ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3деңгейлі СМК құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК
042-18.21.58/2.2013
|
ПОӘК
«Ауыл шаруашылық өсімдіктер биотехнологиясы» пәнінен окутушыгы арналған жұмыс жоспары
|
Басылым
№__ от ______
|
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
5В080100 «Агрономия»
мамандығына арналған
«АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ӨСІМДІКТЕР БИОТЕХНОЛОГИЯСЫ» ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ –2013
Алғы сөз
1 ҚҰРАСТЫРҒАН
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Агротехнология және орман ресурстары» кафедрасының аға оқытушысы Байгаринова Роза Магавияновна
« 04 » 09 2013 жыл
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ:
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Агротехнология және орман ресурстары» кафедрасының мәжілісінде.
Хаттама «04» 09 2013 жыл, №2
Кафедра меңгерушісі ________Сейлгазина С.М.
2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде
Хаттама «09» 09 2013 жыл, №1
Төраға ………………………Тлеубаева А.В.
3 БЕКІТЕМІН:
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды
Хаттама « » 18.09. 2013 жыл, № 1
ОӘК төрағасы, бірінші проректор …………….. Г. Искакова
ЕКІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН
МАЗМҰНЫ
Жалпы жағдайлар
Пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулар
Курстың форматы мен саясаты
Баға қою саясаты
Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттар
СОЖӨЖ және СӨЖ мазмұны
Пән бойынша оқу процесінің күнтізбелік жоспары
Қолданылған әдебиеттер
1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
Жұмыс бағдарламасы «Ауыл шаруашылық өсімдіктер биотехнологиясы» пәнінен «5В080100» - «Агрономия» мамандығына арналған.
НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
«Ауыл шаруашылық өсімдіктер биотехнологиясы» пәнінің оқытушыларға арналған жұмыс оқу бағдарламасы осы пәннің оқу процесін ұйымдастыру ретін келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес орнатады:
- Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің ҚР МЖМБС 3.09.252-2006 бұйрығымен бекітілген 5В080100 «Агрономия» мамандығы бойынша 23.12.2005 ж. № 779 орнына енгізілді.
- Университет стандарты СТУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 «Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің дайындауға және әзірлеуге қойылатын жалпы талаптар»;
- ДП 042-08.10.10.12-2007 Құжаттық процедура «Пәннің оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны».
ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР
3.1 Пән туралы қысқаша дерек: «Ауыл шарушылық өсімдіктер биотехнологиясы» пәні 2 семестрде оқытылады, пәннің оқытылатын мерзімі 15- жұма, жалпы көлемі –90 сағат. Курс емтиханмен аяқталады.
3.2 «Ауыл шаруашылығы өсімдіктер биотехнологиясы» пәнінің негізгі міндеті: Болашақ мамандарды теориялық және тәжірибелік білімен қамтамасыз ету.
3.3 Курстың мақсаты: биотехнологиялық жолмен алынатын өнімдерді өсімдік клеткаларынан культивирлеу арқылы алу жолдарымен студентердің білімін көтеру.
3.4 «Ауыл шаруашылығы өсімдіктері биотехнологиясы» пәнінің маңызы – өсімдіктерді білу керек:
Өсімдіктерді будандастыруды;
Өсімдіктерді сұрыптауды;
Өсімдіктердің мутагенезін;
Өсімдіктерден алынған жаңа организмді конструкциялауды;
Студенттер мынаны игере білуі керек:
Өсімдік протопластарымен жұмыс жасау жолдарын;
Өсімдік жасушаларын криоконсервациялауды;
Өсімдіктерді культивирлеу тәсілдерін;
3.5 Курстың пререквизиттері:
- Ботаника;
Өсімдіктер физиологиясы;
Физика;
Химия;
3.6 Курстың постреквизиттері:
Жеміс-көкөніс шаруашылығы;
Өсімдік шаруашылығы;
Өсімдік шаруашылық өнімдерін сақтау және өндіру технологиясы;
Кесте 1 - Оқу жоспарынан көшірме:
Курс
|
Семестр
|
Кредит
|
Дәріс сағат
|
Зертхана, сабақ, сағ.
|
ОЖ СӨЖ
|
СӨЖ
|
Барлығы
|
2
|
4
|
2
|
15
|
15
|
30
|
30
|
90
|
4 ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
|
№ р/с
|
Тақырыптардың аты
|
Сағаттар саны
|
Қолданылатын әдебиеттер
|
Дәріс тақырыптары
|
1.
|
Өсімдіктер биотехнологиясына кіріспе.
|
1
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
2.
|
Өсімдік клеткаларын культивирлеу әдістері.
|
1
|
Культура клеток и биотехнология, М, Наука, 1986 г.285
Селскохозяйственная биотехнология, М, Высшая школа-1998
|
3.
|
Өсімдіктерді клодық көбейтудің әдістері.
|
1
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
4.
|
Өсімдіктерді сауықтыру жолдары мен гаплойттарды алу жолдары.
|
2
|
Культура клеток и биотехнология, М, Наука, 1986 г.285
Селскохозяйственная биотехнология, М, Высшая школа-1998
|
5.
|
Протопластарды клеткалық инженерия практикасында пайдалану жолдары.
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
6.
|
Гендердің өсімдіктерге тасымалдануы және олардың эксперссиясы.
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
7.
|
Гендік инженерияның даму мүмкіндіктерімен даму жолдары.
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
8.
|
Өсімдік клеткаларын мұздатып сақтау жолдары мен тиімділіктері.
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
9
|
Генетикалық инженерия әдістерін өсімдік қорғауда пайдалану.
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
Зертханалық жұмыс
|
|
Өсімдіктер биотехнологиясы зертханасында жұмыс істеудегі қауіпсіздік шаралары.
Өсімдіктер биотехнологиясы зертханасында қолданатын оқу әдістемелік құжаттармен құрал жабдықтармен танысу.
|
1
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
|
Өсімдік мүшелерін, ұлпаларын, жасушаларын, протопластарын жасанды қоректік ортада өсіру техникасы (зерт)
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
|
Каллус ұлпаларын темекі мен картоп сабақтарынан, сәбіз тамыр жемістерінен, соя ұрық жарнақтарынан, жоңышқа жапырақтарынан алу және өсіру(зерт).
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
|
Картоп пен құлпынайдың клондық микрокөбеюі (зерт)
|
2
|
Культура клеток и биотехнология, М, Наука, 1986 г.285
Селскохозяйственная биотехнология, М, Высшая школа-1998
|
|
Оқшауланған бидай ұрықтарын жасанды қоректік ортада өсіру (зерт)
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
|
Бидайдың оқшауланған тозаң қаптарын in vitro өсіру (зерт)
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
|
Каллус ұлпасы жасушаларынан регенерант-өсімдіктерді алу (зерт)
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
|
Картоптың суспензиялық культурасында селективтік ортаны пайдалану(зерт)
|
2
|
Г.Ж.Уәлиханова «Өсімдіктер биотехнологиясы» Алматы 2009 жыл.
Культура клеток растений, М: Наука, 1981 г.167с
|
ОСӨЖ МАЗМҰНЫ
Гендердің диференциалдық активтілігі. Культивирленген клетканың биологиясы.
Өсімдіктердегі қосымша заттар. Клеткалық культуралардың дәстүрлі өсімдік шикізаттарымен салыстыру.
Жекеленген (дара)гибридизация сәйкессіздік проблемалары.Өсімдік селекциясындағы гаплойдтар маңызы.
Микроспоралардың дамуы, in vitro және өсімдік регенерациясы.
Индуксирленген мутагенез. Сомоклондық өзгергіштікке әсер ететін факторлар.
Гендерді тасымалдайтын векторлар.
Биологиялық азотофиксациялық эффектілік жоғарлылығы.
Клеткалардың өсуін бәсеңдету және оларды криосахранениядан соң рекультивирлеп бағалау.
6 «АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ӨСІМДІКТЕР БИОТЕХНОЛОГИЯСЫ» ПӘНІНЕН ОҚУ –ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
Кесте 3 -«Ауыл шаруашылық өсімдіктер биотехнологиясы» пәнінен оқу әдістемелік картасы
Тақырыптары
|
Көрнекілік құрал-жабдықтар, плакаттар,зертханалық стендтері
|
Өздік жұмыс сұрақтары
|
Бақылау формасы
|
Дәрістік сабақ
|
Зертханалық сабақ
|
|
|
|
1
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Өсімдіктер биотехнологиясына кіріспе.
|
Өсімдіктер биотехнологиясы зертханасында жұмыс істеудегі қауіпсіздік шаралары.
Өсімдіктер биотехнологиясы зертханасында қолданатын оқу әдістемелік құжаттармен құрал жабдықтармен танысу.
|
Презентациялық көрнекілік, зертханалық жұмыс құрал жабдықтары
|
Клеткаларды өсіру дегенімізді қалай түсінесіз?
Клеткалардың тотипатенттілігі деген не? Кім бірінші болып осы туралы ой қозғады?
Каллус деген не? Регенерант өсімдік қайдан шығады?
Клеткалық суспензия деп нені айтады?
Өсімдіктер клеткаларын өсіру әдістерін дамытуға өз үлестерін қосқан ғалымдар кімдер?
Биотехнология деген не?
|
Ауызша
|
Өсімдік клеткаларын культивирлеу әдістері.
|
Өсімдік мүшелерін, ұлпаларын, жасушаларын, протопластарын жасанды қоректік ортада өсіру техникасы (зерт)
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
Клеткаларды өсіру үшін қандай жағдайлар қажет?
Қоректік ортаның құрамына қандай заттар кіреді?
Өсімдікті заласыздандыратын заттар.
Диференциациалану және дедиференцациялану деген не?
Клеткалар суспензиясы қалай алынады?
Сұйық ортада өсетін клеткалардың қатты ортада өсетін клеткалармен салыстырғанда нендей артықшылығы болады?
Сұйық ортада клеткалар суспензиясын өсірудің тәсілдері?
|
Ауызша
|
Өсімдіктерді клодық көбейтудің әдістері.
|
Каллус ұлпаларын темекі мен картоп сабақтарынан, сәбіз тамыр жемістерінен, соя ұрық жарнақтарынан, жоңышқа жапырақтарынан алу және өсіру(зерт).
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
Өсімдіктерді клондық микрокөбейту деп нені атайды?
Клондық микрокөбейтудің нендей артықшылықтары бар?
Қандай марфогенез процесінің нәтижесінде регенерант өсімдіктері пайда болады?
Қолтық бүршіктерінің меристемаларының дамуы клондық микрокөбейту үшін не себептен қолайлы?
Жасанды тұқым деген не?
Өсімдіктерді клондық микрокөбейту технологиясы қандай кезеңдерден тұрады?
|
Ауызша
|
Өсімдіктерді сауықтыру жолдары мен гаплойттарды алу жолдары.
|
Картоп пен құлпынайдың клондық микрокөбеюі (зерт)
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
Вирустар қоздыратын ауырулармен күрескен кезде неліктен апекстің меристемасын қолданылады?
Вирустық ауыруы бар өсімдікті қандай мақсатпен жылумен өңдейді?
Өсімдіктердің вирустық ауыруларын анықтау әдістері.
Вирусы аластатылған көшеттерді қалай көбейтеді?
Картоптың сауықтырылған көшеттерін шығару технологиясы қандай?
|
Ауызша
|
|
Оқшауланған бидай ұрықтарын жасанды қоректік ортада өсіру (зерт)
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
Клеткалық инженерия деген не?
Протопластарды қалай бөліп алуға болады?
Протопластардың тіршілікке икемділігі қалай анықталады? Қандай факторлар оған әсер етеді?
Протопластарды қалай өсіреді?
Протопластардан регенерант өсімдіктердің шығуына қандай факторлар әсер етеді?протопластардың құйылып қосылу әдістері.
Протопластардың құйылып қосылу әдістері.
Жыныстық будандастырумен салыстырғанда сомалық будандастырудың артықшылықтары.
Сомалық будандастыруда ядролық геномның тағдыры.
Сомалық будандастыруда хлоропласт пен митохондриялық гендердің тағдыры
Будан клеткалар мен будан өсімдіктер қалай сұрыпталады?
Сомалық будандарды генетикалық талдау әдістері.
Сомалық будандарды биохимиялық талдау әдістері.
Сомалық будандастыру қандай мақсаттарға жету үшін пайдаланылады?
Неліктен сомалық будандастыру әдісін практикада қолдану әлі кең өріс алмай келеді?
|
Ауызша
|
Протопластарды клеткалық инженерия практикасында пайдалану жолдары.
|
Бидайдың оқшауланған тозаң қаптарын in vitro өсіру (зерт)
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
Агробактерия плазмидияларын вектор ретінде қолдану жолдары
Хлоропластық ДНК және митохондриялық ДНК вектор ретінде қолдану.
Жылжымалы генетикалық элементтерді вектор ретінде қолдану
Вирустарды вектор ретінде қолдану
|
Ауызша
Тест сұрақтары
|
Гендердің өсімдіктерге тасымалдануы және олардың эксперссиясы.
|
Каллус ұлпасы жасушаларынан регенерант-өсімдіктерді алу (зерт)
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
Стрестік жағдайға өсімдіктердің төзімділігін арттыру
Өсімдіктерде биологиялық молекулалық азотты сіңірудің тиімділігін арттыру
Фотосинтездің тиімділігін арттыру.
|
Ауызша
Бақылау сұрақтары
|
Гендік инженерияның даму мүмкіндіктерімен даму жолдары.
|
Картоптың суспензиялық культурасында селективтік ортаны пайдалану(зерт)
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
Гендер банкі дегеніміз не?
Өсімдік клеткаларын сақтауда қолданылатын криопротекторлар
Өсімдік клеткаларын мұздату мен сақтаудың маңызы
Өсімдік клеткаларын еріту және криопротекторлардан тазарту жолдары
|
Ауызша
|
Өсімдік клеткаларын мұздатып сақтау жолдары мен тиімділіктері.
|
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
Басқа организмге тасымалданатын қажетті гендерді бөліп алу жолдары.
Стрестік жағдайларға өсімдіктертің төзімділігін арттыру жолдары
|
Ауызша
|
Генетикалық инженерия әдістерін өсімдік қорғауда пайдалану.
|
|
Презентациялық көрнекілік, Зертханалық жұмыс құрал -жабдықтары
|
|
Ауызша
|
7 «АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ӨСІМДІКТЕР БИОТЕХНОЛОГИЯСЫ» ПӘНІНЕН ОҚУ–ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ
Әдебиеттермен оқу әдістемелік оқулықтар тізімі
|
Сан мөлшері
|
Студенттер саны
|
Оқулықпен қамтамасыз ету пайызы
|
Валиханова Г.Ж Биотехнология растении. Алматы-1996ж
|
20
|
13
|
100%
|
Бутенко Р.Г Биология клеток высшых растении in vitro и биотехнологии на их основе. М. ФБК-ПРЕСС, 1999
|
10
|
13
|
100%
|
Шевелуха В.С и др. Сельскохозяиственнвя биотехнология. М., Вышая школа, 1998.
|
6
|
13
|
75%
|
8 ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР
Негізгі әдебиет:
Валиханова Г.Ж Биотехнология растении. Алматы-1996ж
Бутенко Р.Г Биология клеток высшых растении in vitro и биотехнологии на их основе. М. ФБК-ПРЕСС, 1999
Шевелуха В.С и др. Сельскохозяиственнвя биотехнология. М., Вышая школа, 1998.
Қосымша әдебиет:
Бегенов А.Б., Мухитдинов Н.М., Айдосова С.С. Ботаника терминдерінің қысқаша орысша-қазақша сөздігі. Алматы, 1996.
Бессчетнов П.П., Мальцев С.Н. Редкие и ценные растения Казахстана. А., 1981.
Закиров М. Биология терминдерінің орысша-қазақша сөздігі., Рауан баспасы, 1991.
Жизень растений. т. IV-VI. М., Просвещение, 1978-1988
Достарыңызбен бөлісу: |
