепорский әдісі бойынша асқазан сөлін алу үшін дайындау қажет:

А) күкірт қышқылды магнезияның 40,0-60,0мл

Б) 200мл клюква морсы

В) 200г орамжапырақ қайнатпасы

Г) 2 шай қасық кастор майы

3. Лепорский әдісі бойынша асқазанның фракциялық зондтау әдісіне .. банка дайындау қажет.

А) 5

Б) 7

Г) 1

А) 5% глюкоза

Б) 0,1% атропин

В) 0,1% гистамин

Г) 40% глюкоза

5. Дуоденальді зонд бұл:

А) резеңке түтікше тұйық ұшты және 2 бүйір саңылаулары бар, ұзындығы 100-110 см, сыртқы дм 10-15 мм

Б) резеңке түтікше тұйық ұшында сүйірлі бүйір саңылаулары бар, ұзындығы 100-110 см, сыртқы дм 3-5 мм

В) бір ұшында металл оливасы бар резеңке түтікше, ұзындығы 150см, дм 3-5 мм

6. Дуоденальді зондтауға дайындау қажет:

А) 300 мл капуста қайнатпасын

Б) 50 мл сұйық майын

В) 200 мл ет сорпасын

Г) 300 мл кастор майын

7. Дуоденальді зондтау кезінде оливаның соңғы баратын жері ..

А) асқазан

Б) он екі елі ішек

В) өт қабы

Г) бауыр

8. Дуоденальді зондтау кезінде .. қара-қошқыл түс болады.

А) А порциясында

Б) В порциясында

В) Б порциясында

Г) С порциясында

9. Дуоденальді зондтау кезінде өттің 2-ші порциясы алынады:

А) он екі елі ішектен

Б) өт қабынан

В) бауырдың өт жолдарынан

Г) ұйқы безінен

10. Зондтарды залалсыздандырады:

А) 2 атм 132 С-20мин

Б) 1,1 атм 120 С -45 мин

В) 180 атм С-60 мин

Г) 160 атм С-60 мин

1. 
   Асқазан сөлін алу үшін парентеральды тітіркендіргіштерді ( 0,1% гистамин ертіндісі) қолдану кезінде науқастың беті қызарып, басы айналады. Медбикенің іс әрекеті
   
2. 
   Науқас дуоденальді зондтау кезінде 30 мл жылы 33%магний сульфаты ертіндісін енгізді. В порциясы алынбады. Медбикенің іс әрекеті
   
3. 
   
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады

Н-1, 6 – бөлім , 332 – 349 бет

1.Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Асқазан және он екі елі ішек сөлін зерттеу мақсатын
  
• 
  Қолдануға және қолдануға болмайтын жағдайларды
  
• 
  Процедураны өткізуге арналған құрал-саймандар мен жабдықтар
  
• 
  Зерттеуді өткізу әдістемесі
  
• 
  Материалды сақтау және тасмалдауды
  
• 
  Құралдарды өңдеу
  
• 
  Жолдамалар жазуды
  

Жоспар:

• 
  Бактериологиялық зерттеу түсінігі
  
• 
  Бактериологиялық зерттеуге көрсетілімдер
  
• 
  Ыдысты залалсыздандыру.
  
• 
  Жолдамаларды жазу.
  
• 
  Ауыздан және мұрыннан жағынды алу.
  
• 
  Зерттеуді өткізуге көрсеткіштері және кері көрсеткіштері, манипуляцияларды өткізу тәсілдері.
  

1.Науқасқа тексеру мақсатын және тексеру барысын түсіндіріп келісімін алу .

2.Қолды өңдеп , маска және қолғаптарды кию .

3.Науқастың бетін жарық жаққа отырғызу , ал медбике науқасқа бетпе-бет отыру қажет .

4.Пробиркаларға стеклогафпен номерлеу , жолдамасы номермен болу керек : жұтқыншақ пробирканы штативке орнату .

5. Сол қолға шпательді және белгіленген пробирканы алу .

Процедураны орындау.

1. 
   Медбике аузын ашуды сұранып , аузына шпательді кіргізіп тілін басады .
   
2. 
   Оң қолмен пробиркадағы зарарсызданған тампоны бар сымды шығарып ,ауыз қуысынан жағынды алу оң бадамшаны , оң таңдайдан , тілшеден , сол таңдайдан , сол бадамшадан және жұтқыншақтың артқы қабарғасынан алады.
   
3. 
   Ауыз қуысынан шпательді алу, дезинфекциялық ерітінділермен зарарсыздандыру.
   
4. 
   Ауыз қуысының кілегей қабатына тигізбей тампонды алу .
   
5. 
   Тампонды пробиркаға салып бетін тығыз бекіту .
   

1. 
   Пробирканы штативке орнатып бикске енгізу ,биксті жауып қою қажет .
   

6. 
   Маска және перчатканы шешіп дезинфекциялық ерітіндімен тазалау.
   

2. 
   Қолды жуып шаю , кептіру .
   
3. 
   Жолдаманы ,пробиркаларды бактериологиялық лабараторияға жіберу .
   
4. 
   Пробиркаларды арнайы мұздатқышта 2-3 сағаттан артық сақтауға болмайды.
   

Мақсат: ауыруды шақырған қоздырғышты анықтау .

Қажетті заттар: мақталы дәкелі бекігішпен тығыз бекітілетін зарарсызданған пробирка , пробиркада жіңішке сым болады ,ол пробирканың тығынынан өткізіледі , сымның ұшына домалақталған мақта оралған Крафт – пакетте зарарсызданған щпатель. Штатив, пробиркаларды тасымалдайтын бикс. Стеклограф

Процедураға дайындау .

1. 
   Науқасқа тексеру мақсатын және тексеру барысын түсіндіріп келісімін алу .
   
2. 
   Мұрын қуысын тексеріп , таза екеніне көз жеткізу .
   
3. 
   Қолды өңдеу , маска және қолғапты кию .
   
4. 
   Пробиркаларға стеклографпен номерлеу , жолдамасы номермен сәйкес болуы қажет :мұрын-2
   

5. Наукастың бетін жарық жаққа отырғызу , ал медбике науқасқа бетпе –бет отыру қажет .

Процедураны орындау .

- Сол қолдың 3, 4, 5, саусақтарымен Мұрын -2 белгіленген жабық тұрған пробирканы алады , ал оң қолмен пробиркадан тампонды алады .

-Сол қолдың үлкен саусағымен мұрын ұшын жоғары көтеру , ал оң қолмен тампонды мұрынның оң қуысына сосын сол қуысына 1,5-2 см тереңділікке енгізіп жабынды алу .

-Тампонды мұрын қуысынан алу .

-Тампонды пробиркаға салып бетін тығыз бекіту .

-Пробирканы штативке орнату , бикске салу және жақсылап жабу .

Процедураны аяқтау .

-Перчатканы масканы шешіп , дезинфекциялық ерітінділермен зарарсыздау .

-Қолды жуу және кептіру . Бактериологиялық лабораторияға жолдаманы толтырып пробирканы жеткізу .

-Мұздатқышта пробирканы 2-3 сағат артық сақтауға болмайды .

Қақырықты бактериологиялық тексеру .

Көрсеткіш:тынысалу мүшелерінің аурулары .

Қажетті заттар :зарарсызданған кең мойынды крафт қағазынан жасалған қақпағы бар шыны баночка , лабораторияға жолдама.

Процедураға дайындау және орындау .

1. 
   Науқасқа тексеру мақсатын түсіндіру .
   
2. 
   Қақырықты антибиотикотерапия алдында жинаған жөн .
   
3. 
   Қақырықты жинау техникасын үйрету : қақырықты қақыру кезінде емес , жөтелген кезде жинау .
   

4. 
   Банканың қақпағын ашу .
   
5. 
   Қақырықты жөтелдіріп таза шыны баночкаға жинау .(сілекейін алуға болмайды )
   
6. 
   Қақырық мөлшері 5 мл аз болмауы қажет.
   
7. 
   Баночканың қақпағын жабу .
   
8. 
   Жолдаманы баночкаға қыстырып бактериологиялық тексеруге лабараторияға жедел жіберу .
   

бөлімшелерде бактериологиялық зерттеулерге материал алуды үйрену

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

~ Мұрын қуысынан жағынды алу кезінде анжыны енгізеді:

1. 
   Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.
   

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  емшара бөлмесінің құрылымы мен құрал жабдықтарын;
  
• 
  емшара бөлмесінің санитарлық тазалық талаптарын:
  
• 
  емшара бөлмесінің жұмыс тәртібін;
  
• 
  емшара бөлмесінің функционалдық міндеттері;
  
• 
  емшара бөлмесінің құжаттамасы;
  
• 
  емшара бөлмесінің ағымдағы және жалпы жинастыруды жүргізу;
  

- қызыл сызық ережесі;

- емшара бөлмесінің медбикесінің жұмыс орнындағы қауіпсіздігінің жалпы шаралары

10. Жаңа сабақты түсіндіру : 54 мин (60%)

Жоспар:

• 
  ампуладан флаконның айырмашылығы, олардан дәрі алу алгоритмі
  
• 
  антибиотиктердің топтары
  
• 
  антиботиктерді енгізу жолдары
  
• 
  инсулин шығару түрі
  
• 
  инсулин қабылдауға көрсетлілім және қарсы көрсетілімдер
  
• 
  антибиотиктер және инсулин мөлшерін есептеу.
  

1.Дәрігер тағайындаған парақтан енгізетін дәрілік затты тексеру.

2.Дәрілік заттың атын, дозасын, сақтау мерзімін тексеру және ампуланы (флаконды ) ашпас бұрын сыртқы түріне қарап жарамдылығын анықтау.

3.Майлы ерітінді енгізу алдында температурасы 37.◦С сулы баняда жылыту

( дәрілік заттың аннотациясына қарау).

Процедураға дайындау.

1.Қолды ағынды судың астында сабындап жуу, құрғақ етіп кептіру, антисептикалық ерітінділермен өңдеу.

3.Ампуланы (флаконды) ашпас бұрын дәрілік заттың атын оқып, дозасына, түріне және сақтау мерзіміне қарау.

1.Ампуланы жеңіл сілку қажет, себебі ерітінді кең бөлігіне түсуі үшін.

2.Ампуланың тар бөлігін бір рет спиртпен сүрту (флаконның жоғарғы бөлігін және металды қалпағын сүрту).

3.Ампуланың тар бөлігін кескішпен кесу, қайта спиртпен сүрту және ампуланы кескен жерден сындырып ашу (флаконның метал қалпағын қайшымен ашу, резиналы бекігішін өңдеу).

4.Сол қолдың екінші және үшінші саусақтарымен ампуланы алу, ампуланың түбін сыртқы бетке қарай, ал тар бөлігін алақанға қаратып ұстау.

5.Ампулаға инені жайлап шетіне тигізбей енгізу және қажетті мөлшерді ерітіндіні алу (ерітіндіні ине арқылы шприцке жинау кезінде ампула түбін жайлап көтеруге болады, бірақ ампула шетінен ерітінді ағып кетпеуі қажет). Флаконның резиналы бекігішіне инені енгізу кезінде иненің ұшы ғана ену қажет, резиналы пробкасын төмен қаратып флаконды аудару, сөйтіп қажетті мөлшерде ерітінді алу.

6.Шприцті вертикальді ұстап тұрып, шприцтен (ерітіндіні емес) ауаны шығару.

7.Инъекция жасау үшін ерітіндіні жинаған инені залалсызданған инемен алмастыру қажет.

1.Медбикенің жеке қауіпсіздік шараларын сақтай отырып инені өз қалпағымен жабу.

2.Шприцті пакетке салу (инені жапқан қалпағы төмен қарап тұру қажет), сосын мақталы шарикпен немесе салфеткамен инъекция алаңын өңдеу.

3.Процедура палатада орындалған болса лотокқа салу, залалсызданған салфеткамен жабу.

Ескерту:стерильді столдан стерильді лотокқа көпретті қолданылатын шприцті жинаған болсаңыз және төрт қабатты салфетканы қолдансаңыз, шприцті екінші қабатына салып, ал мақталы шариктерді салфетканың бірінші қабатының астына лотокқа салып қою қажет.

Антибиотиктерді араластыру және есептеу.

Қажетті заттар:

*Стерильді: бір ретті қолдануға арналған (5-10 мл ) шприц, инъекция үшін 60-80 мл ине, сечениесі 0,8-1,0 мм және дәрілік заттарды жинауға арналған ине.

*Стерильді лоток, төрт қабатты стерильді салфетканы жаю, марлялы тампондар бірінші қабаттың астында және пинцет салфетканың екінші қабатының астында болады.

*70% этил спирті.

*Ампула (флакон ) ерітіндісімен, антибиотикпен флакон.

*Стерильді латексті перчаткалар.

1.Маска тағу, қолды инъекция жасау үшін дайындау және перчатканы кию.

2.Антибиотиктің және ерітіндінің жарамдылығын тексеру (атын, дозасын, қорабының сыртындағы сақтау мерзімін қарап, оқып тексеру, сыртқы түріне қарап жарамдылығын анықтау).

3.Ампула мойнын (флакон қалпағын) спиртке батырылған тампонмен өңдеу.

4.Ерітіндісі бар ампуланы ашу және манипуляциялық столға ұқыпты қою. Ескерту: антибиотикті араластыру үшін келесі ерітінділер қолданылады.

-ампулада инъекция үшін су

-ампулада және флаконда (изотоникалық, физиологиялық) 0,9% натрий хлор ерітіндісі

-ампулада және фдаконда 0,25% және 0,5% новокаин ерітіндісі

5.Пакетті ашып шприцті жинау.

6.Шприцке қажетті мөлшерде еріткішті жинау.

Араластыру ережесі.

Пенициллиннің 100 000 ӘБ (0,1 г) немесе стрептомицинге 1 мл ерітінді алынады. Барлық басқа антибиотиктер аннотациясына сәйкес араластырылады.200 000 ӘБ антибиотикті 1 мл ерітіндімен араластыруға болады.

Мысалы: 500 000 ӘБ антибиотикке 5 немесе 2,5 мл ерітіндімен араластыруға болады.

7.Құрғақ антибиотигі бар флаконды сол қолға алады, ал оң қолына еріткіші бар шприцті ұстайды.

8. Флакон орталығынан 90 'бұрышпен пробканы тесу және флаконға инені 1-2 мм енгізу.

Ескерту: флакон ішінде иненің қимылдауы дәрілік заттың зарарсыздығын бұзады. Бұдан науқаста асқынулар кездесуі мүмкін.

9.Флаконға шприцтен ерітіндіні жіберу, флаконды инемен бірге алу,шприцті стерильді лотокқа салып қою.

10. Антибиотиктің толық ерігенінше флаконды жақсылап араластыру.

11.Флаконмен бірге инені шприц конусына кигізу,флаконның төменгі бөлігін жоғары қаратып көтеру, дәрігер тағайындаған парақпен тексеріп, дәрілік заттың қажетті дозасын жинау.

12.Шприц конусынан флаконмен бірге инені алу.

13.Бұлшық етке инъекция жасау үшін басқа стерильді инені шприц конусына кигізу, сағаттың бағыты бойынша беку, инеге қалпағын жабу және шприцтің ішінен ауаны шығарған кезде инеден дәрілік заттың бір-екі тамшысы ғана шығу қажет.

14.Шприцті стерильді лотокқа салу.