“Индивидтен ойлаудың қайнар көзін іздейміз. Осыдан келіп қателік туындайды. Біріншіден, адам ойының негізі өмір сүріп отырған әлеуметтік ортадан, әлеуметтік топтан туындайды. Адам өзін қоршаған әлеуметтік ортаныңәсерімен ойланады”
Л. Гумплович Основания социологий. М., 1991.
«Адамдағы жеке тұлға дегеніміз күрестің нәтижесі... Адамда, күмәнсіз екі «мен»
«Адамдағы жеке тұлға дегеніміз күрестің нәтижесі... Адамда, күмәнсіз екі «мен»
бар, ақиқатты, шындыққа сай қалыптасқан «мен» және төменге тартатын, құмарлықтан
туындайтын «мен»...Адамзат рухы адамнан жоғарыға ұмтылуы тиіс... Сонда ғана адам өзін жоғалтпайды, өзін -өзі құрметтей алады.
АДАМ ТІРІ ҚАРАМА-ҚАЙШЫЛЫҚ».
Н. Бердяев Мир философий. М., 1991. 2 б
“Адамдар табиғи ортасын жасанды, табиғи емес–
мәдениет саласымен ауыстырды. Біз өткенге көз жүгірткен сайын даналықты жиі байқаймыз. ...”
Б.Ф.Поршнев. Социология. Хрестоматия. М.. 1991. 80 б
“Алғашында адам табиғатқа тәуелді болды. Ал, кейін техника-машиналық ортаға деген тәуелділік пайда болды. Осы кезде адамзат үлкен ауып проблемамен кездсті. Себебі, адамның психо-физикалық организмі табиғи ортаға бейімделгендіктен, оған техникак-40машиналық орта үлкен қауіп төндіруде. Машина-техникалық өркенмиет бәрінен бұрын адам жаны үшін өте қауіпті. Техникалық өркениет адамның белсенді болуын талап еткенімен, адамның тұлға болуын қаламайды....”
